Kredi Kartlarının Gereksiz Harcama Tuzağı

AHMET ÖZLER - Karabük Üniversitesi (KBÜ) tarafından yapılan araştırmada, kredi kartının ödeme kolaylığı sağlaması tüketimi ve ihtiyaç fazlasını satın almayı artırdığı, tüketicilerin gereksiz ürünlere sahip olmalarına ve kredi kartı borçlarını ödemede zorluk çekmelerine neden olduğu tespit edildi.

KBÜ, Üretim Yönetimi ve Pazarlama Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ali Çağlar Çakmak önderliğinde "Kredi Kartının Plansız Satın Alma Davranışına Etkisi" konulu araştırmada, Türkiye'de sosyo-ekonomik sınıf olarak en üst sınıfın bir altı olan "B sosyoekonomik sınıf" içerisinde yer alan yüzde 71 erkek ve yüzde 29 kadın akademisyenlerin kredi kartı kullanımları ele alındı.

Araştırmaya katılan akademisyenlerin, ortalama olarak 3 kredi kartına sahip oldukları, 11 yıldır kredi kartını kullandıkları ve tamamına yakınının geri ödemeleri düzenli yaptıkları belirtildi.

Akademisyenlere, kredi kartının satın alma davranışlarına etkisi sorulduğunda yüzde 63,20'si 'harcamalarımı artırdı' yanıtını verirken, yüzde 36,80'i ise harcamalarında bir değişiklik olmadığını ifade etti.

"Kredi kartını hangi işlemlerde kullanmaktasınız?' sorusuna alınan cevaplarda ise akademisyenlerin, kredi kartını en çok peşin alışveriş yaparken kullandığı belirlendi.

Taksitli kullanım yüzde 44,60 olurken nakit çekim ise yüzde 6 oldu.

Akademisyenlerin en çok harcama yaptığı sektör, gıda olurken, sırasıyla giyim ve akaryakıt izledi. Harcamaların en az olduğu kalemler ise  mobilya-dekorasyon, tatil-seyahat ve sağlık olarak sıralandı.

"Kredi kartı satın alma davranışını etkiliyor"

Çakmak, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kredi kartının para yerine kullanılan kolay bir ödeme aracı olmasının yanı sıra satın alma davranışını da etkileyen önemli bir unsur olarak son yıllarda ön plana çıktığını söyledi.

Tüketicilerin, kredi kartı ile ihtiyaç fazlası ve peşin paraya göre daha kolay satın alma eylemi gerçekleştirebildiğini vurgulayan Çakmak, şöyle devam etti:

"Kredi kartı, plansız satın alma davranışı olarak da adlandırılan bu davranış şekli ile tüketicilerin kart borcu ödeme konusunda oldukça zorlanmalarına neden olabilmektedir. KBÜ akademik personeli araştırma kapsamına alınmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, araştırmaya katılan akademisyenlerin büyük bir kısmı harcamalarının arttığını belirtmiştir. Araştırmaya alınan akademisyenlerin verdiği cevapları, kadın-erkek ve evli-bekar olmaları etkilememiştir."

Çakmak, kredi kartı kullanımının giderek yaygınlaşması, satın alma eylemlerinde ödeme kolaylığı sağlayarak hayatı kolaylaştırmasının yanı sıra tüketimi ve ihtiyaç fazlasını satın almayı artırarak tüketicilerin gereksiz ürünlere sahip olmalarına ve kredi kartı borçlarını ödemede zorluk çekmelerine neden olduğunu aktardı.

Tüketici davranışlarında satın alma karar sürecinin, bir ihtiyacın ortaya çıkmasıyla başladığına dikkati çeken Çakmak, "Satış odaklı hareket eden firmalar pazara sundukları ürünlerle ilgili olarak hedef tüketiciler üzerinde ihtiyaç hissettirme politikası izleyerek tüketicilerin satın alma karar sürecini başlatmayı hedeflemektedirler" diye konuştu.

Tüketiciler bir ürüne gerçekten ihtiyaç duyup duymadıkları konusunda firmaların yönlendirmelerine maruz kaldığını savunan Çakmak, "Ayrıca pesin paranın yerini hızlı bir şekilde alarak kullanıcılarına ödeme kolaylığı sağlayan, tüketicilerin istedikleri her ürünü satın almalarını kolaylaştıran ve firmalar ve bankalar tarafından kullanıcılarına bir ödül gibi sunulan kredi kartları, ürünlerle ilgili ihtiyaç hissettirilen tüketicilerin satın alma karar sürecini hızlıca tamamlamalarına neden olmaktadır" ifadesini kullandı. - Karabük