İmar Planlarında Büyük Değişiklik

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanan "Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği" Resmi Gazete'de yayımlandı. Düzenlemeyle birlikte yeşil alanların yapılaşmaya açılması ve siluetin korunmasında son sözü bakanlık söyleyecek. Düzenlemeyle ayrıca, imar planı ve dikey yapılaşmaya yönelik plan değişiklikleri zorlaştırılacak, plan değişikliklerine yeni sınırlandırmalar getirilecek.

Resmi Gazete'de dün yayınlanan "Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği", şehirlerin planlamasını ve inşaat sektörünü etkileyecek maddeler getirdi. Düzenlemeyle, 1985'ten beri uygulanan Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelik ile Çevre Düzeni Planlarına Dair Yönetmelik yürürlükten kaldırıldı. Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği ile mekansal planların kalitesi artırılacak. Planların hazırlanmasında eşik analizi gibi detaylı analizler ve araştırmalar yapılacak.

Özellikle afete yönelik mikro bölgeleme veya jeolojik etüt raporları Bakanlık tarafından onaylanmadan imar planları hazırlanamayacak, afet ve acil durumlar için ihtiyaç duyulan alanlar planlarda ayrılacak. Arazi kullanımı ve yapılaşmada sadece mekansal strateji, çevre düzeni ve imar planlarına uyulacak. Diğerleri ise mekansal planlara girdi sağlayacak, veri oluşturacak ve alt kademe planlara yol gösterecek.

Yerel yönetimler alt kademe imar planlarını yaparken sadece bir üst kademedeki çevre düzeni plan kararlarına uyacak. Böylece plan kademelenmesi netleşecek ve süreç kısalacak.

TARİHİ DOKU KORUNACAK, DOKUYU OLUMSUZ ETKİLEYECEK PLAN DEĞİŞİKLİĞİ YAPILAMAYACAK

Yönetmeliğin yürürlülüğe girmesiyle planlar, doğal, tarihi ve kültürel değerlerin korunma ve kullanma dengesini sağlayacak şekilde yapılacak. Ayrıca, sit alanlarında yapılacak koruma amaçlı imar planlarında tarihi çevre, geleneksel doku, kültürel ve doğal miras, sokak dokusunun korunmasına yönelik araştırmalar yapılacak. Koruma amaçlı imar planlarında, sit alanının bütününü olumsuz etkileyecek, değerleri bozacak veya yok edecek, geleneksel dokuyu olumsuz etkileyecek plan değişikliği yapılamayacak.

ANKET VE KAMUOYU YOKLAMASI YAPILACAK

Plan yapmaya yetkili bakanlıklar veya yerel yönetimler, plan türüne göre anket, kamuoyu yoklaması ve araştırması, toplantı, çalıştay, internet ortamında duyuru ve bilgilendirme gibi yöntemler kullanılarak kurum ve kuruluşlarla ilgili tarafların görüşlerini alacak.

İmar planı değişikliği zorlaştırılacak ve plan değişikliğine yeni sınırlamalar getirilecek. Yaşam kalitesi yüksek mekanlar için kentsel tasarım projeleri geliştirilecek.

DİKEY YAPILAŞMAYA YÖNELİK PLAN DEĞİŞİKLİKLERİ KOLAYCA YAPILAMAYACAK

Dikey yapılaşmaya yönelik plan değişiklikleri kolayca yapılamayacak. Binaların katlarının artırılmasına yönelik plan değişiklikleri, yerleşmenin dokusuna, kimliğine, güneşe göre yönlenmesine ve silüetine uygun olacak.

BAKANLIK ONAYI ŞART

Yeni düzenleme ilçe ve büyükşehir belediyesi onayıyla sosyal teknik alanların kaldırılması, küçültülmesi veya yerinin değiştirilmesi gibi düzenlemeleri ortadan kaldırıyor. Artık yapılan tüm plan değişikliği için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın onayı zorunlu olacak. Bakanlık bu değişiklikle, yeşil ve sosyal alanlar üzerinde yapılacak plan değişikliklerinde son sözü kendisinin söylemesini amaçlıyor. Belediyenin imar planı yapmak yetkisi korunsa da ciddi bir merkezi denetim geliyor.

Nüfus yoğunluğunu artıran plan değişikliklerinde, nüfusun ihtiyacına göre eğitim, sağlık, sosyo-kültürel ve yeşil alanlar ayrılacak.

İmar planlarında çocuk bahçesi, oyun alanı, açık semt spor alanı, aile sağlık merkezi, kreş, anaokulu ve ilkokul fonksiyonları takriben 500 metre, ortaokullar takriben bin metre, liseler ise takriben 2 bin 500 metre mesafe dikkate alınarak yaya olarak ulaşılması gereken hizmet etki alanında planlanacak. Ayrıca imar planlarında, dini tesislerden küçük cami takriben 250 metre, orta (semt) cami takriben 400 metre mesafe dikkate alınarak yaya olarak ulaşılması gereken hizmet etki alanında planlanacak, mescitler ise yerleşik veya hareketli nüfusa göre takriben 150 metre hizmet etki alanında yapılabilecek.

İmar planı değişikliklerinin yapılabilmesi için değişikliğin altyapı ve ulaşıma yönelik etkilerini belirleyen ve çözüm önerileri getiren kentsel teknik altyapı etki değerlendirme raporu hazırlanacak.

ENGELLİLERE YÖNELİK KOLAYLIKLAR GETİRİLECEK

Planlarda, öncelikle engelliler, çocuklar, yaşlılar ve hamileler gibi kamu ortak mekanlarını kullanmakta zorluk çeken ve hareket kısıtlılığı bulunan kişilerin kentsel ve sosyal altyapı alanlarına erişimini ve kullanımını sağlayıcı ve kolaylaştırıcı tedbirlerin alınması amacıyla tasarım ilkeleri geliştirilmesi esas olacak.

ARAÇ TRAFİĞİNİ AZALTMAK AMAÇLANIYOR

Planlarda şehir merkezlerin yayalaştırılması, yaya bölgeleri oluşturulması ve otopark alanı ayrılması yönünde düzenlemeler yer alacak. İmar planlarında araç trafiğinin azaltılması için toplu taşıma ve yaya öncelikli sistem kurgulanması, "park et-devam et" sistemin yaygınlaştırılması, toplu taşıma istasyonların etrafında otopark alanı ayrılması esas olacak. Semt veya bölge parkları da planlarda yer alacak.

Turizm alanlarında yılın belli dönemlerinde nüfus artışına paralel sosyal teknik alt yapı alanları ve otopark alanları ayrılması zorunlu oldu. Kış nüfus 30-40 bin yaz nüfusu 1 milyona çıkan Bodrum gibi turizm merkezileri için yeni bir planlama esası getirildi.

KIYILARA SIKI KONTROL

Düzenlemede, kıyıların koruma ve kullanım dengesini sağlayan, bütüncül bakış açısı getiren, kıyı ve etkileşim alanlarında yapılacak bütünleşik kıyı alanı planının yapım usulleri de belirlendi. Kıyı bölgelerdeki tüm kararlarda bakanlıktan uygunluk onayı aranacak. 'Bütünleşik Kıyı Alanları Planları' adı verilen yeni plan bakanlıkça belirlenecek ve bu bölgelerde yapılacak tüm uygulamalarda bakanlık son sözü söyleyecek.

Afet tehlikesi ve kentsel risklerin yüksek olduğu yerleşmelerde, yerel yönetimler gerektiğinde kentsel risk analizi yapacak. Risk analizleri plan kararlarına yansıtılacak. Mekansal strateji ve çevre düzeni planları yapılırken afet tehlikelerine ve risklere ilişkin çalışmalar yapılacak. Planlarda gerekli riskleri azaltıcı öneriler olacak. Onaylı jeolojik-jeoteknik veya mikro bölgeleme etüt raporu bulunmayan alanlarda imar planları hazırlanamayacak.