Yeni Yargı Paketi TBMM'ye Sunuldu

Türk Ceza Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapan Kanun Tasarısı, TBMM Başkanlığı'na sunuldu.

Tasarıya göre, Danıştay dava dairelerinin nihai kararları ile bölge idare mahkemelerinin, düzenleyici işlemlere karşı açılan iptal davaları, konusu  yüz bin lirayı aşan vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemler hakkında açılan davalar, belli bir meslekten, kamu görevinden veya öğrencilik statüsünden çıkarılma sonucunu doğuran işlemlere karşı açılan iptal davalar, belli bir ticari faaliyetin icrasını süresiz veya 30 veya daha uzun süreyle engelleyen işlemlere karşı açılan iptal davaları, müşterek kararnameyle yapılan atama, naklen atama ve görevden alma işlemleri ile daire başkanı ve daha üst düzey kamu görevlilerinin atama, naklen atama ve görevden alma işlemleri hakkında açılan iptal davaları ve imar planları ile Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu kararlarına karşı açılan iptal davaları hakkında verdikleri kararlar, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi Danıştay'da, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde temyiz edilebilecek.

Temyiz dilekçesi verilirken gerekli harç ve giderlerin ödenmemiş olduğu, dilekçenin kanunun "idari davaların açılması" maddesi esaslarına göre düzenlenmediği, temyizin kanuni süre içinde yapılmadığı veya kesin bir karar hakkında olduğunun anlaşıldığı hallerde, ilgili fıkralarda sözü edilen kararlar, dosyanın gönderildiği Danıştay'ın ilgili dairesi ve kurulunca, kesin olarak verilecek.

Temyiz incelemesi sonunda Danıştay, kararı hukuka uygun bulursa,  kararın sonucu hukuka uygun olmakla birlikte gösterilen gerekçeyi doğru bulmaz veya eksik bulursa, kararı, gerekçesini değiştirerek ve kararda yeniden yargılama yapılmasına ihtiyaç duyulmayan maddi hatalar ile düzeltilmesi mümkün eksiklik veya yanlışlıklar varsa kararı düzelterek onayacak.

Temyiz incelemesi sonunda Danıştay, görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması, hukuka aykırı karar verilmesi, usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması, sebeplerinden dolayı incelenen kararı bozacak.

Kararların kısmen onanması ve kısmen bozulması hallerinde kesinleşen kısım Danıştay kararında belirtilecek.

Danıştay'ın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davaların temyizen incelenmesinde bu madde ile ısrar hariç "temyizen verilen karar üzerine yapılacak işlem" başlıklı madde hükümleri kıyasen uygulanacak.

Temyize konu edilen kararı veren ya da karara katılan hakim aynı davanın temyiz incelemesinde görev alamayacak.

-Temyiz incelemesi

Temyiz incelemesi sonucunda verilen karar, dosyayla birlikte kararı veren merciye gönderilecek. Bu karar, dosyanın geldiği tarihten itibaren 7 gün içinde taraflara tebliğ edilecek. Temyiz incelemesi sonucunda verilen bozma kararı üzerine ilgili mercii, dosyayı öncelikle inceleyecek ve varsa gerekli tahkik işlemlerini tamamlayarak yeniden karar verecek.

Bölge idare mahkemesi, Danıştayca verilen bozma kararına uyabileceği gibi kararında ısrar da edebilecek. Danıştay'ın bozma kararına uyulduğu takdirde, bu kararın temyiz incelemesi, bozma kararına uygunlukla sınırlı olarak yapılacak.

Bölge idare mahkemesi, bozmaya uymayarak kararında ısrar ederse, ısrar kararının temyizi halinde, talep, konusuna göre Danıştay İdari veya Vergi Dava Daireleri Kurulu'nca incelenecek ve karara bağlanacak. Danıştay İdari ve Vergi Dava Daireleri Kurulları kararlarına uyulması zorunlu olacak.

-Kanun yararına temyiz kurumunda değişiklik

İdari yargıda istinaf kanun yolunun kabul edilmesinin zorunlu sonucu olarak kanun yararına temyiz kurumunda değişiklik yapıldı. Buna göre idare ve vergi mahkemeleri ile bölge idare mahkemelerinin kesin olarak verdiği kararlar aleyhine kanun yararına temyiz yoluna başvurulabilecek.

İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "temyiz veya itiraz istemlerinde yürütmenin durdurulması" maddesinin başlığında yer alan "itiraz" ibaresi "istinaf', 1. fıkrasında yer alan "itiraz yoluna" ibaresi "istinaf yoluna", "itirazı" ibaresi "istinaf başvurusunu" ve son cümlesinde yer alan "kararların temyizi" ibaresi "kararlara karşı temyiz ya da istinaf yoluna başvurulması" şeklinde değiştirildi.

Aynı kanunun "Yargılamanın yenilenmesine ve kararın düzeltilmesine ilişkin özel hükümler" başlıklı maddesinin başlığı "Yargılamanın yenilenmesi usulü", maddenin  5. fıkrasında yer alan "53, 54 ve bu" ibaresi "bu madde ile 53." olarak değiştirildi. Maddenin 3 ve 4. fıkralarında yer alan "ve kararın düzeltilmesi" ibareleri ile 5. fıkrasında yer alan "ve kararın düzeltilmesinde" ibaresi yürürlükten kaldırıldı.

Bu Kanunla idari yargıda kanun yollarına ilişkin getirilen hükümler, bölge idare mahkemelerinin tüm yurtta göreve başlayacakları tarihten sonra verilen kararlar hakkında uygulanacak. Bu tarihten önce verilmiş kararlar hakkında, kararın verildiği tarihte yürürlükte bulunan kanun yollarına ilişkin hükümler uygulanacak.

Bu maddenin yayımı tarihinden önce karar düzeltme isteminde bulunulanlar ile karar düzeltme başvuru süresi geçmemiş olanlardan başvuru yapılanların karar düzeltme istemlerinin görülmesine devam edilecek.

-38 daire olduğu hükme bağlandı

Tasarıda, İdari Yargılama Usulü Kanunu'nda öngörülen parasal sınırların her takvim yılı başında yeniden değerleme oranında artırılması sırasında bin Türk Lirası'nı aşmayan bölümünün dikkate alınmayacağı hükme bağlandı.

Yargıtay dairelerinin hukuk veya ceza dairesi olarak sayılan belirtilmeksizin toplam 38 daire olduğu hükme bağlandı. Bunların kaçının hukuk kaçının ceza dairesi olacağına ve bu daireler arasındaki iş bölümüne ihtiyaca göre Yargıtay Büyük Genel Kurulu tarafından karar verilmesi öngörüldü.

Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulu'nu oluşturan daire başkanları ve üyelerin sayısı, daha katılımcı ve çoğulcu bir Kurul oluşturulmasını sağlamak amacıyla 8'den 12'ye çıkarıldı. Yedek üyelerin sayısı da 4'ten 8'e yükseltildi. Böylece daha çok sayıda daire başkan ve üyelerinin Birinci Başkanlık Kurulu'nda temsili sağlanacak.

Tasarıyla, 38 olarak öngörülen dairelerin hukuk veya ceza dairesi olarak sayılarının ve bunlar arasındaki işbölümünün Yargıtay Büyük Genel Kurulu tarafından belirlenebilmesine imkan tanınacak. Başkanlar Kurulu'nun hazırladığı işbölümü karar tasarısı üzerinde Büyük Genel Kurul'da değişiklik teklif edilebilmesi için gerekli üçte bir oranı onda bir olacak şekilde değiştirildi.

Ceza daireleri arasındaki işbölümünün belirlenmesinde mahkeme kararındaki nitelendirme, mahkumiyet dışındaki kararlarda ise iddianamedeki nitelendirme esas alınacak. Böylece dosyaların zaman ve emek kaybına yol açmaksızın görevli daireye intikali sağlanacak.

Birinci Başkanın onayıyla Yargıtay'da genel sekreter yardımcısı olarak görev yapacak tetkik hakimlerin niteliklerinde değişiklik yapıldı. Buna göre genel sekreter yardımcısı olabilmek için birinci sınıf olma şartı aranacak.

Sürecek - TBMM