Ramazan Ayında Beslenme

Ramazan ayına girdiğimiz şu günlerde yeterli ve dengeli beslenmenin önemine, yanlış beslenme alışkanlıkları ve davranışlarının ne gibi sağlık sorunlarına neden olabileceğini bir kez daha vurgulamak istiyorum.

İftarda ve sahurda birdenbire ve çok fazla yemekle midenin doldurulması ani mide gerginliğine yol açmakta, tansiyon yükselmesine ve nörolojik hormonların hızlı salgılanmasına neden olmaktadır. Oruç tutacakların iftar ve sahurda, azar azar, iyi çiğneyerek ve sık aralıklarla yemek yemeleridirler. Yemeklerin seçiminde çok yağlı, çok tuzlu ve aşırı tatlı besinlerden kaçınmak gereklidir. Ayrıca kızartmalardan ve ağır tatlılardan da uzak durulmalıdır.

İftar yemeğine, ne çok sıcak ne de çok soğuk olmayan hafif bir çorbayla başlanmalıdır. Hazmı kolay, mide-barsak sisteminde uzun süre kalabilen lifli ve selüloz içeren sebze, meyve ve kepekli ekmek tercih edilmelidir. Etli veya etsiz, fazla yağlı olmayan sebze yemekleri tüketilmeli, tatlı olarak da sütlü tatlılar yenmelidir.

Yetişkin bir insanın günde en az 1.5-2 litre su içmesi gerektiğinden hareketle sıvı alımına çok dikkat edilmelidir. Ağır işlerde çalışan işçilerin oruç tutmaları halinde su kaybına bağlı olarak şok geçirdikleri belirlenmiştir. Bu nedenle yeterli miktarda su içilmelidir.

Sahur ise, protein içeriği fazla olan (midenin boşalma süresini uzatarak acıkmayı geciktirirler) yumurta, süt, yoğurt, peynir gibi gıdalarla hazırlanan kahvaltı şeklinde bir öğün olmalıdır. Çiğ sebze, domates, salatalık gibi yiyeceklere de mutlaka yer verilmelidir. Sahur yemekleri azar azar, iyice çiğneyerek yenmelidir. Bol sıvı alınmalı, özellikle su içilmelidir. Fazla tuzlu besinler tüketilmemelidir. Sahura kalkılmadan oruç tutulursa aç kalma süresi artacağından metabolik hız düşer ve halsizlik, baş ağrısı görülür. Sadece su içerek oruç tutmak da sakıncalıdır. Bu durumda yorgunluk, dikkatte azalmalar olur.

Ramazan ayında en sık karşılaşılan sorunlar, mide asidinin yemek borusuna kaçması olarak tanımlanan reflü ile kabızlıktır. Reflüyü önlemek için kahve, kakao, çikolata gibi aşırı kafein alımından kaçınmak, yağlı yiyeceklerden uzak durmak ve yemeği yer yemez yatmamak gerekir. Bunun dışında kabızlık problemi çekenler için posalı besinlerin daha fazla tüketilmesi önerilir. Bunun için de meyve ve sebze tüketiminin artırılması; ekmek olarak tam buğday veya çavdar ekmeğinin kullanılması ve özellikle su tüketiminin artırılması gerekir.

Oruç tutmak sağlıklı insanların metabolik dengesini değiştirmez, ancak şeker hastaları için oruç tutmak son derece sakıncalı olabilir. Şeker hastaları azar azar ve sık sık yeme şekline dayanan bir beslenme rejimi uygularlar. Ramazan'da ise uzun süre aç kaldıklarından şeker düşmesi sonucu hayati tehlikeler söz konusu olabilir. Vücudunda insülin yetersizliği ve şeker kullanımında dengesizlik olduğu için iftardan sonra hiperglisemi koması gibi sağlık sorunları yaşayabilirler .

Oruç, hamileleri ve emziklileri sıvı alımı azalacağından etkiler, bebek yeterince anne sütü alamaz. Bununla birlikte aç kalmak, 9 yaşın altındaki çocuklar, seyahatte olanlar, psikolojik durumu bozuk olanlar, çok yaşlı ve hasta olanla, ağır kalp ve böbrek hastası olanlar, mide ülseri, safra kesesi iltihabı veya taşı olanlar, karaciğer yetmezliği olanlar ve ağır enfeksiyon geçirenler için risklidir.

Sürekli ilaç kullanan kişilerin ilaçlarını düzenli bir şekilde alması gerekmektedir. Akşam alınan ilaçların iftarda, sabah alınan ilaçların ise sahurda alınması önem taşımaktadır.

Oruç tutmak sağlıklı insanlar içindir, kilo verme yöntemi değildir. Kilo vermek için oruç tutanların kilo veremedikleri bilinmektedir. Hareket azlığı, metabolizma hızının yavaşlaması kilo vermeyi zorlaştırmaktadır. Ramazan'da kilo almamak için mutlaka sahura kalkın.

Dr. Mahmut TEKİN

İl Sağlık Müdürü