Van Ekonomisi Stm'lerle Şahlanacak

CEMAL AŞAN - İran'la ticari ve ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi amacıyla Van'ın Başkale ve Çaldıran ilçelerinde kurulması planlanan sınır ticaret merkezleri (STM) sayesinde hem kaçaklığın önlenmesi hem de sınır bölgesindeki iki ülke halkının gelir düzeyinin yükseltilmesi hedefleniyor.

İran ile 290 kilometrelik sınır hattı bulunmasına rağmen Saray ilçesindeki Kapıköy Hudut Kapısı dışında İran ile herhangi bir bağlantısı bulunmayan Van'da, Türkiye ile İran arasındaki ticari ilişkilerin geliştirilmesi, komşu şehirlerdeki ekonominin canlandırılması ve insanların refah düzeyinin artırılması amacıyla yapılan çalışmalar hız kazandı.

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Van Valiliği öncülüğünde yürütülen çalışmalar kapsamında, 290 kilometrelik sınır hattını değerlendirmek için Saray ilçesindeki sınır ticaret merkezinin yanı sıra Çaldıran ve Başkale ilçelerinde de yeni sınır ticaret merkezi kurulması kararlaştırıldı.

Ticaret merkezlerinin kurulmasıyla iki ülke arasındaki ticari ilişkilerin daha etkin yürütülmesini hedefleyen Van Valiliği, bu çalışmayla hem bölgedeki kaçaklığı önlemek hem de gelecekte 30 milyar dolara yükselmesi beklenen ithalat ve ihracat rakamları ile kent ekonomisini şaha kaldırmayı amaçlıyor.

Vali Aydın Nezih Doğan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, İran-Türkiye arasındaki en uzun sınırın 290 kilometreyle Van'a ait olduğunu, bu nedenle de İran'la ticari anlamda sınır işlerini daha etkin ve verimli şekilde yürütmek istediklerini bildirdi.

Kapıköy Sınır Kapısı'nın aktif hale getirilerek transit geçişlere açılmasıyla ilgili çalışmaların devam ettiğini vurgulayan Doğan, Kapıköy'de yeni bir sınır ticaret merkezi projesinin de hazırlandığını ifade etti.

Doğan, bu konuyla ilgili iş yürütülmesi çalışmalarının Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'ne verildiğine değinerek, şöyle konuştu:

"Biz arsa tedarik işlerini tamamladık. Arsanın ilgili kamu kuruluşu olan Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'na tahsisini sağladık. Böylece nitelikli, Türkiye'yi iyi temsil edecek bir sınır kapısına sahip olacağız. Sınır ticaret merkezleri esas itibarıyla birkaç amacı bir arada gerçekleştirmek isteyen bir çalışma. Bunlardan biri kaçakçılığın önlenmesi ve halkın gelir düzeyinin yükseltilmesidir. Ama daha önemli amacı komşu ülkelerinin ekonomik ve ticari kapasitelerini geliştirmelerine yarayacak birtakım desteklerin sağlanmasıdır. Bu amaçla her yıl Ankara'da hükümetler düzeyinde bir karar alınıyor ve oranlar belirleniyor. En son 25,5 milyon dolarlık Türkiye'den İran'a, 25,5 milyon dolarlık da İran'dan Türkiye'ye sınır ticareti kotası konuldu. Bu kotalarda İran tarafı daha çok tarımsal ürünleri, Türkiye de genellikle sanayi ürünlerini gönderiyor. Ama kapasitenin uygulanmasında gözetilen konu mutlaka sınır ticaretine konu olan ürünlerin o ilde üretilmesi ve aynı ilde tüketilmesidir."

Sınır ticaret merkezlerinin, vatandaşların uluslararası ticareti öğrenmesi açısından önemli bir enstrüman olduğunu anlatan Doğan, Van'da, İran ile sınır ticareti yaptıkları tek merkezin Kapıköy'de bulunduğunu ancak onun da elverişli olmadığını bildirdi.

Doğan, sınır ticaretini iki ülke açısından daha elverişli koşullarda geliştirmek için iki yeni sınır ticaret merkezinin açılmasına ilişkin çalışma yürüttüklerine dikkati çekerek, şunları kaydetti:

"Başkale ilçesinde bulunan Gelincik Sınır Ticaret Merkezi daha önce açılmış ve kısa bir süre hizmet vermiş. Ancak sonrasında durağan bir döneme girmiş. Her iki ülkenin de komşu otoriteleri böyle bir sınır ticaret merkezi açılması açısından iyi niyetli görüşlerini sunuyor ve merkezi otoritelerin bu konudaki tasvipleri bekleniyor. Gelincik Sınır Ticaret Merkezi'yle ilgili Van'da, Gümrük ve Ticaret, Ekonomi, Kalkınma, İçişleri ve Maliye bakanlıklarının üst düzey yöneticileriyle bir toplantı yaptık. STM için ön gördüğümüz sahaya götürdük ve gerekli tespitleri sağlamalarına imkan verdik. Daha sonra bakanlıklar da değerlendirme yaptılar. Bununla ilgili bakanlık görüşlerinin oluşturulması çalışması devam ediyor."

Gelincik STM'nin yanında Çaldıran ilçesindeki Çilli bölgesinde de yeni bir STM'nin açılması konusunda çalışma yürüttüklerini anımsatan Doğan, bu STM sayesinde de Van'ın kuzey bölgesinin ekonomik ve ticari gelişmesinin destekleneceğine işaret etti.

Doğan, bu konuda fizibilite çalışmalarının tamamlandığını ve gerekli raporun hazırlandığını belirterek, önümüzdeki günlerde rapor doğrultusunda bakanlıklarla iletişime geçilerek Çilli STM'nin kurulması için talepte bulunacaklarını ifade etti.

-Türkiye-İran Van Forumu

Vali Aydın Nezih Doğan, Van'da 25-27 Ekim tarihleri arasında düzenlenen Türkiye-İran Van Forumu'yla iki ülkenin ticari ilişkilerinin ilk kez bilimsel bir modelle masaya yatırıldığını dile getirdi.

İran'ın ticari kapasitesini geliştirmesi açısından Türkiye'nin çok önemli bir yerde bulunduğunu bildiren Doğan, İran'ın da ekonomik faaliyetler açısından bakıldığında Türkiye ile iyi bir paydaş olduğunun altını çizdi.

Doğan, iki ülke arasındaki dış ticaret kapasitesinin şu an 22 milyar dolar civarında olduğunu anımsatarak, "İki ülkenin bir planlaması ve gelecek perspektifi var. Önümüzdeki orta vadeli zaman içinde ihracat-ithalat hacminin 30 milyar dolara çıkarılması gibi bir beklenti içindeyiz. Bu beklentiyi nasıl yönetmek gerektiği, Van'a nasıl sorumluluk düştüğünü anlamak için de iki ülkenin bilim ve siyaset adamlarının, diplomatlarının katıldığı bir forum düzenlemeyi uygun bulduk. Bu çerçevede, Van Valiliği öncülüğünde bir toplantıyı Van'da yaptık. Çok verimli bir toplantı oldu" ifadelerini kullandı. - Van