Zkü'nün "23 Ekim 2011 Van Mw=7.2 Depremi Raporu"

Zonguldak Karaelmas Üniversitesi (ZKÜ) Afet İzleme ve Araştırma Laboratuvarınca Van depremiyle ilgili olarak hazırlanan raporda, saha gözlemleri, mekanizma sonuçları ve jeodezik çalışmaların oldukça değişik ve ezber bozan bir depremle karşı karşıya olunduğunu gösterdiği bildirildi.

"23 Ekim 2011 Van Mw=7.2 Depremi Raporu", laboratuvar sorumlusu Doç. Dr. Hakan Kutoğlu ile çalışmalarda yer alan İstanbul Üniversitesi (İÜ) Mühendislik Fakültesi Jeofizik Mühendisliği Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Oğuz Gündoğdu'nun katıldığı basın toplantısında gazetecilere dağıtıldı.

Raporda, deprem ve benzeri olayların oluşum mekanizmalarının ortaya konulabilmesinde birer jeodezik gözlem tekniği olan İnterferometrik Yapay Açıklıklı Radar (InSAR) ve Küresel Konumlama Sistemi (GPS) teknolojilerinin çok önemli yere sahip olduğu belirtildi.

InSAR değerlendirmesine göre deprem merkez üssünün Kasımoğlu beldesi yakınları olduğu ifade edilen raporda, şunlar kaydedildi:

"Van ve çevresinin önemli depremlerine bakıldığında, 1976'da Çaldıran depreminin hemen kuzeybatısında 1647'de oluşan deprem, aynı kırığın ürettiği afetler olarak görünmektedir. Aralarında 329 yıl olan bu depremler yaklaşık 300 yıllık periyodu ifade etmektedir. Bu bakış açısıyla da Van'da tehlikenin uzak alandan geldiği sonucu çıkmaktadır ancak durumun böyle olmadığı trajik bir şeklide anlaşılmıştır. Saha gözlemleri, mekanizma sonuçları ve jeodezik çalışmalar oldukça değişik ve ezber bozan bir depremle karşı karşıya olduğumuzu göstermektedir."

InSAR'dan elde edilen sonuçlara göre 23 Ekim 2011'deki depremin daha önce aktif fay haritalarında yer almayan ve Kasımoğlu beldesinden geçen bindirme zonu nedeniyle meydana geldiği belirtilen raporda, şöyle denildi:

"Muradiye (deprem üssüne en yakın istasyon) GPS istasyonundan elde edilen sonuçlardan, depremden bir ay önce deprem habercisi niteliğinde yer değiştirmelerin meydana geldiği anlaşılmaktadır. İstasyondan elde edilen sonuçlar deprem öncesi arazide öncü belirtilerin meydana geldiğini göstermektedir. Van istasyonu çalışır durumda olsaydı kuşkusuz çok daha belirgin sonuçlar elde edilebilecekti. Ülkemizde bu şekilde 150 adet GPS istasyonu bulunmaktadır. Bunların verilerinin üniversitelere açılması durumunda deprem öncesi için önemli bulgulara ulaşılması mümkün olabilecektir. Van depremi beklenmedik bir deprem olarak açıklanmıştı ancak burada ulaşılan sonuçlar bu durumun yetersiz araştırmadan kaynaklandığını göstermektedir. Doğru yöntemler kullanıldığında ve yeterli araştırma desteği sağlandığında beklenmedik durumların önüne geçmek mümkündür."

-"Depremle ilgili veriler saklanıyor"-

Yrd. Doç. Dr. Gündoğdu, Türkiye'de depremle ilgili verilerin saklandığını öne sürerek, "Bizlerin verdiği vergilerle oluşan kurumlar bunları gizleyebilme hakkını kendinde bulabiliyor. Bu bilimsel bir çalışmadır, kar elde edilmiyor, yaşanan çok vahim bir şey" dedi.

Depremin önceden belirlenebilmesinin inanılmaz bir teknolojinin yanı sıra doğayı dinlemeyi ve her şeyi kontrol etmeyi gerektirdiğini kaydeden Gündoğdu,

"Sokak köpekleri deprem konusunda hassastır. Araziye ve tekniğe bakıyoruz ama doğanın nasıl bir tepki koyduğu konusunda gözlemlerimiz çok az. Biz belki duymuyoruz ama köpek birkaç saniye öncesinden duyuyor ve kaçıyor. Deprem konusunda ev köpeklerinden daha çok sokak köpekleri duyarlıdır. Türkiye'de aslında depremle ilgili çok çalışma yapılıyor. Ancak herkes çalışmalarını saklıyor" diye konuştu.

Doç. Dr. Kutoğlu da Türkiye'de aktif çalışan 150 adet GPS cihazı bulunan istasyonların olduğunu belirterek, şunları söyledi:

"Bu istasyonlar sürekli veri topluyor. Bunlardan 11'i de o bölgede bulunmaktadır. Dünyada bu tür istasyonlar var. Siz bu verileri talep ettiğiniz zaman şifre veriliyor, alabiliyorsunuz. Güney Afrika'nın sistemine girip verileri alabilirken Türkiye'de bunu alamıyorsunuz. Dünyanın hiçbir yerinde bu verilerin ticari değeri yoktur. Tamamen akademik verilerdir. Onun için dünyadaki bütün istasyonların verisini internete girdiğiniz anda çekebiliyorsunuz."

- ZONGULDAK