Temiz Üretim Çalıştayı

Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Mühendislik Fakültesi tarafından düzenlenen "Temiz Üretim Çalıştayı" Yeşilyurt Demir Çelik Meslek Yüksekokulu'nda yapıldı.

Çalıştaya OMÜ Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Yüksel Ardalı, öğretim üyeleri, firmaların üretim müdürleri ve yöneticileri katıldı. Çalıştayda sunum yapan OMÜ Çevre Mühendisi Bölümü Öğretim Üyesi ve Çalıştay Proje Yürütücüsü Prof. Dr. Gülfem Bakan, Türkiye'de ve dünyadaki temiz üretiminin son durumu hakkında bilgiler verdi. Bakan, "Temiz üretim sürdürülebilir kalkınmada esas olan çevreye uyum ve sosyal-ekonomik gelişmeyi dikkate alarak, rekabeti artıran, pazara ulaşmayı kolaylaştıran ve gelişen ekonomilerin üretim kapasitesini güçlendiren yenilikçi bir yaklaşımdır. Baştan sona üretim sürecinde minimum enerji, su, hammadde tüketimi ve minimum kirlilik ve atık ile üretim süreçlerinin gözden geçirilerek, firmanın rekabet gücünün artırılması ve çevreye olan etkilerinin en aza indirilmesini amaçlar. Faydaları ise hammadde, su ve enerji tasarrufuyla maliyetlerde azalma, fabrikanın işletme verimliliğinde iyileşme, ürün kalitesinde iyileşme ve üründe tutarlılık, atık geri kazanımı, çalışma ortamında iyileşme, firma imajının güçlenmesi, çevresel yaptırımlara daya iyi uyum, boru-sonu atık arıtımı maliyetlerinde azalma, yeni ve güçlü pazar fırsatlarıdır" dedi.

TEMİZ ÜRETİMİN DÜNYADAKİ DURUMU

Temiz üretimin dünyadaki durumu hakkında bilgi veren Bakan, "Birleşmiş Milletler Çevre Programı Teknoloji, Endüstri ve Ekonomi Bölümü (UNEP-DTIE) 1989 yılında Temiz Üretim Programı'nı başlatarak konu üzerinde bir bilinç oluşturulması, kurumsal yapının oluşturulması ve faydalarının gösterilerek, sürdürülebilir kalkınma çabalarının yaygınlaştırılmasına yönelik ilk adımı atmıştır. Çeşitli ülke örnekleri incelendiğinde 'temiz üretim' kavramının bir ülkedeki gelişiminin genellikle konu üzerinde bir bilinç oluşturulması ile başlamış olduğu, üretim ve hizmet sektörlerindeki örnek uygulamaları da içeren kapasite oluşturma çalışmaları ile devam ettiği görülmektedir. Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Örgütü (UNIDO) öncülüğünde yürütülen çalışmalar ve destek programları ile 42 ülkede kurulmuş olan temiz üretim merkezlerinin yanı sıra, özellikle gelişmiş ülkelerde, ülkelerin kendi inisiyatifi ve ulusal kaynakları ile kurulmuş olan temiz üretim merkezleri de bulunmaktadır" diye konuştu.

TEMİZ ÜRETİMİN TÜRKİYE'DEKİ DURUMU

Temiz Üretimin Türkiye'deki durumu hakkında da bilgi veren Bakan, "Temiz üretim kavramı ilk kez 1999 yılında Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırmalar Kurumu (TUBİTAK) ve Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV) tarafından bilim, teknoloji, sanayi tartışmaları platformu, temiz üretim, temiz ürün çevre dostu teknolojiler çalışma grubu sanayi sektörü raporu ile gündeme gelmiştir. Ancak bu alanda ulusal bazda atılmış en önemli adım 2008 - 2011 yılları arasında bin yıl kalkınma fonu ile desteklenen 'Türkiye'nin İklim Değişikliğine Uyum Stratejilerinin Geliştirilmesi Birleşmiş Milletler Ortak Programı' kapsamında UNIDO sorumluluğunda yürütülen UNIDO Temiz Üretim programı olmuştur. Genel olarak, ülke genelinde yapılan çalışmalar ve uluslararası işbirlikleri sınırlıdır ve yansımaları istenilen ölçüde değildir. Sanayide boru sonu arıtım teknolojileri ile temiz üretim arasındaki fark tam olarak anlaşılamamaktadır. Doğrudan temiz üretim alanında verilen fon ve kaynaklar az sayıdadır ve istenilen ölçüde faydanılamamaktadır. Bununla birlikte, ülkemizde genel amaca yönelik destek ve teşviklerin temiz üretim yaklaşımının farklı süreçlerine Ar-Ge, girişim, yatırım gibi uygun uygulamalarda kullanılması düşünülebilir. Ancak her yönüyle uygun şartların ve yeterli kapasite ve farkındalığın oluşmamış olması nedeniyle bu alandaki uygulamaların yeterli düzeyde olmadığı görülmektedir. Kısa süreli bu çalıştay ile üniversite ve özel sektör arasında işbirliğin sağlanarak, çevreye duyarlı teknolojilerin geliştirilmesi ve transferi yoluyla bölgemizde bu alanda kapasite oluşturulmasını, böylece sanayi üretiminde rekabet ile çevreye duyarlılık arasında köprü kurulmasını amaçlamaktayız" şeklinde konuştu.

Çalıştay proje yürütücüsü Prof. Dr. Gülfem Bakan'ın sunumunun ardından OMÜ Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Hüseyin Cüce de 'Temiz Üretim Perspektifinde Türkiye ve Avrupa Çevresel Mevzuat Karşılaştırması' konulu sunumunu gerçekleştirdi. - SAMSUN