Osmanlı'nın Mirası "Kırkpınar Güreşleri"

CİHAN DEMİRCİ - Orhan Gazi'nin Rumeli'yi ele geçirmek için düzenlediği seferler sırasında Edirne yakınlarında başlayan Tarihi Kırkpınar Yağlı Güreşleri, günümüzde festival havasında gerçekleştiriliyor.

AA muhabirinin tarihi kaynaklardan derlediği bilgilere göre, 1346'da Orhan Gazi'nin Rumeli'yi ele geçirmek için düzenlediği seferler sırasında kardeşi Süleyman Paşa, 40 askerle Bizanslılara ait Domuzhisarı üzerine yürür.

O bölgedeki hisarların ele geçirilmesinin ardından 40 kişilik öncü birlik geri döner ve şimdi Yunanistan topraklarında kalan Somona'da mola verir. 40 cengaver burada güreşe tutuşur. Saatlerce süren güreşlerde adlarının Ali ve Selim olduğu rivayet edilen iki kardeşin bir türlü yenişemedikleri görülür.

Daha sonra bir hıdrellez gününde Edirne yakınlarındaki Ahıköy çayırında kardeşler tekrar güreşe tutuşur. Bütün gün güreşen pehlivanlar gece mum ve fener ışığında güreşmeye devam eder. Yenişemeyen pehlivanlar, solukları kesilerek oldukları yerde can verir.

Asıl Kırkpınar çayırı Yunanistan'da

Güreşerek hayatını kaybeden pehlivanların yakınları, onları aynı yerdeki bir incir ağacının yanına gömer. Yıllar sonra bölgeye gidildiğinde pehlivanların mezarlarının bulunduğu yerde pınar çıktığı görülür.

Halk, orada yatanların anısına yöreye "Kırkpınar" adını verir. Yunanistan'ın Samona köyünün merası içindeki alan, asıl Kırkpınar çayırı olarak bilinir. Balkan Savaşları ve Birinci Dünya Savaşı sonunda Kırkpınar güreşleri Edirne ile Mustafa Paşa yolu arasındaki "Virantekke" denilen yerde düzenlenir. Cumhuriyet'in ilan edilmesinin ardından 1924'te Kırkpınar güreşleri Sarayiçi mevkisinde yapılmaya başlandı.

1924'ten bu yana 67 başpehlivan

Kırkpınar Güreşleri, 1928'e kadar ağalar tarafından düzenlendi. Güreşlerdeki ödüller ve misafirlerin ağırlanması ağalar tarafından karşılandı ancak 1928'deki ekonomik sıkıntılar nedeniyle ağalığa talip çıkmayınca güreşlerin organizasyonu Kızılay ve Çocuk Esirgeme Kurumu'nca üstlenildi. Güreşler 1946'da Edirne Belediyesi'nce düzenlenmeye başlandı.

Cumhuriyetin kuruluşundan itibaren Kırkpınar Tarihi Yağlı Güreşlerinde 67 sporcu başpehlivan oldu.

Kırkpınar'ın efsanevi pehlivanları arasında Gaddar Kel Aliço, Koca Yusuf, Adalı Halil, Kurtdereli Mehmet bulunuyor. Ordulu Mustafa Bük, Karamürselli Aydın Demir, Denizlili Hüseyin Çokal ve Karamürselli Ahmet Taşçı ise altın kemerli başpehlivanlardan.

Geleneksel olarak günümüze kadar gelen güreşlerin bu yıl 653'üncüsü gerçekleştirilecek.

Tarihi Kırkpınar Yağlı Güreşleri bu yıl 16-22 Haziran'da, Sarayiçi'ndeki Kırkpınar alanında yapılacak.

UNESCO listesinde

Edirne Belediye Başkanı Recep Gürkan, yaptığı açıklamada, Kırkpınar Yağlı Güreşlerinin, "Avrupalı Seçkin Destinasyonlar Ödülü"ne sahip olduğunu belirtti.

Güreşlerin aynı zamanda UNESCO'nun, "Somut Olmayan Kültürel Miras Temsili Listesi"ne de girdiğini ifade eden Gürkan, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Edirne Belediyesi'nin çalışmasıyla bu başarının sağlandığını vurguladı.

Gürkan, belediye olarak, geleneksel kültür mirası güreşleri, layıkıyla gelecek nesillere aktarmaya çalıştıklarını kaydetti. - Edirne