Tarihi El Yazmaları ABD'den Türkiye'ye Getirildi

AYŞE BÜŞRA ERKEÇ - Konya'daki Yusuf Ağa Yazma Eserler Kütüphanesi'nden çalınan iki el yazması eserin, ABD'deki bir üniversitenin özel koleksiyonunda olduğunu belirleyen Türk öğrenci, durumu Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun eşine iletince, eserlerin Türkiye'ye iadesi sağlandı.

Utrecht Üniversitesi doktora öğrencisi Hüseyin Şen, internette araştırma yaparken, ABD'deki Pennsylvania Üniversitesi Yazma ve Nadir Eser Kütüphanesi Lawrence J. Schoenberg koleksiyonunda Selçuklu dönemine ait 2 el yazması eser olduğunu fark etti.

Şen'in durumu, Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun eşi Sare Davutoğlu, Konya Yazma Eserler Kütüphanesi Müdürü Bekir Şahin ile Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkililerine bildirmesinin ardından yapılan incelemede, eserlerin Yusuf Ağa Yazma Eserler Kütüphanesi'nden 2000'de çalınan 103 el yazması eserle 7 Arap harfli matbu eserin arasında yer aldığı belirlendi.

Kütüphaneye, 5544 demirbaş numarası ile kayıtlı "El-İşaret Ve't-Tenbihat Fi'l-Mantık" ve 5545 demirbaş numarası ile kayıtlı "Miftahu'l-Ulum" adlı el yazması eserler, bakanlığın girişimleriyle 22 Haziran'da Türkiye'ye getirildi ve kütüphaneye konuldu.

Başbakan Ahmet Davutoğlu da Konya'yı ziyaretinde, Yusuf Ağa Yazma Eserler Kütüphanesine giderek, yazma eserleri inceledi.

Osmanlı kuş evlerini araştırırken fark etti

Hüseyin Şen, AA muhabirine yaptığı açıklamada, eşinin "Osmanlı kuş evleri"ne ilgisinin olduğunu, kendisinin de araştırmalarında eşine yardım ettiğini söyledi.

Araştırmaları sırasında "Konya Yusuf Ağa Kütüphanesi'nden çalınan yazma" yazan bir görsel gördüğünü anlatan Şen, "Satır sayısı ve hangi tarihe ait oldu gibi bilgiler vardı. Bakanlığın sitesine girip, çalınan yazma eserlerle ilgili bilgilere baktım. Bilgileri teyit ettim, büyük oranda benzerlik gösteriyordu" diye konuştu.

Şen, kitap meraklısı olduğu için önemli koleksiyonların mümkün olduğunca kataloglarını toplamaya çalıştığını belirterek, şöyle devam etti:

"Acaba son 15 yılda oluşturulan koleksiyonlarda olabilir mi diyerek, katalogları incelemeye başladım. Gördüğüm eserin, kütüphaneden çalınan eser olduğuna kanaat getirdim. Araştırmaya devam edince, ikinci esere de rastladım ve onun verilerinin daha çok tuttuğunu gördüm. Durumu, elektronik posta yoluyla yetkililere ilettim. Schoenberg koleksiyonunda yer alan 406 ve 440 numaralı iki yazma eseri kim sattı, oraya nasıl gitti, bunların ortaya çıkarılması gerekiyor."

"İki cilt kapağı da gelmiş oldu"

Konya Yazma Eserler Kütüphanesi Müdürü Bekir Şahin de yazma eserlerle 64 kitap kapağının da çalındığını belirterek, "Çalınan kitap kapaklarından yeni kapak üretmişler. Bir kitabı bölüp, iki ayrı şekilde satmışlar. Bu kitapla birlikte, iki cilt kapağı da gelmiş oldu" dedi.

Eserlerin iyi restore edildiğini, fakat incelemeler sonucunda birinin ilk sayfasında yer alan "Sadreddin Konevi Vakfiyesi"nin silindiğini belirlediklerini anlatan Şahin, şunları kaydetti:

"Bunları, iade sürecinde delil olarak göstererek, eserlerin Türkiye'ye ait olduğu yüzde yüz ispat edildi. Bakanlığımızın çalışmaları sonucu, kitaplar bize teslim edildi. Pennsylvania Üniversitesi yöneticilerine, eserleri bilim insanlarına hizmet etmek amacıya alıp korudukları ve duyarlılık göstererek bize teslim ettikleri için teşekkür ediyoruz."

Vali Erol'dan teşekkür plaketi

Konya Valisi Muammer Erol da Selçuklu dönemi iki yazma eserle ilgili ihbarda bulunarak, iadesine imkan sağlayan Hüseyin Şen'e teşekkür etti.

Şen'e plaket veren Erol, bu ihbarın önemine vurgu yaparak, "Bu, yoldan geçerken görülerek yapılan bir ihbar değil altında emek var. Bu emek ve gayreti takdir etmek adına bu plaketi veriyoruz. Bu emek, çalınan diğer eserlerin de geri gelmesi adına örnek bir gayret, örnek bir emektir" ifadelerini kullandı.