Karamanoğulları'nın 700 Yıllık "Kütük Atma" Geleneğini Yaşatılıyor

MURAT ÇOBAN - Karamanoğulları Beyliği'nin geleneği olan ve ailenin ilk erkek bebeğinin dünyaya gelmesi dolayısıyla gerçekleştirilen "Kütük atma" töreni, Burdur'un Karamanlı ilçesinde yaşatılıyor.

Kütük atma töreninde ailenin ilk doğan erkek çocuğu için babasının arkadaşları tarafından davul zurna eşliğinde halk oyunları oynanıyor.

Yaklaşık 700 yıl önce Karamanoğulları Beyliği'nin geleneği olan bu kutlamada, erkek bebeğin doğduğu evin yüksek bir yerinden aşağıya kütük atılarak havaya silahla ateş ediliyor.

Kütüğün üzerindeki al yazma, baba tarafından çıkarıldıktan sonra kütük, erkek bebeğin düğününe kadar saklanmak üzere kaldırılıyor. Al yazma, üzerindeki demir paralar alındıktan sonra baba tarafından annenin boynuna asılıyor.

Ailenin soyunun devamını sağlaması ve orduya asker olacak erkek çocuğun yetiştirilmesinin sevinci dolayısıyla sürdürülen gelenek, yüzyıllardır sürüyor.

Cami Mahallesi muhtarı Mustafa Mumcu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kütüğün bir ailenin ilk oğlunun dünyaya gelmesiyle atıldığını söyledi.

Kütük atmanın ailenin soyunun devam ettiğini duyurmak için yapıldığını anlatan Mumcu, şöyle konuştu:

"Bundaki amaç, aileye yeni katılan oğulun duyurusunu yapmak olduğu için kutlama, davul zurna ile başlar. Devamında silah atarak herkesin duyması sağlanır. Sonrasında oğlanın annesine seslenilerek maniler söylenir. Hayır duası yapıldıktan sonra kütük, damdan ya da evin yüksek bir yerinden evin önüne atılır. Yine silahla havaya ateş edilerek herkesin haberdar olması sağlanır. Arkasından baba ve anne tarafından hazırlanan çerezler, törene katılan davetlilere ikram edilir."

Saklanan kütük düğün yemeğinin altında yanıyor

Mumcu, atılan kütüğün evde yıllarca saklanacağı için sağlam çam ya da çıralı bir ağacın gövdesinden olması gerektiğini kaydetti. Kütüğün daha sonra yetişkin birey haline gelen erkeğin düğününde yapılan yemek kazanının altında yanacağını dile getiren Mumcu, "Bu kütük yeni bir yuva kuran oğlanın yeni nesiller yetiştirmesini simgelenmektedir" dedi.

Kütüğe sarılı al yazmaya konulan demir paraların da bir anlam taşıdığını dile getiren Mumcu, yeni doğan bebeğin para gibi değerli, demir gibi sağlam olması dileğini ifade ettiğini vurguladı.

Yeni doğan Hamza Çınar Tuncer'in babası Mustafa Tuncer ise geçmişi yüzyıllar öncesine dayanan Karamanlı'nın geleneklerini yaşatmaya çalıştıklarını belirtti.

Tuncer, "Yeni doğan bebeğin vatana millete hayırlı bir evlat olması, bir asker daha yetişecek olması ve neslin devamı açısından önemli olması dolayısıyla yapılan bir gelenek" diye konuştu.

Bebeğin annesi Fethiye Emine Tuncer ise erkek evladının dünyaya gelmesi dolayısıyla çok mutlu olduğunu dile getirdi.

Tuncer, "Vatana millete hayırlı bir evlat ve orduya asker yetiştirmek için devam edilen bu geleneği biz de yaşatmak istedik" ifadesini kullandı.

Kütük atma geleneği

Eskiden toprak damlı evlerin damına çıkılarak bacadan odada bulunan oğlan annesine manilerle şöyle seslenilirmiş:

Yenge… Yenge… Yenge…

Evin içindeki oğlan annesi, cevap verir; Ey

Eğer ses az gelirse kütük dama vurularak, sesin az geldiği anlatmaya çalışılır.

Oğlun uzun ömürlü olsun, Babası gibi döllü olsun

Karpuz gibi kollu olsun, Kavak gibi dallı olsun

Selvi gibi boylu olsun, Efeler gibi hallı (şanlı-şerefli) olsun,

Arılar gibi ballı (verimli) olsun, Keklik gibi dilli olsun,

İlçemize delikanlı olsun, Dağa gitsin odun etsin,

Ovaya insin çift sürsün, Düğünde bıyık bursun,

Ramazan Bayramı'nda sallengeç (salıncak) binsin,

Kurban Bayramı'nda gıncırık (2 kişi binilen oyun aracı) binsin,

Allah bu oğlanı sana bağışlasın, Derelerden sel gibi,

Tepelerden yel gibi, Hamza pehlivan gibi, Dere tepe düz gitsin.

Maniden sonra kütük çatıdan aşağıya atılır. - Burdur