Çin'in BM Misyonu: Uaea Başkanının Aukus Raporunun Yasal Dayanağı Yok

VİYANA, 14 Eylül (Xinhua) -- Çin'in Viyana'daki Birleşmiş Milletler daimi misyonu, Salı günü Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı tarafından AUKUS kapsamında nükleer enerjili denizaltı işbirliği hakkında Pazartesi günü sunulan raporun yasal dayanağının olmadığını söyledi. Misyon, UAEA Genel Direktörü Rafael Grossi tarafından ajansın Guvernörler Kurulu'na sunulan raporun, sorumluluk ve yetkinliğini aşarak yanıltıcı sonuçlar ortaya çıkardığını ve UAEA Başkanı'nın konuyla ilgili sorumluluklarını halihazırda ihlal ettiğini söyledi. ABD, İngiltere ve Avustralya, ABD ve İngiltere'nin Avustralya'ya nükleer enerjili denizaltılar edinmede yardımcı olacağı AUKUS'un kurulduğunu Eylül 2021'de duyurmuştu.

Çin misyonu, UAEA raporunun, uluslararası toplumun üçlü anlaşmayla ilgili nükleer silahların yayılması riskleriyle ilgili temel endişelerini dışarıda bırakırken, AUKUS ülkelerinin kendi kendini haklı gösteren açıklamalarına seçici bir şekilde atıfta bulunduğunu, birçok ülkenin AUKUS'un Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması'nın (NPT) hedefini ihlal ettiğine dair ciddi tutumlarını da görmezden geldiğini söyledi. Misyon, UAEA Başkanı'nın, ajansın üye devletlerini bastıramayacağını ve üye devletlerden gerekli yetkiler olmaksızın faaliyetlerde bulunamayacağını; nükleer silahların yayılmasına veya askeri amaçlara yönelik faaliyet yapamayacağını; AUKUS ülkelerinin siyasi bir aracına indirgenemeyeceğini ve yanıltıcı sonuçlara varmak için kullanılamayacağını ve UAEA'nın NPT'ye karşı kapsamlı güvenlik önlemleri anlaşmalarının ikincil statüsünü görmezden gelemeyeceğini söyledi. Üçlü nükleer denizaltı işbirliğinin tarihte ilk kez iki nükleer silaha sahip devletin nükleer silah malzemesini, nükleer silaha sahip olmayan bir devlete açıkça aktardığına dikkat çeken Çin misyonu, nükleer silahların yayılmasını önleme kurumu olarak UAEA'nın doğrudan AUKUS ülkelerinin silahların yayılması faaliyetlerinin yasallığını onaylaması halinde kendi tüzüğünü ve NPT'yi ihlal ettiğini belirtti. Çin komisyonu, AUKUS kapsamındaki üç ülkeyi, ilgili yayılma faaliyetlerini derhal durdurmaya çağırdı ve Grossi'yi AUKUS hakkında tarafsız ve nesnel raporlar hazırlamaya ve üç ülkenin silahlanma faaliyetlerini onaylamaktan kaçınmaya çağırdı.