Yargıtay Başkanı Ali Alkan Açıklaması

Yargıtay Başkanı Ali Alkan, şu anda AİHM'in önünde sorunlu olarak gördükleri en önemli konulardan birisinin yargılamaların makul sürede bitirilememesi olduğunu belirterek, "Bu konuda Adalet Bakanlığı yasal bir düzenleme ile tazminat yolunu açmaya çalışmaktadır. Ayrıca, TBMM de sorunlu alanlar ile ilgili bir kısım yapısal değişiklikler üzerinde çalışmaktadır. Yargıtay olarak biz de olağanüstü bir gayretle birikmiş dosyaları bitirmeye çalışıyoruz" dedi.

Alkan, Bahçeşehir Üniversitesi tarafından Beşiktaş Yerleşkesi'nde

"Ordinaryüs Prof. Dr. Sulhi Dönmezer'i Anma Toplantısı" kapsamında düzenlenen

"Yargıtay Kararlarında Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ve Anayasa Mahkemesi'ne Bireysel Başvuru" konulu konferansın açılışında konuştu.

Dönmezer'in hukuk dünyasına çok kıymetli eserler kazandırdığını dile getiren Alkan, Dönmezer'in, Cumhuriyet'in ilanından sonra batı ülkelerinden tercüme edilen yasaların ihtiyaca karşılık veremediği zamanlarda, bu yasaları yeniden yazanlardan olduğunu, Türk Ceza Kanunu ve Ceza Muhakemesi Kanunu'na büyük katkılar yaptığını anlattı.

Alkan, üniversitenin öğrencilerine, çok çalışmaları, her konuda bilgi sahibi olmaları, mesleklerini sevmeleri ve en az bir yabancı dil bilmeleri gerektiğini söyledi.

Ali Alkan, Türkiye'nin, kurucusu Büyük Önder Atatürk'ün gösterdiği çağdaş uygarlık yolunda batı ile sıkı ilişkiye sahip olduğunu, bu kapsamda AB ile 60 yıla yakın geçmişe sahip olunduğunu, 1950'de Avrupa Konseyi'ne üye olmasıyla AİHS'yi imzaladığını hatırlattı.

Yargıtay Başkanı Ali Alkan, 2004'te Anayasa'nın 90. maddesine ilave edilen hükümle AİHS başta olmak üzere insan haklarıyla ilgili sözleşmelerin iç hukuk kurallarının da üstünde konuma geldiğini belirterek, bu durumun Yargıtay'ca göz önüne alındığını ve 2 bin 400 kararda AİHS ve AİHM içtihatlarına atıfta bulunulduğunu hatırlattı.

Bu konuda Yargıtay'ın koordinatörlüğünde ve diğer kurumlarca düzenlenen projeleri aktaran ve çalışmalarının olumlu sonuçlarını aldıklarını bildiren Alkan, bu yöndeki bazı örnek kararları anlattı.

Alkan, AİHS'nin 6. maddesindeki "adil yargılanma hakkının ihlali"ne ilişkin davaların azalmasının konuyla ilgili yaklaşımlarının sonucu olduğunu vurgulayarak, şöyle devam etti:

"Türk yargısı şimdi ileri demokratik ülkelerdeki yargısal değerlerin büyük bir kısmına entegre olmuş, diğerlerini de kendi uygulama alanına sokmanın çabası içindedir. Nitekim, bundan kısa bir süre önce verdiği kararlar nedeniyle AİHM nezdinde açılan davada bireysel hak ihlaline neden olan hakimlerimize Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nca terfinin geri bırakılması müeyyidesi uygulanmıştır. Bu yaklaşımlar Türk yargısının AİHS'de belirtilen hakların ihlal edilmemesi için ne kadar duyarlı davrandığının göstergesidir. İnsan hak ve özgürlüklerinin geliştirilmesi noktasındaki bir başka gelişme de AİHS kapsamındaki herhangi bir hak ihlali halinde kişilerin Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru hakkı tanınmış olmasıdır. Bu düzenlemenin amacı, AİHM'e yapılan binlerce başvurunun iç hukuk yollarıyla çözüme kavuşturulması ve böylece başvuru sayısını azaltmaktır. Bu yolun başarılı olabilmesi için AİHM tarafından etkin bir iç hukuk yolu olarak kabul edilmesi gerekmektedir. Şu anda AİHM önünde sorunlu olarak gördüğümüz en önemli konulardan birisi de yargılamaların makul sürede bitirilememesidir. Bu konuda Adalet Bakanlığı yasal bir düzenleme ile tazminat yolunu açmaya çalışmaktadır. Ayrıca, TBMM de sorunlu alanlar ile ilgili bir kısım yapısal değişiklikler üzerinde çalışmaktadır. Yargıtay olarak biz de olağanüstü bir gayretle birikmiş dosyaları bitirmeye çalışıyoruz."

-"Tedbir alınmazsa dosya sayısı karşısında yeni daireler de çaresiz kalır"-

Yargıtay'ın yapısının 2011'de yapılan anayasal ve yasal değişiklikler sonucu güçlendirildiğine değinen Alkan, tetkik hakimi ve savcı sayısının artışı gibi bu çerçevede yaşanan değişmelerden bahsetti.

Alkan, alınan bu tedbirler sayesinde Yargıtay'ın ilk kez yıllık gelen iş sayısından fazla dosyayı karara bağladığını belirterek, bu şekilde her yıl artarak birikmiş dosya sayısının azalmaya başladığını söyledi.

Sadece Yargıtay'daki daire ve üye sayısının artmasıyla her yıl gelen ortalama 750 bin olan dosya sayısının bitirilemeyeceğini, bu sayının her geçen yıl arttığını ve geçen yıl 881 bin olduğunu ifade eden Alkan, Yargıtay'a temyiz incelemesine gelen dosya sayısı sınırlandırılmadıkça yeni kurulan dairelerin de çaresiz kalacağını kaydetti.

Yargıtay Başkanı Ali Alkan, "Bu sorunun kalıcı bir şekilde çözüme kavuşabilmesi, mahkeme dışı uzlaşma ve arabuluculuk gibi uyuşmazlık çözüm yollarının geliştirilmesi, itiraz müessesesinin güçlendirilerek basit uyuşmazlıkların mahallinde halledilmesi ile mümkün olacaktır. Ayrıca koşullar oluştuğunda, hukuk ve maddi olay denetimi yapacak olan istinaf mahkemelerinin faaliyette geçirilmesi de bu sürece katkı sağlayacaktır" ifadelerini kullandı.

Gelecek kuşaklara daha iyi bir yaşam ortamı ve daha güvenli bir yargı sistemi bırakmaları gerektiğini vurgulayan Alkan, "Cumhuriyetimizin, özgürlükçü demokrasinin, demokratik hak ve özgürlüklerin, toplumun tüm bireyleri için gelişip güçlenmesi ancak hukuk devleti, hukukun üstünlüğü ilkelerinin bağımsız yargı temelinde bütün kurum ve kurulları ile hayata geçirilmesi suretiyle mümkün olabilir" dedi.

Bahçeşehir Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanı Enver Yücel, konuşma sonrası Yargıtay Başkanı Ali Alkan'a günün anısına hediye takdim etti.

Konferans çerçevesinde akademisyen ve Yargıtay'ın bazı daire üyelerinin sunum ve konuşma yapacağı "Yargıtay Kararları ve AİHS", "Anayasa Mahkemesi'ne Bireysel Başvuru", "Bireysel Başvurunun İç Hukuka Etkisi" oturumları düzenlenecek.

Muhabir: Uğur Aslanhan

Yayıncı: Sibel Ertürk Kurtoğlu - İSTANBUL