İran'dan silisit uranyum yakıtının üretimine ilişkin açıklama

İran'ın Birleşmiş Milletler (BM) Viyana Ofisi Nezdinde Daimi Temsilcisi Büyükelçi Kazım Garibabadi, kaygılara neden olan silisit uranyum yakıtının özellikle nükleer tıp alanında radyofarmasötik adı verilen ilaçların üretimine önemli katkı sağladığı için ülkesinin ihtiyaç duyduğu bir teknoloji olduğunu savundu.

Büyükelçi Garibabadi, Twitter'dan yaptığı açıklamada, İran'da her yıl 800 bin hastanın Tahran Nükleer Araştırma Merkezi'nde üretilen radyofarmasötik ilaçlara ihtiyaç duyduğunu, modern bir nükleer yakıt türü olan silisit uranyum ile hem ürün kalitesinin hem de miktarının önemli ölçüde artacağına işaret etti.

Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) olarak adlandırılan nükleer anlaşmaya yönelik Ocak 2019'da İran'ın yaptığı açıklamayı hatırlatan Garibabadi, bu tarihten itibaren ülkesinin nükleer programını sınırlamadığını, teknik gereksinimlere göre hareket edildiğini belirtti.

Anlaşmanın silisit uranyum yakıtının üretimini sınırlamadığı iddiası

Garibabadi, nükleer anlaşmanın uygulandığı süreçte dahi bu yakıta yönelik bir sınırlamanın olmadığını, söz konusu nükleer yakıta sahip ülkelerin bunu İran'la paylaşmasını engelleyen bir yaklaşımın bulunmadığını ileri sürdü.

Viyana'da yaklaşık 3 aydır süren İran nükleer anlaşması görüşmeleri kapsamında da silisit uranyum yakıtının gündeme geldiğine değinen Garibabadi, ancak bu yakıtı üreten ülkelerin hiçbirinin İran'a bu konuda kesin bir garanti vermeye hazır olmadığını ifade etti.

Garibabadi, "Kaygılı ülkeler, İran'a böyle bir yakıt sağlamaya hazır değilken ve aynı zamanda İran kendi üretimi için gerekli teknolojiye ulaşmışken, neden ve hangi rasyonel gerekçeyle böyle bir üretime geçmemesi gerektiği sorusuna yanıt verebilirler mi?" dedi.

İran nükleer anlaşması kapsamında radyofarmasötik ürünlerin kalitesinin artırılması konusunda İran'a yapılacak desteğe atıfta bulunulduğuna değinen Garibabadi, buna karşı anlaşmaya taraf ülkelerin bu taahhüde bağlı kalmaktan kaçındığını ve söz konusu en barışçıl nükleer uygulama alanında hiçbir adım atılmadığını iddia etti.

İran, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansına (UAEA) silisit uranyum yakıtı üretimine ilişkin planını 28 Haziran'da bildirmiş, daha sonra söz konusu yakıtı üretmeye başladığını duyurmuştu.

Nükleer anlaşma İran'ın plütonyum veya uranyum metalürjisi üzerinde araştırma ve geliştirme yapmasına izin vermiyor. Uzmanlar, metal uranyumu, nükleer silah yapımında kullanıldığı için çok hassas bir konu olarak değerlendiriyor.