RTÜK Üyelerine Bile "Kısa Mesaj" Gönderdiler

ŞENAY ÜNAL - Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Başkan Vekili Hasan Tahsin Fendoğlu, gıda takviyelerini, "Her derde deva mucize ilaçlar" gibi yanıltıcı şekilde pazarlayanların, üst kurul toplantısı sırasında kendilerine bile kısa mesaj gönderdiklerini belirterek, "Biz üst kurulda onların halkı yanıltmak için yaptıkları yayınlara ve reklamlara müeyyide uygulanmasını görüşürken bu kişiler ve kuruluşlar, bize de kısa mesaj atarak ürünlerini pazarlamaya çalışıyor" dedi.

Fendoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, geçtiğimiz aylarda TBMM'de kabul edilerek yasalaşan "Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun"un RTÜK'ün yükünü hafifleteceğini belirtti.

Yasa çıkmadan önce, kurum olarak gıda takviyelerinin, yayın kuruluşlarında yanıltıcı şekilde pazarlanmasının ve bu yayınların yapıldığı kanalların sıkı bir şekilde denetlendiğini ifade eden Fendoğlu, "Gıda takviyelerinin halkı yanıltıcı ve sağlığa aykırı tanıtımlarıyla mücadelede, RTÜK bir süredir Gıda, Tarım ve Hayvancılık, Gümrük ve Ticaret, Sağlık, İçişleri, Ekonomi ve Maliye Bakanlıklarıyla Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu nezdinde çalışmalar yürütüyordu. Bu kanunla birlikte sorunun çözümünde önemli bir aşama kaydedildi. Son 3 yılda radyo ve televizyonlar hakkında, gıda takviyelerini ilaç gibi tanıttıkları ve gizli reklam yaptıkları gerekçesiyle 2 binden fazla müeyyide kararı verdik. RTÜK cezalarının yüzde 77'sini gıda takviyelerinin yanıltıcı ve gizli reklamlarına ilişkin yayınlar oluşturuyor" diye konuştu

Fendoğlu, söz konusu ürünler için özellikle kurdurulan kanallar olduğuna dikkati çekerek, satışı yapılan sağlığa zararlı bu ürünleri alan ve dolandırılan bazı vatandaşların ise utandıkları için şikayet edemediklerini, mağduriyet sayısının daha fazla olabileceğini bildirdi.

-RTÜK'ün mücadelesi sonuç getirdi

Kurumun mesaisinin büyük bir bölümünü bu reklam ve programlar için harcadığını dile getiren Fendoğlu, "Biz Üst Kurul'da onların halkı yanıltmak için yaptıkları yayınlara ve reklamlara müeyyide uygulanmasını görüşürken bu kişiler ve kuruluşlar bize de kısa mesaj atarak ürünlerini pazarlamaya çalışıyor. Mesajları birbirimize gösteriyor ve mücadelemizi daha da artırıyorduk" dedi.

Yasayla birlikte önemli adımların da atılmaya başladığını belirten Fendoğlu, şöyle konuştu:

"Tüketicinin biliçlendirilmesi konusunda örgün ve yaygın eğitim kurumlarının ders programlarına, Gümrük ve Ticaret Bakanlığının görüşü alınarak Milli Eğitim Bakanlığınca gerekli ilaveler yapılacak. Radyo ve televizyon kuruluşları 08.00-22.00 saatleri arasında, ayda on beş dakikadan az olmamak üzere tüketicinin biliçlendirilmesi amacıya yayınlar yapmak zorunda. Yapılan yayınların tarih, saat, süre ve içerik bilgileri liste halinde her ay düzenli olarak kurumumuza sunulacak. Ayrıca reklam olduğu belirtilmeksizin yazı, haber, yayın ve programlarda mal veya hizmetlere ilişkin isim, marka, logo veya diğer ayırt edici şekil veya ifadelerle ticari unvan veya işletme adlarının reklam yapmak amacıyla yer alması ve tanıtıcı mahiyette sunulması örtülü reklam olarak kabul edilecek. Her türlü iletişim aracında sesli, yazılı ve görsel olarak örtülü reklam yapılması kesinlikle yasak."

-Reklam ajansları da sorumlu olacak

Reklam verenlerin ticari reklamlarda yer alan iddiaların doğruluğunu ispatlamak zorunda olduğunu bildiren Fendoğlu, reklam verenler, reklam ajansları ve mecra kuruluşlarının bu hükümlerin uygulanmasından yükümlü olduğunu vurguladı.

Yükümlülüklere aykırı hareket edenlere üç aya kadar durdurma cezası uygulanabileceğini anlatan Fendoğlu, Reklam Kuruluna RTÜK'ten de bir üye atanacağını ve işbirliği yapacaklarını dile getirdi.

-Artık kısa mesajla kandıramayacaklar

Kısa mesaj ve internet yoluyla yanıltıcı reklam yapanlara cezai yaptırımın Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca bu kanun kapsamında artık uygulanabileceğini anlatan Fendoğlu, şunları söyledi:

"Aykırılık, yerel düzeyde yayın yapan televizyon kanalı ile gerçekleşmiş ise 10 bin lira, ülke genelinde yayın yapan televizyon kanalı aracılığıyla gerçekleşmiş ise 200 bin lira, internet aracılığı ile gerçekleşmiş ise elli bin, kısa mesaj aracılığı ile gerçekleşmişse 25 bin lira ceza verilebilecek. Reklam Kurulu, idari işleme konu ihlalin bir yıl içinde tekrar edilmesi halinde verilecek idari para cezalarını 10 katına kadar çıkarabilecek. Eskiden sadece RTÜK Kanunu'na yaptırım uyguladığımızda en fazla 10 bin lira ceza verebiliyorduk ancak Tüketici'nin Korunması Kanunu'ndan müeyyide uygulandığında para cezası 200 bin liraya çıkacak. Hatta mükerrer olması halinde 100 milyon liraya kadar yaptırım uygulanabilecek. Ayrıca gıda ürünü olmamalarına rağmen, sahip oldukları şekil koku renk görünüm ambalaj etiket hacim veya boyutları nedeniyle olduklarından farklı görünen ve bu sebeple, özellikle çocuklar tarafından gıda ürünleriye karıştırılarak, tüketicilerin sağlığını ve güvenliğini tehlikeye atan ürünlerin üretilmesi, pazarlanması, ithalatı ve ihracatı yasaklandı. Artık daha büyük tehlike bekliyor yanıltıcı reklam verenleri." - Ankara