Tarihi köprüye hasar veren yol durduruldu

TRABZON'un Ortahisar ilçesindeki Tabakhane Vadisi'nde kentsel dönüşüm kapsamında yapılan yol inşaatının yaklaşık 2 bin yıllık Roma dönemine ait tarihi Tabakhane Köprüsü'ne hasar verdiği belirlendi. Konuyu yargıya taşıyan Mimarlar Odası'nın başvurusu üzerine mahkeme, yol çalışmasını durdurdu.

Ortahisar ilçesinde, 2 bin yıllık tarihi geçmişi olan yaklaşık 200 metre uzunluğunda, 4 ila 4,5 metre genişliğinde, 3 metre yüksekliğinde ve kesme taştan yapıldığı belirlenen menfezin de ortaya çıkarıldığı Tabakhane Vadisi'ndeki kentsel dönüşüm kapsamında yapılan yol inşaatının Roma dönemine ait tarihi Tabakhane Köprüsü'ne hasar verdiği belirlendi. Konuyu yargıya taşıyan Mimarlar Odası'nın başvurusu üzerine, Trabzon Bölge İdare Mahkemesi alanda bilirkişi keşfi yaptırdı. Hazırlanan raporda; yol inşaatının ulaşım planlaması yönünden teknik ve nesnel gerekçelere dayandırılmadığı belirtilerek, yol projesinin koruma mevzuatı ve yaklaşımlarına, imar mevzuatına, planlama esaslarına, şehircilik ilkelerine ve kamu yararına aykırı olduğuna yer verildi. Mahkeme, yol çalışmasını durdurdu.

'KÜLTÜREL VARLIKLARA ZARAR VERİLDİ'

Arkeolojik ve kültürel değerler yok sayılarak yapılan yol inşaatının, tarihi Tabakhane Köprüsü ve çevresindeki kültürel varlıklara zarar verdiğini açıklayan Mimarlar Odası yetkilileri, imar planı kararını veren Trabzon Büyükşehir Belediyesi yetkilileriyle projeyi onaylayan Koruma Bölge Kurulu üyelerini, korunması gerekli kültür varlığına zarar vereceği konusundaki uzman görüşlerine itibar etmeyerek, koruma ilkelerini yok sayarak, aldıkları kararlarla kamu zararına yol açtığı gerekçeleriyle görevi kötüye kullandıklarını öne sürdü.

'TABAKHANEYİ YERİN DİBİNE GÖMDÜK'

Doğal ve Tarihi Değerleri Koruma Derneği Başkanı Doç. Dr. Coşkun Eruz, Trabzon'un 4 bin yıllık geçmişine ışık tutacak Tabakhane Vadisi ve çevresinde arkeolojik çalışmalar gerçekleşmeden inşaat yapılmasının, kent tarihini toprak altında bıraktığını söyledi. Eruz, "Tabakhane Vadisi, Trabzon tarihiyle özdeşleşmiş, ilk çağlardan bu yana şehrin kurulup geliştiği yerdir. Yıllar boyunca dolgu yapılarak maalesef vadi düzleşmiş ve özelliğini kaybetmiştir. Tahribatın büyük kısmı üst kotlarda meydana geldi. Tanjant köprüsünün altında, Rumların bir azizinin kilisesi ve mezarı bulunuyordu. Bunun turizme kazandırılmasını söyledik ancak toprakla kaplandı. Roma döneminden beri var olan ve Osmanlı döneminde revizyondan geçen Tabakhane Köprüsü ile Roma İmparatoru Justinian döneminden kalan ince su kemeri, vadideki tarihi dokunun bir parçası. Ancak su kemerinin büyük bir kısmı da dolgudan dolayı ayakları toprağın içinde kalarak iyice küçüldü. Tabakhane'de biz, kazımak yerine üstünü doldurduk. Tabakhane Vadisi, orijinal vadi tabanından 5 ile 8 metreye kadar kot yükselmesine uğradı. Tabakhane'yi yerin dibine gömdük. Halbuki küçük bile olsa oradaki buluntularla inanılmaz bir antik çağdan bugüne Trabzon tarihini yazmamız mümkündü. Elimizde sadece 10 civarında Mitra döneminden kaldığı söylenen mezarlarımız var. Başkalarının da olması gerekiyor ama onlar maalesef kazınıp gittiler" dedi.

Kentlerin yüzyıllardır değiştiğini yine değişeceğini kaydeden Eruz, "Fakat bu değişimin olabildiğince minimum zararla kent dokusuna, kentin silüetine, tarihi dokuya olabildiğince zararsız bir şekilde yapılması gerekiyor. Lütfen bir kentin tarihini kazımadan, bölgeye arkeologlar girmeden, sanat tarihçileri incelemeden herhangi bir taş parçasını veya buluntuyu yok etmeyin. Eğer sahillerimizi, vadilerimizi kaybediyorsak ve halk da artık buna 'çocukluğum, hikayelerim, anılarım gitti' diyorsa burada durup düşünmek lazım" diye konuştu.