Ramazan'da Mahya Geleneğini Yaşatıyorlar

YILDIZ NEVİN GÜNDOĞMUŞ - Ramazan ayının simgesi haline gelen ve minarelerin arasına yağ kandilleri asılmasıyla başlayan 450 yıllık mahya geleneği, günümüzde de sürdürülüyor.

Mahya ustası, elektrik teknisyeni Ahmet Namık Akdoğan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Eskişehir'de 10 yıldır mahyacılık yaptığını anlattı.

Eskişehir'in tek mahya ustası olan Akdoğan, Ramazan ayı için hazırladıkları mahya ilgili bilgi vererek, bu yıl Ramazan ayında Eskişehir'de sadece Reşadiye Camisi'ne mahya asılacağını bildirdi.

Akdoğan, Ramazan ayının  kültürlerin ve İslam'ın hoşgörü içinde yaşandığı, Müslümanların birlik ve beraberliğinin sağlandığı zamanlar olduğuna dikkati çekti.

- "Kazanç helal olduktan sonra herşey daha güzel olur"

Her yıl Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından bir tema belirlendiğini anımsatan Akdoğan, bu yıl belirlenen "Helal Kazanç, Helal Lokma" sözü üzerine Reşadiye Camisi'ne, "Helal Kazanç Allah'ın Emri" yazılı mahya asacaklarını söyledi.

"Kazanç helal olduktan sonra her şey daha güzel olur" diyen Akdoğan, şöyle devam etti:

"Memleket yönetimleri de hayırlı olur. Çocuklar da ona göre yetişir. Dünyanın da Türkiye'nin de buna ihtiyacı var. Bizde hoşumuza giderek, elimizden geldiğince Osmanlı'dan gelen, İslam'la özdeşleşmiş gelenekleri önümüzdeki yıllarda devam ettirmek istiyoruz."

Akdoğan, 450 yıl önce Fatih Camisi Müezzini Hattat Ahmet Kefeli tarafından Sultanahmet Camisi'ne kandiller asılarak bir yazı yazıldığını, padişahın bu durumu beğenmesi üzerine mahyacılığın başladığını hatırlattı.

Daha sonraki dönemlerde camilerde mahyacılığın uygulandığına anımsatan Akdoğan, şunları kaydetti:

"Mahya geleneği Osmanlı'dan bu yana uzun yıllardır gelen bir gelenek. Bizde bu geleneği sürdürüyoruz. 10 yıldır Reşadiye Camisi ve  Mahmut Sami Ramazanoğlu Camisi'nin  mahyaları benim tarafımdan yapılıyor. Ekibimle bu işi devam ettiriyoruz. Önce yazıyı şablon üzerinde hazırlayıp sonra geçen seneden kalan yazıyı bozup, tekrar bakımdan geçiriyoruz. Minarenin üstünde çok meşakkatli bir şekilde ampullerin dizilmesi de iki gün sürüyor."

Teknoloji, geleneklerimizi yok etmemeli

Mahyacılıkta teknolojiyle birlikte dijital mahyaların çıktığına işaret eden Akdoğan, el sanatının haricinde dijital hazırlanan mahyalara çok sıcak bakmadıklarına değinerek, şöyle konuştu:

"Yağ kandili ile yakılan mahya, Cumhuriyet döneminde yağ sıkıntısından dolayı elektriğe çevrilmiş. Klasik mahya sanatının sadeliği, güzelliği vardır, alışılagelmiş bir nostaljisi vardır. Muhakkak ki teknoloji güzel bir şey, kullanılması lazım ama gelenekleri yok etmemesi gerekir. O yüzden normal ampuller kullanıyoruz. Dijital mahya, görselliği soğuttuğu için biz eski sisteme devam edeceğiz. Aslında tabii ki dijitalde daha çok detay var, insanlara bir takım şeyler verebilirsiniz ama bu geleneği bozmama adına biz onları düşünmedik. Aynı geleneğe bundan sonra da devam edeceğiz. Bunu yaparken birçok şeyi düşünmek zorundayız. Eskiden kandillerle yapıyorlarmış, daha meşakkatliymiş ama biz şimdi elektriğin verdiği teknolojiden yararlanıyoruz. Bu armut ampullerinde tasarrufluları çıktı, onları kullanıyoruz. Görsel olarak normal ampuller eskiden kullanılan kandillere daha yakın."

Babadan oğula miras

Mahyacılığın, unutulmaya yüz tutmuş bir sanat olduğunu aktaran Akdoğan, mahyacılığı 19 yaşındaki oğlu Safa'ya da öğrettiğini ve onunda mahyacılık sistemini geliştirerek yapmayı düşündüğünü, bu konuda kendisini desteklediğini söyledi.

Safa Akdoğan da "Mahya yapmaktan ve Eskişehir'deki tek mahyacı olmaktan gurur duyuyorum" diye konuştu.

Reşadiye Camisi'ne asılacak "Helal Kazanç Allah'ın Emri" yazılı mahya, ilk teravih namazının kılınacağı 8 Temmuz akşamı ışıldayacak.

Mahya geleneği

Osmanlı'da ilk olarak Sultan 1. Ahmed döneminde Sultanahmet Camii'ne, veciz sözlerin yazılı olduğu kandillerin asılmasıyla başlayan mahya geleneği, yaklaşık 450 yıldır her ramazan ayında minareleri süslüyor.

İlk mahya ustası da Fatih Camisi müezzini Hafız Kefeli olarak biliniyor. Bu alanda en büyük usta ise 2 tekne arasına mahya kuran Süleymaniye Camisi mahyacısı Abdüllatif Efendi kabul ediliyor. - Eskişehir