Tgdf Genel Sekreteri Menlik: Bilinmedik Aş, ya Karın Ağrıtır ya Baş

GIDA, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Ocak ayında yayınlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği'nin uygulanmasına ilişkin kılavuzu yayımladı. Gıdanın bütün bileşenleri kılavuzdaki doğal ile ilgili hükümleri karşılıyor ise 'Doğal bileşenlerden üretilmiştir', 'Doğal bileşenler kullanılmıştır' ifadeler kullanılabilecek. Ancak, 'Yüzde 100 doğal', 'Gerçek doğal', 'Hakiki doğal', 'En doğal' gibi ifadeler kullanılamayacak.

Etiket yönetmeliğine ilişkin açıklama yapan Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu (TGDF) Genel Sekreteri İlknur Menlik, "Bilinmedik aşın, ya karın ağrıtır ya baş" dedi. İnsanların ne yediğini, içtiğini bilmesi gerektiğini belirten Menlik,"Bunun için de gıda etiketlerini dikkatle incelemelidir. Unutmayalım ki, güvenli gıda tüketmenin yolu, bilinçli tüketici olmaktan geçiyor" diye konuştu.

Gıda Etiketlemesi ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği, tüketicilerin gıdalar hakkında bilgilendirilmesi amacıyla gıda etiketlerine ilişkin yeni kurallar getirirken, Beslenme ve Sağlık Beyanları Yönetmeliği, son tüketiciye arz edilen gıdaların etiketlerinde yer alabilecek, beslenme ve sağlıkla ilgili beyanları düzenliyor. Yönetmelikler, gıda işletmecilerinin sorumluluklarını yeniden tanımlarken, toplu tüketim yerleri için kurallar getiriyor, tüketicilere de güvenilir ve sağlıklı gıdaya ulaşma konusunda yeni imkanlar sunuyor.

Gıda Etiketleme ile Beslenme ve Sağlık Beyanları konusundaki Ocak Ayında yayınlanan yönetmeliklerin Uygulama Kılavuzuna ilişkin değerlendirmesinde  Menlik, yeni düzenlemenin tüketici dostu olduğunun ve tüketicilerin bilgilendirilmesi adına atılmış önemli bir adım olduğunun altını çizdi.

"AMBALAJLI VE KALİTELİ GIDALARIN TÜKETİLMESİNİ ÖNERİYORUZ"

Güvenli gıda tüketiminin ancak ne yediğini, içtiğini bilen, bunun için gıda etiketlerini okuyan bilinçli tüketiciler sayesinde mümkün olacağını vurgulayan Menlik, "TGDF olarak yıllardır insanımızın sağlığının korunması için Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın denetimine tabi olarak, onaylı ve kayıtlı işletmeler tarafından üretilen; ambalajlı, kaliteli gıdaların tüketilmesini öneriyoruz. Ambalajların üzerinde bulunan etiketler, en başta raflarda satışa sunulan gıdaların Bakanlıktan onaylı ve kayıtlı işletmeler tarafından üretildiğini gösterir. Bu bize o gıdanın, ulusal ve ulusal standartlarda, hijyen kuralları gözetilerek, Bakanlığın her türlü denetimine açık olarak üretildiğini gösterir" ifadelerini kullandı.

"GIDA ETİKETLERİ NE YEDİĞİNİ BİLMEK İSTEYEN TÜKETİCİLER İÇİN KILAVUZDUR"

Bugün artık tüketicilerin, giderek yükselen sağlıklı beslenme trendinin etkisiyle gıdaların içeriğini bilmek, ihtiyaçlarına uygun gıdaları tüketmek istediklerini aktaran Menlik, "Bu çok doğru ve yerinde bir hassasiyettir. İşte gıda etiketleri ne yediğini, içtiğini bilmek isteyen tüketiciler için en iyi kılavuzdur. Gıda alışverişimizi yaparken biraz zaman ayırıp, gıda ambalajlarındaki etiketleri okumayı bir alışkanlık haline getirmeliyiz. Böylece o gıdanın hangi işletmede üretildiğini, içeriğindeki besin öğelerini, tükettiğimizde alacağımız enerjiyi öğrenir, son tüketim tarihini kontrol edebiliriz.Atalarımızın dediği gibi, 'Bilinmedik aş, ya karın ağrıtır ya baş'. Sağlığımızı ancak kim tarafından, nerede, hangi standartlarda üretildiğini, içeriğinde neler olduğunu bildiğimiz gıdaları tüketirsek koruyabiliriz" diyerek sözlerini tamamladı.

KILAVUZUN AMACI: UYGULAMADA BİRLİKTELİK

Kılavuz, gıdaların etiketinde, tanıtımında, sunumunda ve reklamında kullanılan terimler ve ifadeler ile ilgili olarak; tüketicilerin doğru bilgilendirilmesini sağlamak ve yanıltılmasını önlemek, gıdaların etiketlenmesi, sunumu, tanıtımı ve reklamında yer alan yazılı ve görsel bilgilerin, kullanılan terimlerin ve ifadelerin kullanım koşulları konusunda gıda işletmecilerine yardımcı olmak ve resmi kontroller sırasında yapılacak değerlendirmelerde uygulama birlikteliği sağlamak amacı ile hazırlandı. Kılavuzda belirlenen kurallar, özel mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla uygulanacak.

GIDALARIN TANIMLANMASI

Gıdalar, tüketiciyi yanıltmayacak şekilde ve satın alacak kişinin bilinçli bir seçim yapabilmesini sağlayacak biçimde etiketlenecek ve tanımlanacak. Gıdanın etiketlenmesi, tanıtımı ve reklamı bu doğrultuda açık ve bilgilendirici olacak.Bir etiketin veya tanımlamanın yanıltıcı olarak kabul edilip edilmeyeceği değerlendirilirken gıdanın etiketlenmesi, tanıtımı, sunumu ve reklamı bir bütün olarak ele alınacak.Gıdanın etiketlenmesi, gıdanın nitelikleri açısından yanıltıcı olmayacak. Gıdanın etiketinde yer alan marka, gıdanın adı, ifade, terim ve görseller, gıdanın özellikle doğası, kimliği, özellikleri, bileşimi, miktarı, dayanıklılığı, menşe ülkesi ve üretim metodu açısından başka bir ürün grubunu çağrıştırmayacak.

EŞ ANLAMLI TANIMLAR

Kılavuzda kullanılmasına izin verilen terimlerin ve ifadelerin eş anlamlılarının yanı sıra, aynı anlama gelen diğer dillerdeki karşılıkları da kullanılabilecek. Örneğin 'doğal' teriminin kullanılmasına izin verilen bir gıdada  'natürel', 'tabii' 'natural', taze teriminin kullanılmasına izin verilen bir gıdada  'fresh' vb. terimler kullanılabilecek. Gıdaların markası Yönetmelikte belirtilen 'etiket' ve 'etiketleme' tanımları kapsamında yer aldığından, Yönetmelik hükümlerine uygun olmayan markalar (örneğin organik olmayan gıdalar için eco, biyo vb. markalar) gıdaların etiketlenmesinde, tanıtımında ve reklamında kullanılamayacak.

Gıda işletmecisinin adında/ticari unvanında yer alan terimler, tüketicide yanlış bir algı yaratacak şekilde kullanılamayacak. İşletmecinin adında/ticari unvanında, tüketiciyi yanıltabilecek terim ve ifadeler yer alıyor ise ve gıda bunları karşılayabilecek durumda değilse, bu ad etiket üzerinde söz konusu ürünle doğrudan ilişkilendirilemeyecek dikkat çekici olmayan bir yere yerleştirilerek punto, stil veya arka plan rengi aracılığı ile öne çıkarılmayacak şekilde belirtilecek.

'%100 DOĞAL, HAKİKİ DOĞAL' GİBİ İFADELER YASAK!

Kılavuza göre, 'Doğal' terimi,  tek bileşenden oluşan (katkı, aroma vb. dahil hiçbir ilave bileşen içermeyen) fiziksel, enzimatik veya mikrobiyolojik işlemler dışında herhangi bir işleme tabi tutulmamış, bitki, algler, mantar, hayvan, mikroorganizma veya mineral kaynaklı olan ve doğal yapısında önemli bir değişikliğe sebep olacak herhangi bir işlem uygulanmamış gıdaları tanımlamak için kullanılabilecek.Gıdanın bütün bileşenleri kılavuzdaki doğal ile ilgili hükümleri karşılıyor ise söz konusu gıda için; "Doğal bileşenlerden üretilmiştir", "Doğal bileşenler kullanılmıştır" vb. ifadeler kullanılabilir. Bu durumda 'doğal' kelimesi punto, renk, yerleşim, vb. vurgulama yöntemleri vasıtasıyla tek başına öne çıkarılmayacak.

"Doğal" teriminin kullanılabileceği tüm gıdaların belirlenen koşulları karşılaması beklendiğinden, "%100 doğal", "gerçek doğal", "hakiki doğal", "en doğal" vb. ifadeler kullanılamayacak.Tüm bileşenleri kılavuzda belirtilen doğal kriterlerini karşılamayan gıdalarda herhangi bir bileşen için "doğal" ifadesi kullanılamayacak.

NEGATİF VE POZİTİF BEYANLAR

"Katkısız", "Katkı maddesi içermez", "Aroma verici içermez" vb., bir gıdanın belirli bileşenlerin varlığına ya da yokluğuna dair ifadeler, "negatif ve pozitif beyanlar" kapsamında değerlendirilecek.

AYÇİÇEK YAĞI, GLUKOZ ŞURUBU, PALM YAĞI, PANCAR ŞEKERİ

Kılavuzda belirtilen hükümler dışında, Türk Gıda Kodeksi tarafından kullanımı sınırlandırılmamış gıda bileşenlerini kötüler mahiyette "ayçiçek yağı içermez, glukoz şurubu içermez, palm yağı içermez" gibi ifadeler artık ürün ambalajları ve tanıtımlarında kullanılamayacak. Ancak bir gıdanın üretiminde alternatif bileşen kullanılmışsa bu bileşenin kullanıldığına dair ifade kullanılabilecek. Örneğin içeriğinde pancar şekeri dışında hiçbir şeker kaynağı kullanılmamışsa bu üründe "pancar şekeri kullanılmıştır" ifadesi yer alabilecek. Ancak pancar şekeri yanında pancar şekerinin işlenmesi ile üretilen invert şeker kullanılmışsa bu ifadeye yer verilemeyecek.

- İstanbul