Mezarlıkların Ajandası: Mezarcı İsmail

Zonguldak'ın Devrek ilçesinde, 1986'dan itibaren hayatını kaybeden 6 bin kişinin kaydını tutan mezar düzenleyicisi İsmail Çelik, cenaze sahiplerine yakınlarının ölüm yıldönümlerini hatırlatıyor, ilçede defnedilen binlerce kişinin mezar yerlerini ezbere biliyor.

Gittiği cenazelerden sonra bazen boş tabutun içine girerek yolculuk yapan Çelik'in başından geçen ilginç olaylar da dinleyenleri güldürüyor.

Yaklaşık 25 yıl önce gittiği bir cenaze töreninde insanların mezarlarını temizletmek için görevli bulamadıklarını, bazılarının mezar yerlerini unuttuğunu fark etmesi üzerine "mezar düzenleme' işi yapmaya karar veren 44 yaşındaki İsmail Çelik, ilçede hayatını kaybedenlerin kaydını tutuyor.

Yaşamını yitirenlerin cenazesinin gömülmesinin ardından mezarını çiçeklendiren ve düzenleyen, zamanla da ilçedeki her cenaze töreninin aranan ismi olan Çelik, toprağa verilen kişinin vefatının 7'inci, 40'ıncı ve 52'inci gününün yanı sıra her ölüm yıldönümünü cenaze sahiplerine hatırlatıyor.

Devrek'in hangi mahallesinde kimlerin ağır hasta, kimlerin hastanede tedavi gördüğünü bilen ve "Mezarcı İsmail" olarak tanınan Çelik'in 1986'dan itibaren karton kağıtlarda oluşturduğu listede 6 bin cenazenin ölüm tarihlerinin gün, ay ve yıl olarak kaydı bulunuyor.

İsmail Çelik, yaptığı açıklamada, hamallık yaptığı yıllarda mezar düzenleme işine başladığını, listesindeki 6 bin cenazenin çoğunun ölüm tarihlerini ezbere bildiğini söyledi.

İlk kez çok sigara içmesiyle bilenen yaşlı bir kadının ölüm kaydını tuttuğunu, şu anda listesinde binlerce kişinin bulunduğunu anlatan Çelik, "İnsanlar bazen yakınlarının ölüm yıldönümlerini unutabiliyorlar. Ben 1 hafta önceden kendilerini hatırlatıyorum. Ona göre hazırlık yapmalarına imkan tanıyorum" dedi.

Mezar Yerlerini Ezbere Biliyor

Çelik, özellikle gurbette çalışanların uzun zaman mezarlıklara gelmediğinden bazen yakınlarının mezar yerini bulamadıklarını vurgulayarak, şunları kaydetti:

"Ben bütün mezarların yerlerini ezbere biliyorum. Bu konuda ihtiyaç duyanlara yardımcı oluyorum. Ayrıca mezarlarının temizliğini yapıyorum. İlçedeki 80'e yakın köyün hepsine gittim. Buradaki mezarların tamamını bilirim. Cenaze gömüldükten sonra çiçekler ve bitkiler diker, birkaç gün sonra da bakımını yaparım. Cenaze sahiplerinin bunun karşılığında verdiği parayla geçimimi sağlıyorum. Başka da iş yapmıyorum. İlçedeki herkes bana kimin hasta olduğunu, cenazesi olduğunu söyler. Muhtarlar da cenazelerle ilgili bana haber verir."

Devrek Merkez Mezarlığının bulunduğu Yeni Mahalle'nin muhtarı Durmuş Akpınar, Çelik'in ilçede mezarlıkların temizliğini yapan, düzenleyen ve mezar yerlerini gösteren tek kişi olduğunu belirterek, "Her cenazede bizden İsmail'i çağırmamızı isterler. Biz de kendisine ulaşır haber veririz. İlçede kim sağ, kim ölü, kim hasta en iyi o bilir" dedi.

Emekli memur Fevzi Yazıcı da 6 yıl önce eşini kaybettiğini, o tarihten beri mezarının temizliğini Çelik'in yaptığını söyledi. Çelik'in kamuca desteklenmesi gerektiğini anlatan Yazıcı, Mezarcı İsmail"in bir örneğine daha rastlamadığını kaydetti.

Tabutta Yolculuk Öyküleri

"Mezarcı İsmail"in yaşadığı ve fıkra gibi dilden dile dolaşan bazı anıları şöyle:

"Tornacı İsmail Hakkı'nın dedesi yaşımını yitirir. İsmail Çelik'i de yanına alan cenaze sahipleri köylerinde merhumu defnettikten sonra ilçe merkezine dönmek için yola çıkarlar. Sıcak bir haziran günü pikabın arkasında yolculuk yaptığından toza bulanan Çelik, çareyi biraz önce defnettikleri merhumun tabutunun içine girmekte bulur.

Bir süre sonra araç durur. Cenaze sahibi yakındaki kahvehane çalışanına 4 kola söyler. Kolaları araca getiren çalışan 3'ünü ön tarafta oturanlara verir, diğer kişinin kim olduğunu sorar. Cenaze sahibinin 'arkada' diye cevaplandırması üzerine pikabın kasasına yönelen garson, kolasını almak için tabutu açıp kolunu uzatan İsmail Çelik'i görünce büyük korku yaşar. Kolayı atıp kaçan garson, zorlukla kendine getirilir.

Bir kış günü ise başka bir pikabın arkasında yolculuk yaparken üşüyen Çelik, yine çareyi tabutun içine girmekte bulur. Yolculuk sırasında jandarma ekipleri, yaptıkları trafik kontrolünde sürücünün emniyet kemerini takmadığını fark eder. Sürücü, cenazeleri olduğu mazeretini aktarması üzerine inanmayan jandarma tabuta bakmak ister. Tabutta cenaze olduğunu sanan jandarma, Çelik'in aniden içinden çıkmasıyla kısa süreli şaşkınlık ve korku yaşar. Gülümseten bu olayın ardından da sürücüyü 'hemen gidin' diyerek yolcu eder.

Çelik, yine havaların soğuk olduğu bir günde cenaze dönüşü kamyonetin arkasındaki tabuta girer. Kamyonet sürücüsü bu sırada yol kenarında ilçe merkezine gitmek için araç bekleyen baba, oğlu ve yeğenini kasaya alır, tekrar yola koyulurlar. Biraz ilerledikten sonra kasaya binen çocuk, tabuttan sesler geldiğini babasını söyler, adam aldırmaz. Çocuk ısrarcı olunca yeğenine tabutu açmasını söyler ama o da korkar. Duruma kızan baba, tabutun kapağını kaldırdığında İsmail "Devrek'e geldik mi' der. Baba korkudan bayılır, yeğeni aracın kasasından atlar, çocuk çığlıklar atarak ağlar. İsmail ise şaşırıp insanların neden korktuğuna anlam vermeye çalışır."

- ZONGULDAK