Lübnan'daki Çöp Sorunu

Aylardır çöp krizine çözüm bulmaya çalışan Lübnan'da, başkent Beyrut'un güneyindeki Sayda kenti, çöpleri işleyen ve kendi elektriğini üreten atık yönetim fabrikasıyla bir başarı hikayesi sergiliyor.

Eskiden çöp dağlarının yükseldiği, Akdeniz kıyısına dökülen çöplerin Kıbrıs, Türkiye, hatta Fransa kıyılarına kadar ulaştığı Sayda'da örnek bir atık yönetim merkezi 2009'dan bu yana faaliyet gösteriyor. Çöpler burada ayrıştırılıyor, geri dönüşüme kazandırılan atıklardan plastik, metal, gübre, hatta elektrik elde ediliyor.

Sayda kentinde örnek başarı hikayesi

Sayda Belediye Başkanı Muhammed Saudi, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kentteki atık yönetim merkezinin günlük 500 ton kapasiteye sahip olduğunu belirterek, "Sayda'da kurulan bu çöp ayrıştırma ve işleme merkezi, tüm ülke için örnek oluşturabilir." dedi.

Deniz kıyısındaki eski çöp alanının etrafını duvarla çevirdiklerini, bu sayede 550 bin metre karelik bir alan elde ettiklerini anlatan Saudi, 35 bin metrekarelik alanın bahçe için kullanıldığını geri kalan alanın ise belediyenin kullanımına kaldığını söyledi.

Atık yönetim fabrikasının Genel Müdürü Nebil Zentut ise fabrikanın Lübnan ve Ortadoğu'da atıkların ayrıştırıldığı ve dönüştürüldüğü tek merkez olduğunu aktardı.

Fabrikanın 50 milyon dolar maliyetle kurulduğu bilgisini veren Zentut, "Buradaki her bir kazan 150 ile 170 ton arası biyolojik atık işleyebilliyor. Günlük 500 ton çöp işleme kapasitesine sahip. Şu an Sayda ve çevresindeki bölgelerin çöpünü işleyen fabrika, yarım kapasiteyle çalışıyor." diye konuştu.

Atıkların ayrıştırıldığı fabrikada kağıtların, demir ve metallerin geri dönüşüme gönderildiğini söyleyen Zentut, taş ve benzeri ürünlerden tuğla, plastik parçalardan plastik, biyolojik atıklardan da kokusuz gübre üretildiğini belirtti.

Çevre ve insan sağlığı için "en tehlikelisi" biyolojik atıkların dev kazanlarda toplandığı bilgisini paylaşan Zentut, bu atıkların yüzde 85'inin metan gazına dönüştürüldüğünü, gazdan çıkan ısıdan da elektrik üretildiğini dile getirdi.

Fabrikanın elektriğinin de buradan çıkan enerjiden sağlandığını aktaran Zentut, kalan yüzde15'lik atıktan da gübre üretildiğini dile getirdi.

Zentut, fabrikayı çok sayıda bakan, belediye başkanı, üst düzey bürokratın ziyaret ettiğine işaret ederek, "Buradaki kapasiteye sahip iki fabrika daha kurulması halinde Lübnan'daki çöp sorunu çözülür." ifadelerini kullandı.

Lübnan'daki çöp krizi nasıl başladı?

Lübnan'da 1997 yılında 3 yıllığına açılan 2 milyon ton kapasiteli Name Çöp Toplama Merkezi planlananın aksine 17 yıl faaliyet gösterdi. Bu süre zarfında merkezde 15 milyon çöp birikti. Name, Temmuz 2015'te kapasitesini doldurduğu gerekçesiyle hükümet tarafından kapatıldı.

Merkezin kapatılmasının ardından hükümeti düşmenin eşiğine getiren ve Lübnan'ı dünya medyasına taşıyan çöp sorunu başladı. Siyasi çekişme ve kriz içindeki Lübnan hükümeti, yeni çöp toplama merkezi konusunda bir türlü karar alamadı ve sokaklar çöp yığınlarıyla doldu. Çöp krizi nedeniyle ağustos ayında sosyal medya üzerinden bir araya gelen Lübnanlılar "Kokunuz Çıktı" isimli bir kampanya başlattı ve başkent Beyrut'ta binlerce kişinin katıldığı protestolar düzenlendi.

Hükümet son olarak, 8 ay önce kapatılan Name Çöp Toplama Merkezi ve iki yeni alanın geçici olarak açılmasına karar verdi. Beyrut ve Lübnan dağındaki geçici çöp toplama merkezlerinde toplanan ve bekleyen çöplerin de bu yeni alanlara taşınması çözüm planında yer aldı.