Kömür Kanunu Hazırlanmalı"

GÖKHAN YILMAZ - Hacettepe Üniversitesi Maden Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Hakan Benzer, kömür madenciliğine özel kanun hazırlıklarına ilişkin, " Türkiye'deki toplam maden çalışanlarının üçte birinin kömür madenlerinde çalıştığı göz önünde bulundurulduğunda, kömür kanununun hazırlanıp uygulanmasının şart olduğu anlaşılabilir" dedi.

Prof. Dr. Benzer, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kömür madenciliğinin riskli bir iş olduğunu, ticari amaçlı üretim yapan ülkelerin neredeyse hepsinin tarihinde ölümle sonuçlanmış facialar bulunduğunu söyledi.

Madende facialara sebep olan kazaların genel olarak metan gazı patlaması, su baskını, çökme ve kendiliğinden tutuşma kaynaklı olduğunu belirten Benzer, "Kömür madeni dışındaki madenlerde de benzer kazalar görülebilse de metan/toz patlaması ve kendiliğinden tutuşma gibi kavramlar kömür madenciliğinde çok daha sık görüldüğünden, bu koşullara daha ayrıntılı ve hassas bir şekilde yaklaşılması, oluşabilecek şartların kömür madenlerine özgü olarak değerlendirilmesi elzemdir" diye konuştu.

Amerika Batı Virginia'da yaşanan kömür madeni kazası sonrası, benzeri kazaların yaşanmaması için 1969 yılında kömür madenlerine yönelik özel olarak hazırlanan kanunun güncellendiğini ve günümüze kadar geldiğini aktaran Benzer, şunları kaydetti:

"ABD'nin yanı sıra Çin Halk Cumhuriyeti, Güney Afrika ve Avustralya gibi dünya ticari kömür üretiminde lider konumdaki ülkeler, temel maden kanunlarının yanı sıra kömür madenciliğine yönelik ayrı kanun ve düzenlemelere de sahiplerdir. Türkiye'deki toplam maden çalışanlarının üçte birinin kömür madenlerinde çalıştığı göz önünde bulundurulduğunda, Türkiye için benzeri bir kömür kanununun hazırlanıp uygulanmasının şart olduğu anlaşılabilir. Kömür kanunu tarihinin Amerika gibi ülkelerde uzun bir geçmişi olduğu düşünülürse, hazırlanmış olan bu kanunların gözden geçirilip Türkiye'ye uygun bir taslağın oluşturulmasının sağlayacağı avantajlar aşikardır. Söz konusu ülkelerin kanunlarında irdelenen kömür madeni yönetimi, risk kontrolü, acil durum planları ve kaçış yolları, madenlerin gaz durumu, gaz izleme sistemleri ve konumları, havalandırma, yanıcı-patlayıcı malzemeler ve yangın önleme, iletişim ve çalışan-ekipman takip sistemleri, iş sağlığı ve güvenliği eğitimi uygulamaları ve dünyada bu konuda geliştirilen teknolojilerin takibi dikkatle incelenmelidir."

"Riskler minimize edilecektir"

Kömür yasasının, üretim planlarında maden ömrü boyunca tüm teknolojik yenilikleri içerecek şekilde hazırlanmasını zorunlu kılacağını ifade eden Benzer, "Bu sayede madencilik işlemlerine fiilen başlanmadan önce kömür ocağına ilişkin tüm risk simülasyonlarının çalışılması ve zaman içerisinde ortaya çıkabilecek bütün problemlerin işlem öncesi bertaraf edilmesi mümkün olacaktır. Böylece hem ülke kaynakları en verimli şekilde kullanılabilecek hem de işlem sırasında iş güvenliği önlemleri önceden alınarak risklerin minimize edilmesi sağlanacaktır. Gelişmiş ülkelerdeki kömür kanunu düzenlemelerini takiben izlenen iş kazalarındaki azalış ve üretim verimi artışı bu kültürün oturması sonucunda ortaya çıkmıştır" değerlendirmesinde bulundu.

"Gazlardan elektrik üretilebilir"

Benzer, kömür işletmeciliği sırasında ortaya pek çok teknik problem çıktığına dikkati çekerek, şöyle devam etti:

"Problemin önceden tahmin edilmesi çözüm üretmek için önemli bir adımdır. Bu nedenle gelişmiş ülkelerde problemin önceden tahmin edilebilmesi problemin işletmecilik öncesinde bertaraf edilmesi konusunu gündeme getirmiştir. Madende önceden problem olarak ortaya çıkan bazı olguların ekonomik avantaj sağladıkları da görülmektedir. Bu konudaki en önemli örnek kömür damarlarında bulunan gazların deşarjıyla elektrik üretiminin sağlanabilmesidir. Yeni düzenlemeler sayesinde ülkemizde de bu tür gelişmelerin sağlanacağı yadsınamaz bir gerçektir. Kömür madenciliğimizde sorun oluşturan gaz konusu yeterli bilimsel çalışmalar neticesinde faydalı bir ürüne dönüştürülebilecektir."

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, TBMM Genel Kurulunda, 2016 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Tasarısı'nın görüşmeleri sırasında hükümet adına yaptığı konuşmada, önümüzdeki dönemde kömür kanununu, Meclis'in gündemine getireceklerini belirterek, "Mevcut maden kanunumuz daha çok ruhsat işletmesiyle alakalı konuları içeriyor. Gelişmiş ülkelerde olduğu gibi, biz de kömürü ayrı bir kanun içerisinde ele alacağız ve bununla ilgili çalışmalarımız Bakanlığımızda devam ediyor" ifadesini kullanmıştı.