Ermenek'teki "Facianın" Ayrıntıları İfadelerde (3)

METİN BOLAT - ALİ BARDAK - Karaman'ın Ermenek ilçesindeki kömür ocağında su baskınında 18 işçinin hayatını kaybetmesiyle ilgili hazırlanan iddianamede, ocakta usta olarak çalışan tanık Abdullah Deveci, ifadesinde, çalıştığı bölgede "sürekli kayma ve nemli kömür olduğu" uyarısıyla, matkabın ucundaki nemden ileride su olup olmadığını anlamasının istendiğini belirtti.

Deveci, ifadesinde, baca kazarak yan taraftan gelen dördüncü başyukarı ile kazılan bacayı birleştirmeyi hedeflediklerini söyledi.

Bacanın sol tarafından sürekli kayma olduğunu, kömürün nemli olarak kendiliğinden sökülüp, kayarak geldiğine dikkati çeken Deveci, ancak her defasında bağ atmak istediğinde kömürün yeniden nemli şekilde kaydığından dolayı bir türlü o tarafa bağ atamadıklarını ifade etti.

"Bacada çalışma yaparken yanıma gelen şef Recep ile mühendis Cemile'ye, bacanın sol tarafındaki belirgin kaymayı ve nemli kömürü gösterdim" diyen Deveci, "Şef Recep bana 'ne olursa olsun, bu bacaya devam edeceğimizi, bunun formülünün, çözümünün olduğunu, bacanın sürekli kaymanın olduğu sol tarafına önce bağ atmamı, sonra buraya domuz damı yapmamı, bu sayede kaymayı engelleyeceğimizi' söyledi" şeklinde konuştu.

"Matkabın ucundaki nemden su olup olmadığını anla"

3. başyukarıda çalışma yaparken şef Recep'in "Usta, buralarda elindeki üç metrelik matkapla mutlaka sondaj çalışması yap. Çünkü buranın arkasında eski kapatılmış bir ocakta büyük su kütlesi var. Aman çok dikkatli ol" dediğini aktaran Deveci, şöyle devam etti:

"Recep'e 'şefim üç metre kalasıya kadar su kömürü patlatmaz değil mi?' dedim. Bana 'öyle değil oğlum, su olduktan sonra 10 metreden bile kömürü patlatır. Ancak sen bu matkapla ucundaki nemden ileride su olup olmadığını anlarsın. Ona göre tedbirli ol, matkapla sondaj yap' dedi. Bu nedenle ben 3. başyukarının sonuna kadar matkapla sondaj yapmaya devam ettim. Ancak başyukarının tepesinde sağa ve sola baca açarken matkapla sondaj çalışması yapmadım. Her defasında bacanın sol tarafından kayma oluyordu. Ben de o tarafı toparlamaya çalışıyordum. Olaydan bir gün önce aynı yerde 3. başyukarının tepesindeki bacada çalıştım. Bacanın sol tarafındaki kayan nemli kömürleri temizledim. Ancak, sürekli kaymadan dolayı bir türlü bağ atamadım. Olay günü  00.00-08.00 vardiyasında yine aynı yerde 3. başyukarının tepesindeki bacada çalıştım. Ancak yine çok uğraştıysam da bu tarafa bir türlü bağ atamadım."

"Bu iş sadece bir formalite"

Deveci, vardiyanın sonunda evine gittiğini, daha sonra olaydan haberdar olduğunu belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Su basması olayının, önceki vardiyalarda çalıştığım 3. başyukarının tepesinde sürekli kaymanın olduğu sol tarafta kömürün arkasındaki eski ocakta biriken su kütlesinin bir anda kömürü patlatarak tüm ocağı istila etmesi şeklinde gerçekleştiğini tahmin ediyorum. Bu ocakta çalıştığımız dönemde matkapla üç metrelik sondaj çalışması haricinde uzun mesafeli sondaj çalışması yapıldığını görmedim.  Ocakta kazanın olduğu vardiyadan bir önceki vardiya olan benim çalıştığım 00.00 - 08.00 vardiyasında ocak içerisinde herhangi bir maden mühendisi görmedim."

"Müfettişler denetlemeye geldiğinde, haritada dördüncü baraj olarak işaretli düz yolun kapatılması talimatını vermişler ve bu yönde rapor tutmuşlar. Şef Recep bana 'ne olursa olsun, bu bacaya devam edeceğimizi, bunun formülünün, çözümünün olduğunu, bacanın sürekli kaymanın olduğu sol tarafına önce bağ atmamı, sonra buraya domuz damı yapmamı, bu sayede kaymayı engelleyeceğimizi' söyledi" diyen Deveci, şöyle devam etti:

"Duvarı örünce mühendis Cemile bana 'Bu iş sadece bir formalite. Bu şekilde birkaç fotoğraf çekip müfettişlere göndereceğim' dedi. Fotoğrafları çekti ve aynı anda bana 'duvarı tekrar açmamı, burayı eski haline getirmemi söyledi. Ben de aldığım talimat gereği çamurdan duvarı yıkarak, orayı açtım."

Asıl çalışma alanları müfettişlerden gizlenmiş

Deveci, vardiyasına denk gelen üç teftiş döneminde müfettişler denetim için ocağa girmeden önce asıl kısmın giriş yerlerinin kapatıldığına işaret ederek, "Müfettişler asıl çalışılan ocak kısmına girmiyorlardı. İşveren ve yetkililerin bu şekilde hareket etmesindeki amaç, çalışma şartları açısından çok sıkıntılı olan alanları müfettişlerin görmemelerini sağlamaktı" diye konuştu.

Ermenek'te kömür ocağında 28 Ekim'de meydana gelen su baskını nedeniyle 18 işçi mahsur kalmış, 38 gün süren arama kurtarma çalışmalarında işçilerin cansız bedenine ulaşılmıştı. Soruşturma kapsamında maden ocağının sahibi Saffet Uyar ile maden sahasının ruhsat sahibi Abdullah Özbey'in de aralarında bulunduğu 5 kişi tutuklanmıştı.

(bitti)