ABD Başkanı Biden, Kuzey İrlanda ziyaretinde konuştu Açıklaması

ABD Başkanı Joe Biden, Kuzey İrlanda'da 1998 yılında mezhepsel ve ayrılıkçı çatışmaları son erdiren Hayırlı Cuma Anlaşması'yla kurulan demokratik kurumların işlemesinin, Kuzey İrlanda'nın geleceği için kritik öneme sahip olduğunu belirtti.

Biden, iki günlük Kuzey İrlanda ziyareti kapsamında İngiltere Başbakanı Rishi Sunak ve Kuzey İrlanda Parlamentosundaki 5 siyasi parti lideriyle görüşmesinin ardından Ulster Üniversitesi'nde düzenlenen programa katıldı.

Kuzey İrlanda'da 1960'larda başlayan ayrılıkçı terör olayları ve mezhepler arası çatışmaları sona erdiren Hayırlı Cuma Anlaşması'nın 25. yıl dönümü için Ulster Üniversitesi'nde düzenlenen programda konuşan Biden, Kuzey İrlanda'ya en son 1991'de geldiğini ve o dönemde Belfast'ta cam bina inşa etmenin mümkün olmadığını söyledi.

O dönemde şehri ikiye ayıran dikenli tellerin olduğu yerde bugün Ulster Üniversitesi'nin Belfast yerleşkesinin bulunduğunu anlatan Biden, yaşanan gelişmenin anlaşma öncesi Belfast'ı görenlerde derin bir etki yarattığını kaydetti.

Anlaşmaya imza atanların ve anlaşma için çalışanların geleceğe yönelik cesur bir adım attığına işaret eden Biden, Kuzey İrlanda'daki çatışmaların dünya savaşlarından sonra Avrupa'nın gördüğü en uzun çatışmalar olduğuna işaret ederek, şöyle konuştu:

"Kuzey İrlanda sorunundan binlerce aile etkilendi. Hayatını kaybeden her insan arkasında yemek masasında eksik bir sandalye bıraktı. Kalplerdeki boşluk hiçbir zaman dolmadı. Barış artık kaçınılmazdı. George Mitchell'in (Hayırlı Cuma Anlaşması'nın tasarlayıcılarından ABD'li senatör) dediği gibi, görüşmeler 700 gün başarısızlığa uğradı ve 1 günde başarıyla sonuçlandı. 700 gün başarısız oldular ama Mitchell ile diğerleri muhtemel başarıya inanmaya devam etti."

"Sizin tarihiniz bizim tarihimiz"

ABD'nin Kuzey İrlanda'da yaşanan gelişmelere önem verdiğine vurgu yapan Biden, İrlanda konusunun ABD siyasetinde Cumhuriyetçi ve Demokratları bir araya getiren nadir konulardan biri olduğuna dikkati çekti.

Biden, Beyaz Saray'ı bir İrlandalının tasarladığını da hatırlatarak, "Sizin tarihiniz bizim tarihimiz, sizin geleceğiniz bizim geleceğimiz." dedi.

ABD'yi kuran İrlandalı ve İskoçlarla gurur duyduklarını söyleyen Biden, "Ulster'da (Kuzey İrlanda) doğanlar bağımsızlık bildirimizi imzaladı, hayatlarını, mallarını ve gururlarını bağımsızlık davasına adadı." değerlendirmesini yaptı.

Kuzey İrlanda için "yaratıcılığın merkezi" ifadesini kullanan Biden, 2 milyar dolarlık Amerikan yatırımının bölgeye geldiğini, 1998'den bu yana Kuzey İrlanda gayrisafi milli hasılasının 2 kattan fazla arttığını dile getirdi.

Geçen sene 5 Mayıs'ta Kuzey İrlanda'da yapılan seçimlerde birinci ve ikinci olan partilerin anlaşamamasıyla oluşan yönetim krizine de değinen Biden, "Umarım küstahlık etmem ama bir dost olarak söylemeliyim ki Hayırlı Cuma Anlaşması'yla kurulan demokratik kurumların Kuzey İrlanda'nın geleceği için kritik öneme sahip olduğuna inandığımı söylemek isterim." ifadelerini kullandı.

Biden'ın 14 Mayıs'a kadar sürecek İrlanda adası ziyareti, İrlanda Cumhuriyeti'nde devam edecek.

Hayırlı Cuma Anlaşması'nın 25. yıl dönümü

İngiliz imparatorluğunun ilk sömürgesi İrlanda Adası'ndan İngiltere'nin elinde kalan kısmı teşkil eden Kuzey İrlanda, 1960'lı yıllardan 1998'e kadar Katolik ayrılıkçılar ile İngiltere'yle birlik yanlısı Protestanlar arasındaki çatışmalara ve terör olaylarına sahne olmuştu. 40 yıla yayılan terör olaylarında 3 bin 500 kişi hayatını kaybetmişti.

Ada ancak 1998'de imzalanan Hayırlı Cuma Anlaşması ile huzura kavuşurken, Kuzey İrlanda'da çatışan tarafların ortaklığına dayalı bir bölgesel yönetim kurulması üzerinde anlaşılmıştı.

"Belfast Anlaşması" olarak da bilinen metinler, Kuzey İrlanda'da bugün yürürlükte olan bölgesel yönetimin temelini oluşturuyor.