2016 Yılı İhracat Değerlendirme Toplantısı

Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, "Geçen yıl ihracatımız 2015 yılına göre dengede kapandı. Küçük bir düşme, yüzde 0,8 düşme ile kapandı. İthalatımız yüzde 4,2 seviyesinde bir düşme yaşadı. 2016 yılı itibarıyla toplam dış ticaret hacmimiz 341,2 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Dış ticaret açığımız yüzde 11,7 geriledi, ihracatın ithalatı karşılama oranı ise yüzde 71,8'e yükseldi." dedi.

Zeybekci, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi ile geçen yılın aralık ayı ile 2016'ya ilişkin ihracat rakamlarını değerlendirdi.

Konuşmasına, 2017'nin Türkiye'ye, ekonomiye ve ihracata hayırlar getirmesi temennisiyle başlayan Zeybekci, Türkiye'nin tüm şehitlerini rahmetle andı. 15 Temmuz darbe girişimine değinen Zeybekci, Türk milletinin bu girişime karşı durduğunu, bunu da tek silahı olan Türk bayraklarıyla gerçekleştirdiğini söyledi. Türkiye'nin tüm olumsuzluklara rağmen yoluna devam ettiğini vurgulayan Zeybekci, "Ekonomiyle ilgili yaratılmaya çalışılan kurgulara, senaryolara karşı da inançlı durduk." ifadesini kullandı.

Geçen yıl Türkiye'nin en önemli ticaret ve yatırım ortağı olan Avrupa Birliği'nin (AB) Brexit ve seçim sıkıntılarıyla sarsıldığını, ABD'nin ise başkanlık seçimi sonrası ekonomi politikalarının nasıl şekilleneceğinin merak konusu olduğunu hatırlatan Zeybekci, doların aşırı değer kazanmasının, ihracatta daralma yaratması ve bunun da doğrudan Amerika ekonomisine etkisi nedeniyle sürdürülebilir olmadığını söyledi.

Zeybekci, 2017'nin geçen yıla göre daha dengeli bir yıl olacağına işaret ederek, bu yıl Türkiye'nin bölgesinde de işlerin daha iyiye gitmeye başlayacağı bir yıl olmasını beklediklerini belirtti.

Küresel ekonomideki zayıf büyüme performansının küresel ihracatı da olumsuz etkilediğini dile getiren Zeybekci, 2015 yılında kıymet bazında yüzde 13,5'lik sert gerileme kaydeden toplam ihracatın, 2016'nın 10 ayında yüzde 4 gerilediğini anlattı.

Bakan Zeybekci, 2009 yılının son çeyreğinden 2016'nın üçüncü çeyreğine kadar kesintisiz büyüyen Türkiye ekonomisinin, çevre ülkelerdeki siyasi gelişmeler ve 15 Temmuz darbe girişimine rağmen makroekonomik göstergelerdeki yukarı yönlü ivmesini sürdürdüğüne işaret etti. Geçen yılın üçüncü çeyreğinde Türkiye ekonomisinde yüzde 1,8 daralma görüldüğünü anımsatan Zeybekci, şöyle konuştu:

"TÜİK'in son aydaki hesaplama yöntemiyle ilgili değişikliğinin de etkisiyle yaşandığına inanıyoruz. Yoksa sıfıra yakın bir değer bekleniyordu ama böyle yüksek bir daralma beklenmiyordu. 2016'nın son çeyreğiyle ilgili yeni hesaplama yöntemine göre beklentimiz pozitif yönde, daha yukarıda gerçekleşecek. Diğer taraftan ihracattaki artışların, ihracatın büyümeye pozitif katkı vermesini de bunun içine koyacak olursak, son çeyrekle ilgili beklentimiz yukarıda gerçekleşecek. Orta Vadeli Program hedefini de kolaylıkla tutturacağımızı hesaplıyoruz."

Türkiye'nin cari açıkla mücadelede önemli bir yol kat ettiğine dikkati çeken Zeybekci, geçen yıl cari açığın petrol fiyatlarındaki artış ve turizm gelirlerindeki düşüşten kaynaklı arttığını dile getirdi.

"Miktar bazında ihracat yüzde 3 arttı"

Zeybekci, makroekonomik veriler ışığında 2016 yılında dış ticaret verilerine ilişkin de şunları kaydetti:

"Geçen yıl ihracatımız 2015 yılına göre dengede kapandı. Bu, küçük bir düşme, yüzde 0,8 seviyesinde bir düşmeyle kapandı. İthalatımızda yüzde 4,2 seviyesinde bir düşme yaşandı, 200 milyar doların altına düştü. 2016 itibarıyla toplam dış ticaret hacmimiz 341,2 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Dış ticaret açığımız yüzde 11,7 geriledi, ihracatın ithalatı karşılama oranı ise yüzde 71,8'e yükseldi. 2016 yılında miktar bazında ihracatın 2015 yılına kıyasla yüzde 3 seviyesinde arttı. Ama tabii ki bir mazeret yaratmak veya 'Düştük ama bir sorun bakalım niye düştük?' gibi bir anlayışla bunları söylemiyorum. Tüm dünyada yaşanan gelişmeler ışığında bizde de aynı gelişmeler yaşandı."

İhracatta 2017 yılında ilk aylardan itibaren artışın devam edeceğine inandığını dile getiren Zeybekci, ihracatçıya verdikleri desteklerde heyecanlarını hiç kaybetmediklerini, bu konuda en cesur kararları aldıklarını söyledi.

Zeybekci, geçen yıl ihracatçıların gerçekleştirdikleri başarının her türlü takdirin üzerinde olduğunun altını çizerek, Türkiye'nin son 3 yıldır dış ticaret açığını da daraltmayı başardığına dikkati çekti.

Nihat Zeybekci, "Bavul ticareti, hizmet ticareti ile serbest bölgelerdeki net ihracatımız ve ithalatımızı da üzerine koyduğumuzda Türkiye'nin dış ticaret hacminin 407 milyar dolar seviyesine geldiğini görüyoruz." diye konuştu.

Dış ticaret verilerinin kesinleşmesiyle Türkiye'nin ihracatının ithalatını karşılama oranının tarihi bir seviyeye erişeceğine işaret eden Zeybekci, geçen yıl en çok ihracat yapan sektörlerin sırasıyla otomotiv sanayi, hazır giyim ve konfeksiyon, kimyevi maddeler ve mamülleri ve mücevher olduğunu kaydetti.

Zeybekci, 26 sektörün 11'inde ihracat artışı yaşandığını belirterek, ihracatta AB'nin yüzde 48,1'lik pay aldığını söyledi. Zeybekci, "AB ile yüzde 7'lik bir artış bizleri sevindiren ve 2017 yılında da aynı yönde bir hareket içinde olacağını gösteriyor. AB'yi yüzde 21,8'lik payla yakın ve Ortadoğu ülkelerine olan ihracatımız takip ediyor. Bunun dışında diğer Avrupa ülkelerinde yüzde 31 civarında gerileme yaşadık, 10 milyar dolar civarında bir ihracat gerçekleştirdik. Geçen yıl Türkiye olarak 250 ülke ve gümrük bölgesine ihracat gerçekleştirdik. İhracatımızda 126 ülke arasında en ciddi artış yüzde 36 artışla (1,3 milyar dolar) İran oldu." diye konuştu.

İran ile son dönemde çok olumlu gelişmeler yaşandığını anlatan Zeybekci, söz konusu ülkeyle Tercihli Ticaret Anlaşmasının genişletilmesine yönelik mutabakatı görüşmeyi bugün İran'ın ilgili bakanıyla yapacaklarını da ifade etti.

"Eximbank'ın hedefi 100 milyar dolar"

Nihat Zeybekci, Türkiye'nin ithalatının 207 milyar dolarken, geçen yıl yüzde 4,2 azalarak 198,6 milyar dolar seviyesinde gerçekleştiğini belirterek, bunun yüzde 67,6'sının ara mallardan, yüzde 18'inin sermaye mallarından, yüzde 14'ünün de tüketim mallarından oluştuğunu söyledi.

Ekonomi Bakanlığının belirlediği şirketlere 15 binin üzerinde hususi pasaport verileceğini dile getiren Zeybekci, yurt dışındaki fuarlara katılan şirketlere desteklerin sürdürüldüğünü hatırlattı.

Türkiye ticaret merkezlerinin ilkini Tahran'da açacaklarını bildiren Zeybekci, Turquality programı kapsamındaki desteklerin aynı ülkede 5 yıl boyunca verileceğini, böylece dönemlik desteklerden kaynaklanan sorunların çözüme ulaştırılacağına dikkati çekti. Zeybekci, "İhracata verdiğimiz nakdi destekler üç katına çıktı. Gerekirse hükümet olarak bunu birden beşe çıkarmaya kararlıyız. Çünkü 2017 yılında bu ihracat seferberliği mutlaka ve mutlaka gerçekleşecek ve başarıya ulaşacağız. Bir kere başladıktan sonra da durmayacağız. 150 milyar dolar civarındaki ihracat rakamımız 'mevcut kabiliyetlerimizle gelebildiğimiz sınır' olarak algılanıyor. Böyle bir sıkıntı var Türkiye'de ve ihracatçılarımızda. Burayı aşmamız lazım, burayı aşarken gerekli tüm enstrümanları kullanacağız." ifadelerini kullandı.

Eximbank'ın kredi sağlarken elini taşın altına koyduğunu vurgulayan Zeybekci, bankanın yıllık 100 milyar dolarlık finansman sağlamasını hedeflediklerini söyledi. e-Ticaret'e yönelik yeni bir eylem planının hayata geçirileceğine işaret eden Zeybekci, "Bu eylem planını hazırladık ve Yüksek Planlama Kuruluna gönderdik, en kısa sürede bunun çıktığını ve desteklerinin başladığını göreceğiz." diye konuştu.

Geçen yıl düzenlenen yatırım teşvik belgelerinin sayısının yüzde 13,4 arttığını, öte yandan sabit yatırım tutarı ve istihdam rakamlarında küçük bir düşüş görüldüğünü bildiren Zeybekci, bu durumun, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri ile Proje Bazlı Yatırım Teşvik Sistemine yönelik beklentileri nedeniyle yatırımcıların harekete geçmemesinden kaynaklanmış olabileceğini söyledi.

(Sürecek)