Ukrayna'daki Kriz, Deri Sektörünü Vurdu

MUSA ÖZYÜREK - Türkiye'nin en fazla deri ve deri ürünü ihraç ettiği ülkelerin başında yer alan Rusya ve Ukrayna arasında yaşanan kriz, sektörü olumsuz etkiledi.

Geçen yıl kurban bayramında kilogramı 3,5 liradan alıcı bulan büyükbaş hayvan derisi bu yıl 2 liraya, 10 liradan alıcı bulan koyun ve kuzu derileri ise 1 liraya kadar düştü.

Türkiye Deri Sanayicileri Derneği (TDSD) Başkanı Erdal Matraş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye'de deri fiyatlarının 2009-2011 yılları arasında kesilen hayvan sayısındaki azalma nedeniyle olması gerekenin çok üzerine çıktığını söyledi.

Kurban bayramında bile küçükbaş hayvan derisinin 15-20 liraya kadar yükseldiğini ifade eden Matraş, Türkiye'nin en büyük deri ve deri ürünleri pazarı olan Rusya ile Ukrayna arasında yaşanan kriz sonrası deri fiyatlarının bu yıl yeniden düşmeye başladığını belirtti.

Fiyatlardaki düşüşün imalatçılar açısından iyi olmasına rağmen tüccarları zor durumda bıraktığını kaydeden Matraş, fiyat dengesinin oluşmaması durumunda sektörün zarar göreceğini dile getirdi.

Matraş, deri ayakkabı, kemer, cüzdan ve konfeksiyon ürünlerinin ihraç edildiğini belirterek, kurban bayramı ve diğer dönemlerde kesilen hayvanların derilerinin toplanarak Türkiye'deki işleme merkezlerine gönderildiğini vurguladı.

Özellikle Rusya'nın bulunduğu coğrafya, iklim şartları, insanlarının deri ürünlerine düşkünlüğü nedeniyle Türkiye için ana pazar niteliği taşıdığını ifade eden Matraş, şunları kaydetti:

"Rusya ve Ukrayna arasında savaş boyutuna ulaşan gerginlik nedeniyle Türk deri pazarında ciddi bir daralma yaşandı. Yıllık 2 milyar dolar ihracatı bulunan deri sektörünün en önemli pazarını Rusya ve Ukrayna oluşturuyordu. Bu ülkelerde yaşanan kriz deriye olan talebin azalmasına neden oldu. Ayrıca işlenmiş deri ihracatı yaptığımız Çin'de de hükümet değişikliğiyle birlikte ithalat konusunda gümrüklerde sıkı politikalar uygulanmaya başladı. Bunun yanı sıra Irak'a da deri ayakkabı ihracatımız vardı. İç karışıklıklar nedeniyle bu ülkeye olan ihracatımız da durdu."

Ana neden Rusya ve Ukrayna krizi olmakla birlikte diğer etkenlerle Türkiye'de deri fiyatlarının düştüğünü dile getiren Matraş, "Türkiye'de elde edilen deriler şu an daha çok iç piyasada değerlendiriliyor bu da fiyatların geçen yıla göre çok büyük oranda düşmesine neden oldu. Sektör olarak sorunu aşabilmek için yeni pazarlara yönelmemiz gerekiyor" diye konuştu.

Matraş, Türkiye'nin deri ihtiyacının yüzde 60-70 oranında büyükbaş, kalanının da küçükbaş hayvanlardan karşılandığını  belirterek, son yıllarda özellikle kurban bayramlarında ehil kişilerin kesimleri gerçekleştirmesiyle birlikte deri kalitesinin de arttığını vurguladı.

Özellikle yüzme esnasında deride oluşacak her bir bıçak darbesinin derinin ekonomik değerinin azalmasına neden olduğuna dikkati çeken Matraş,  şöyle devam etti:

"10 yıl öncesine göre deri kalitemiz arttı ama henüz istenilen seviyede değiliz. Hayvanları mutlaka uzman kişilerin kesmesi ve yüzmesi gerekiyor. Daha önce hiç deri yüzmemiş kişilerin hayvanların yanına dahi yaklaşmaması gerekiyor. Derilerin yüzüldükten sonra saklanması da önemli. Mutlaka bol miktarda kaya tuzuyla tuzlanarak muhafaza edilmesi lazım. Aksi takdirde deri bozulur ve ekonomik değeri kalmaz."

Deriler depoda bekletiliyor

Kayserili deri tüccarı Mustafa Yaşar, her yıl topladıkları derileri büyük oranda Rusya ve Ukrayna'ya ihraç ettiklerini, bu yıl yaşanan kriz nedeniyle derileri depolarda bekletmek zorunda kaldıklarını söyledi.

Talep olmadığı için fiyatların da düştüğünü ifade eden Yaşar, "Önceden kurban bayramında tüccarlar toplama merkezine getirilen derileri adeta vatandaşların ellerinden kapardı. Pazarlık yapılır vatandaş ikna edilmeye çalışılırdı. Bu yıl kimse derinin yüzüne bile bakmıyor. Birçok vatandaş deriden kurtulmak için karşılıksız bırakıp gidiyor" diye konuştu.

Toplanan derileri tuzlayarak depolara kaldırdıklarını belirten Yaşar, krizin aşılması halinde yeniden ihraç etmeye başlayacaklarını, aksi takdirde iç piyasada değerlendireceklerini vurguladı.

Deri tüccarı Mustafa Bahçecioğlu da geçen yıl büyükbaş hayvan derisinin kilogramını 3,5 liradan almalarına rağmen bu yıl 2 liradan, geçen yıl 10 liradan aldıkları küçükbaş hayvanın derisini ise bu yıl 1 liradan aldıklarını söyledi.

Küçükbaş hayvan derisinin bu yıl hiç para etmediğini, vatandaşın elinde kalmaması için 1 lira olsun vermek zorunda kaldıklarını kaydeden Bahçecioğlu, bu soruna çözüm bulunamaması durumunda Türkiye'de dericilik sektörünün çok büyük darbe alacağını ifade etti. - Kayseri