TL'nin Simgesi Üzerine Değerlendirme

Gaziantep Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ahmet Şahbaz, TL'nin simgesinin neye benzediğinin önemli olduğunu fakat daha önemlisinin TL'nin günümüz ekonomik konjonktüründe eski imajından sıyrılmaya çalışması olduğuna dikkat çekti.

Paranın temel işlevlerinin mübadele, değer saklama aracı ve ortak bir ölçü birimi olduğunu belirten Yrd. Doç. Dr. Şahbaz, "1990'lı yıllarda ev kiralarının dahi Dolar veya Mark ile yapıldığı dönemlerde, TL bir değer saklama aracı olması bir kenara bırakalım, değişim aracı olma özelliğini dahi tam olarak yerine getirememekteydi. Bu geldiğimiz noktayı iki tane önemli parametre aracılığı ile değerlendirmekte fayda vardır" şeklinde konuştu.

Yrd. Doç. Dr. Şahbaz, "Grafikte döviz tevdiat hesaplarının vadeli mevduatlar içerisindeki payını gösteren M2Y/M2 para arzı oranı yer almaktadır. Bu oran esas itibari ile dolarizasyonu ifade etmektedir. Yani ulusal paranın dolar, Euro gibi yabancı paralarla olan ikamesini göstermektedir. Başka bir ifade ile kriz dönemlerinde ulusal paraya duyulan güven azaldıkça ekonomik ajanlar yabancı paraya doğru yönelmektedir. Şekilde özellikle 1994 yılı ikinci çeyreğinde bu oran hızlı bir şekilde artış göstermiştir. Devalüasyonu takip eden dönemde de hızlıca TL'ye yeniden kısmi yönelme gerçekleşmiştir. 1997-1998 Asya ve Rusya kriz dönemlerinde ve özellikle 2001 şubat krizinin yaşandığı dönemde M2Y/M2 oranı çok yüksek değerlere çıkmıştır" diyerek 2,38 gibi değerlere kadar yükselen rasyo vadeli mevduatların neredeyse 1,38 katı kadar DTH'nın bulunduğunu ifade etti.

"2001 krizi sonrasında bu oranda 2003'ün üçüncü çeyreğinden itibaren hızlı bir düşüş yaşanmaya başlanmıştır" diye konuşan Yrd. Doç. Dr. Şahbaz, "Bu düşüş TL açısından değerlendirildiğinde olumlu bir gelişmedir. TL'nin istikrar kazandığını gösteren önemli göstergedir. Mevduatın yapısı döviz hesaplarından TL'ye doğru yöneldiğini göstermektedir. Başka bir ifade ile paranın temel özelliklerinden bir tanesi olan değer saklama aracı olma özelliğini TL yerine getirmeye başlamıştır. 2003 sonrası dönemde TL artık dolar ve Euro gibi paralara göre tercih edilen bir değer ölçüsü haline gelmiştir" ifadesinde bulundu.

Yrd. Doç. Dr. Şahbaz, "2003 sonrası dönemde TL'nin değer saklama özelliğini sağlayan önemli parametrelerden bir tanesi zaman içerisinde TL'nin yabancı paralar karşısında daha istikrarlı bir seyir takip etmesidir. 2001 krizini müteakip uygulanan sıkı para ve maliye politikalarının bir sonucu olarak, enflasyon 2004 yılında tek haneli rakamlara indirilmiştir. Yüksek enflasyonlu bir yaşamı alışkanlık haline getirmiş bir ülke için azımsamayacak önemde bir başarıdır. Bu bağlamda enflasyon oranlarının tek haneli rakamlara inmesi, TL'nın yabancı paralar karşısında değer kaybının önüne set çekmiştir" diye konuştu.

Yrd. Doç. Dr. Şahbaz, "2003 yılı öncesinde yüksek düzeylerde seyreden enflasyon oranları TL'nin yabancı paralar karşısında değer kaybetmesine yol açan önemli bir faktör iken, enflasyonun tek haneli rakamlara indiği dönemlerde TL'nin yabancı paralar karşısında değer kaybı stable hale gelmiştir" diyerek, enflasyon oranlarını yükseldiği dönemlerde TL'nin değerini muhafaza etmesinin güçleştiğini ifade etti.

Yrd. Doç. Dr. Şahbaz, "Daha istikrarlı bir TL için ekonomik göstergelerdeki iyileşmeler TL'nin simgesinin neye benzediğinden daha önemlidir. Ekonomideki iyileşmeler TL'yi hem ülke içerisinde hem de ülke sınırları dışında tercih edilen bir para haline getirecektir" diye konuştu. - GAZİANTEP