"Saraydan Kız Kaçırma" Operası Son Kez Sahnede!

Şefliğini Bujor Hoinic'in yapacağı eseri Recep Ayyılmaz sahneye koyuyor. Dekor ve kostüm tasarımı Gürcan Kubilay'a ait. Koronun şefliğini Krastin Nastev üstleniyor. Koreografisini Cenk Şahinalp'ın yaptığı eserin ışık tasarımı ise Talip Şahin'in.

Eserin rollerini, Selim Paşa'da Emre Akyurt; Konstanze'de Aslı Ayan Belmonte'de Devrim Demirel; Blonde'de Müge Yıldıran; Pedrillo'da Ş. Oben Bostancı/ Zafer İşgören/ Özer Öndeş ve Osmin'de de Şafak Güç paylaşıyorlar.

W.A.Mozart

"…Onun ölümü hiç kuşkusuz ki büyük bir kayıptır. Fakat, belki de bazılarımız için hayırlı bir sonuçtur. Çünkü Mozart daha fazla yaşasaydı, bu dünyada başka hiçbir besteciye yer olmayacaktı…" Antonio Salieri

Müzik tarihinin "dahi" çocuğu W.A. Mozart 35 yıllık kısa yaşamında müzik tarihinin ama özellikle opera tarihinin akışını değiştirmiştir. Çağının önemli müzikçilerinden Antonio Salieri'nin sözleri de bu üretkenliğin başka bir açıdan dile getirilmesidir.

Saraydan Kız Kaçırma Operası

Mozart'ın 3 perdelik bir şarkılı-oyun (singspiel) olarak yazmış olduğu Saraydan Kız Kaçırma Operası'nın ilk temsili, 16 Temmuz 1782 yılında Viyana'da yapılmıştır.

Saraydan Kız Kaçırma Operası, Mozart'ın Türkiye ve Türk müziği ile ilgili olarak yazmış olduğu eserlerin en başında gelmektedir. Mozart, komik-opera alanında yarattığı üç opera ve bir balede Türk adet ve geleneklerine geniş ölçüde yer vermiştir: Sarayda Kıskançlık Balesi, Zaide, Saraydan Kız Kaçırma ve Kahire Kazı. Fakat aralarında Saraydan Kız Kaçırma operası şüphesiz en değerlisi olarak tanınmakta ve dünya opera repertuvarında özellikle yer almaktadır.

Türk müziği ve kültüründen etkilenmeler

Mozart'ın tüm bu eserlerde, Türk müziği olarak meydana getirdiği bölümler, gerçek Türk müziğiyle ilgisi olmayan yaratma esprileri niteliğini taşısa da Mozart'ın Türk elçileri maiyetinde zaman zaman Viyana'ya gelen Türk mehter birliklerini dinleyerek etkilenmiş olduğu bir gerçektir.

Bu etkilenmenin sonucunda da daha çok vurmalı sazları kullanmış ve kendi anlayışına göre bir Türk müziği meydana getirmiştir. Doğunun sihirli havasını sanatında şahsi bir anlayışa dayanarak dile getirmekte, böylece dinleyenleri, eserin yarattığı egzotik atmosfere kolayca çekip götürebilmektedir.

İnsan sevgisine, kişi yararını zedeleyen en ağır bir suçun bile bağışlanması motifi ile yönelen Mozart, insan severlik ilkesini, Türk bağışlayıcılığını ön plana çıkartarak eserinde ele almıştır.

Saraydan Kız Kaçırma'nın karakterleri ve konusu

17. yy'da Avrupa'yı etkileyen "Türkomanya" akımı etkisinde en çok eser vermiş bestecilerden olan Mozart, Saraydan Kız Kaçırma operası'nda, özellikle ve ilk olmak üzere, insan severlik ilkesi ve Türk bağışlayıcılığına vurgu yapmıştır. Bu operaya özgü masalın havasına insanı daha başlangıçta çekip alan etken, yalnız müzikteki şiirsel hava değil, Mozart'ın tasarladığı Türk tarzındaki anlatış bile beklenen hayali sağlayacak ve lokal renkler yaratacak kadar güçlüdür.

Nedimesi Blonde ve sevgilisi Belmonte'nin uşağı Pedrillo ile Selim Paşa'ya satılan Kostanze'nin Osmanlı Sarayında yaşadıkları; aşığının gelip onu kurtarmaya çalışması ve sonunda Selim Paşa'nın yüce gönüllüğü sayesinde onları affetmesi ve özgür bırakması Saraydan Kız Kaçırma'nın içeriğini oluşturmaktadır.

Eserde özellikle Konstanze'nin aryaları ince ve içli bir duygunun ifadesi olarak, dinleyenlerde derin izlenimler yaratır. Öte yandan esere hakim olan incelik, Belmonte'nin partileri ile özellikle asilleşmektedir. Bu arada Osmin tipinin yarattığı komik unsur, yalnız bu tipe mahsus karakter özelliği içinde rolün kompozisyonunu, komik-opera tarzının zirvesine yükseltmiştir. Mozart, başlangıçta müzikal tip olarak yaratmak istediği Selim Paşa'nın, sonradan eserde konuşma rolü olarak kalmasını uygun görmüştür.