Ekim Ayı İşsizlik Verileri

Burgan Yatırım Başekonomisti Haluk Bürümcekçi, "Belirsizlik devam ettiği ve buna siyasi belirsizlikler de eklendiği için de her ne kadar büyümede şimdilik önemli bir güç kaybı gözlenmese de, istihdam piyasasında henüz önemli bir iyileşme beklentisi içinde değiliz" dedi.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan 2013 Ekim ayı işsizlik verilerine ilişkin değerlendirmede bulunan Bürümcekçi, ekim ayında işsizlik oranının yüzde 9,7'ye ve tarım-dışı işsizlik oranını da yüzde 11,9'a düştüğünü anımsattı.

Türkiye genelinde işsiz sayısının 2013 yılı Ekim döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre 202 bin kişi arttığını ifade eden Bürümcekçi, özellikle iç talebin seyri açısından önemli bir gösterge olarak izledikleri istihdamın yıllık artış hızının yüzde 0,5'e, tarım dışı istihdamın yıllık artış hızının ise yüzde 2,3'e yavaşladığını söyledi.

Bürümcekçi, her ne kadar işsizlik oranının sürpriz bir şekilde gerilemiş olsa da, düşüşün daha çok işgücüne katılım oranında gözlenen düşüşten kaynaklanmasının istihdam eğilimi açısından iyi bir sinyal olmadığını belirtti.

Mevsim etkilerinden arındırılmamış verilerin tarihsel gelişimine bakıldığında, genellikle işsizlik oranının yılın en düşük noktasının haziran ayında gördüğünü ve bu ayı takiben de şubat ayına kadar yükseliş eğilimine girdiğinin bilinen bir gelişme olduğunu anımsatan Bürümcekçi, şunları kaydetti:

"Mevsimsellik söz konusu oranların gelişiminde önemli bir belirleyici olmaya devam ediyor. Bu nedenle işsizlik oranındaki yükselişin, mevsim etkilerinden arındırılmış verilerde gözlenip gözlenmediği trend açısından daha önemli bir unsur oluyor. Buna karşılık, istihdamın ekonomilerin gerek genişleme gerekse daralma dönemlerinde ancak bu döngü belirli bir olgunluğa ulaştıktan sonra belirgin değişim gösteren bir üretim faktörü olması bu verinin öncü bir gösterge olmaktan çok, ekonomik aktivitedeki değişimlerin hanehalkı üzerindeki etkilerini gecikmeli olarak yansıtan bir veri olduğunu unutmamamızı da gerektiriyor."

"Belirsizlikler ortadan kalkmadıkça iyileşme eğilimine kalıcı geçiş gecikecek"

Mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranının ekim döneminde yüzde 10,2'den yüzde 9,9'a gerilediğini ve yükseliş trendine ara verdiğini aktaran Bürümcekçi, mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranının tarihi düşük seviyesinin yüzde 8,9 ile Haziran 2012'de gördüğünü ve uzun süre yatay seyrettikten sonra ilk önemli sıçramalarını son üç ay içinde yapmaya başladığını hatırlattı.

Bürümcekçi, mevsimsellikten arındırılmış verilerde trend açısından istihdamdaki aylık değişimlerin daha fazla bilgi içerdiğini düşündüklerini belirterek, "Bize göre, aynen ABD verilerini piyasaların izlediği gibi, Türkiye'de de mevsimsellikten arındırılmış tarım-dışı istihdam aylık değişimi takip edilmelidir. Bu şekilde bakıldığında, Türkiye ekonomisinde önceki iki yılda aylık ortalama 75-80 bin kişilik istihdam yaratıldığı, bu yılın ilk dört ayında ise gözlenen hızlanmayla beraber 84 bin ortalamaya ulaşıldığı hesaplanmaktadır. Takip eden beş ayda ise ortalama 23 bin kişilik istihdam kaybı gözlenmişti. Ekim'de ise güçlü bir (99 bin) istihdam artışı yaşanmıştır" dedi.

"Tarım-dışı istihdam artışında hizmetler sektörü lokomotif olmayı sürdürüyor" diyen Bürümcekçi, tarım dışı sektörlerde istihdam edilenlerin sayısında bir önceki yılın aynı dönemine göre gözlenen 433 bin kişi artışın, 198 bininin hizmetler sektöründen, 166 bininin sanayiden ve 68 bininin inşaat sektöründeki istihdam artışından kaynaklandığını belirtti.

Belirsizlikler ortadan kalkmadıkça iyileşme eğilimine kalıcı geçişin gecikeceğini ifade eden Bürümcekçi, şunları kaydetti:

"Yılın ilk üç çeyreğinde milli gelir büyüme hızı geçen yılın son iki çeyreğine göre önemli ölçüde hızlanmış, Ocak-Eylül döneminde gerçekleşen büyüme yüzde 4'e ulaşmıştı. Son çeyreğe ilişkin ilk sinyaller de ekonomik aktivitede sınırlı bir yavaşlamaya işaret etmişti. Buna rağmen işsizlik verilerinde bozulma gözlenmesini Mayıs'tan beri gözlenen finansal dalgalanmalara bağlıyoruz. Bu belirsizlik devam ettiği ve buna siyasi belirsizlikler de eklendiği için de her ne kadar büyümede şimdilik önemli bir güç kaybı gözlenmese de, istihdam piyasasında henüz önemli bir iyileşme beklentisi içinde değiliz. Böylesi bir görünümün devamı ise, Merkez Bankası'nı para politikasını Türk lirasına destek verme amaçlı sıkılaştırma konusunda tereddüte yöneltebilir." - İstanbul