Danimarkalı Balıkçının Fiyat Oyunu Türk Balıkçıyı Vurdu

TOLGA ALBAY - Avrupa Komisyonu'nun Türkiye'den alabalık gönderen firmalara, aldıkları teşviklerin haksız rekabete neden olduğu iddiasıyla ek vergi getirmesi sektörü kaygılandırdı. Çipura ve levrekte de benzer bir soruşturmaya uğramaktan endişe eden sektör, doğrudan gelir desteğinin dolaylı desteklere çevrilmesini istedi. Alabalık üreticileri, kararın arkasında rakip ülke Danimarka'nın Avrupa genelinde fiyatları yükseltme amacının yattığını savunuyor.

Alabalıkta 75 bin tonluk üretim kapasitesi bulunan ve 30 bin tona yakın ihracatla Avrupa lideri olan Türkiye hakkında Danimarkalı rakiplerin şikayetiyle Avrupa Komisyonu'nda yürütülen anti-damping ve telafi edici vergi soruşturmalarından ithalata ek vergi kararı çıktı.

Sektörün aldığı kilogram başına 65 kuruşluk doğrudan desteğin haksız rekabet yarattığını gerekçe gösteren komisyon, 4 büyük Türk alabalık üreticisine yüzde 7 ile yüzde 9,5 arasında ithalat vergisi getirdi.

Denizli'de ürettiği yıllık 4 bin ton alabalığın tamamını Avrupa ve Rusya pazarına ihraç eden Osman Özpek, AA muhabirine yaptığı açıklamada Türk şirketlerinin Avrupa pazarında hızla büyümesi ve kısa sürede pazar lideri olması rakip şirketlerin tepkisini çektiğini savundu.

Başta Danimarkalı şirketler olmak üzere rakiplerin, Türkiye'den giden alabalık ürünlerinin fiyatlarının marketteki satış fiyatlarını düşürmesi nedeniyle zorlandığına işaret eden Özpek, şu bilgileri verdi:

"Danimarkalı üreticiler market fiyatlarını yükseltmek için Türk üreticileri hedef aldı. Avrupa Komisyonu'nda Türk şirketlerine anti damping ve devlet teşvikleriyle ilgili soruşturmalar başlatıldı. Anti-damping soruşturması devam ediyor. Ancak teşviklerle ilgili soruşturma sonucu en fazla alabalık ihraç eden 4 şirkete ithalat vergisi getirildi. Bu artışın sektörü ne oranda etkileyeceğini tam olarak kestirmek şu an için zor.

Karar 15 Kasım'dan itibaren uygulanacak. Ancak ben kısa vadede bir etkilenme olsa da uzun vadede taşların yerine oturacağını düşünüyorum. Çünkü Avrupa'nın Türkiye'den giden alabalığa ihtiyacı var. Başka bir ülke bu miktarda ürünü karşılayamaz. Dolayısıyla bu vergi artışı, Avrupa'daki marketlerde alabalık fiyatlarını yukarıya çekecektir. Fiyatların mevcut seyri, krizden çıkmaya çalışan rakiplerin hoşuna gitmiyordu. Türk ürünlerine getirilen vergi artışı Avrupalı tüketiciye zam olarak yansıyacak."

Sektör, karara rağmen "teşviğe devam" diyor

Özpek, Türk alabalığı hakkında şikayette bulunan Danimarkalı üreticilerin ithalata vergi oranlarını yüzde 10'un üzerinde talep ettiğini, ortalama yüzde 8,2 olarak verilen kararın onları da memnun etmediğini ileri sürdü.

Komisyonun verdiği kararın geçici olduğunu, 6 ay içinde şirketlerin devlet teşviği almayı bırakması halinde eski oranlara dönülebileceğini ifade eden Özpek, hiçbir üreticinin buna sıcak bakmadığını kaydetti.

Özpek, Ekonomi Bakanlığı'nın ise doğrudan teşviğin dolaylı teşviğe çevrilmesine 2015 yılı için olumlu bakmadığını, ancak 2016 yılı için yeni bir teşvik düzenlemesinin sözkonsu olabileceğinin tartışıldığını belirtti.

Ege Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçı Birlikleri Başkanı Sinan Kızıltan ise halen devam eden anti-damping soruşturmasından olumsuz bir karar çıkmasını beklemediklerini, devlet teşvikleriyle ilgili çıkan ek vergi kararına karşı önlem alınması gerektiğini ifade etti.

Türkiye'nin 75 bin ton alabalık üretiminin 30 bin tonunu AB pazarına sunduğunu belirten Kızıltan, "AB'de tüketicilerin talebini karşılayacak yeterli alabalık üretimi yok. Dolayısıyla alabalığı Türkiye'den ithal etmek zorundalar. AB verdiği bu kararla kendi tüketicisine daha yüksek fiyatlı alabalık yedirerek, kendi kendini cezalandırmış olacak" dedi.

AB'nin alabalıkta kendi üreticisini korumak için Türkiye'de kilo başına üretime verilen 65 kuruşluk desteğin kaldırılmasını istediğini anlatan Kızıltan, "Sorunun büyümemesi için doğrudan destek yerine makine ekipman, işleme ve paketleme tesisleri modernizasyonu, çevre konuları, pazarlama, tüketici kampanyaları şeklinde desteklerin uygulanması için ilgili bakanlıklarla görüşüyoruz" dedi.

AB pazarında alabalık, çipura ve levrek ürünlerinde pazar lideri konumunda olan Türkiye, 2014 yılında 120 milyon dolarlık alabalık ihraç etmeyi hedefliyor. Çipura ve levrekte de 75 bin tonluk üretimin yarısı AB ve Rusya pazarına gönderiliyor. Balıktan elde edilen döviz gelirinin ise bu yıl 750 milyon doları bulması bekleniyor. - İzmir