Denge ve Denetleme Ağı: "Gelir Seviyesindeki Artan Eşitsizlikler Kutuplaşmayı Artırıyor"

Denge ve Denetleme Ağı'nın (DDA) enflasyon, gelir adaletsizliği ve işsizlik gibi Türkiye'nin temel ekonomik sorunlarıyla, denge ve denetleme sistemi arasındaki ilişkiyi incelediği raporunda; "Gelir seviyesindeki artan eşitsizlikler, genel anlamda ekonomik kalkınma sorununu derinleştirirken, siyasi ve toplumsal alanda da kutuplaşma seviyesini arttırıyor" denildi.

Denge ve Denetleme Ağı, "Ekonomiyi Demokrasi Üzerinden Okumak: Denge Denetleme Sistemi Olmadan Refah Olur mu?" başlıklı ekonomi raporunu yayınladı. Hayat pahalılığı, enflasyon ve işsizlik gibi birçok ekonomik problemin ele alındığı, yürütme erkinin liyakatli, şeffaf ve hesap verebilir olması gerektiğine vurgu yapılan raporda özetle şu saptamalar yer aldı:

"YÜKSEK ENFLASYONUN OLDUĞU ÜLKEDE YATIRIM AZALIR: Belli seviyelerdeki enflasyon ekonominin sağlıklı işleyebilmesi için gerekliyse de yüksek enflasyon oranlarının vatandaşların hayatlarına ve ekonominin genel istikrarına birden fazla olumsuz etkisi vardır. Yüksek enflasyonun olduğu bir ülkede paranın değer seviyesi düşer, vatandaşlar arası gelir eşitsizliği artar, yatırım azalır, piyasada belirsizlik seviyesi yükselir. Enflasyona bağlı olarak yatırımların azalması ve işverenlerin maliyetlerindeki artış işsizlik seviyesini de arttırır.

MALİYET ARTIŞLARI TL'NİN DEĞER KAYBININ SONUCU: Türkiye'de özellikle son dönemde hızla yükselen enflasyon ekonomideki artan tüketim seviyesinden ziyade büyük ölçüde döviz kurlarındaki artış ve bunun üretim maliyetlerini hızla yukarı çekmesiyle ilişkili. Maliyetlerdeki artış da büyük ölçüde son yıllarda Türk lirasının yabancı paralar karşısında hızla değer kaybetmesinin sonucu.

MERKEZ BANKASI'NDAKİ GÖREV DEĞİŞİKLİKLERİ ENFLASYONU ARTIRIYOR: Merkez bankasının hükümetin tercihlerinden bağımsız şekilde fiyat istikrarına yönelik çalışmasını ifade eden politik bağımsızlığın sağlanmasında, kurumun oluşum ve yönetici kadrosunun değişme sıklığı belirleyici niteliktedir. Kurumun yönetimine yapılan siyasi nitelikteki atamalar ya da başkan ve yönetim kurulu üyelerinin görev sürelerinin oldukça sınırlı tutulması kurumun bağımsızlığını azaltmakta ve ulusal ve uluslararası aktörlerin kuruma güvenlerini olumsuz etkilemektedir. Bu durum merkez bankalarının elinde olan fiyat istikrarını sağlayıcı araçları etkin kullanmasına engel olarak enflasyonu arttırmaktadır.

İŞSİZLİĞİ ORTADAN KALDIRMANIN YOLU ŞEFFAF YÜRÜTME: Gerek hayat pahalılığı gerekse işsizlik ve gelir adaletsizliği altında yatan temel nedenleri ortadan kaldırmanın etkin yolu şeffaf, liyakatli ve hesap verebilir yürütme, kanun yapma ve denetim yönünden etkin bir yasama, bağımsız, tarafsız ve etkin yargı, güçlü ve demokratik yerel yönetimler, çoğulcu ve etkili sivil toplum alanının varlığına bağlıdır.

GELİR SEVİYESİNDEKİ EŞİTSİZLİKLER KUTUPLAŞTIRMAYI ARTIRIYOR: Özellikle politik çıkarlar doğrultusundaki müdahaleler, kayırmacılık gibi programsız dağıtım politikaları, etkin uygulanmayan vergi politikaları ve doğrudan yabancı yatırım alma seviyesi gibi gelir adaletsizliğini arttıran nedenlerin tümü, etkin işleyen demokratik denge ve denetleme sistemiyle yakından ilişkilidir. Gelir seviyesindeki artan eşitsizliklerin genel anlamda ekonomik kalkınma sorununu derinleştirirken siyasi ve toplumsal alanda da kutuplaşma seviyesini arttırıyor."