Mısır Borsası'nda Postal Sesi Heyecanlandırdı

GÖKHAN  KURTARAN / ZEYNEP DUYAR / BELGİN YAKIŞAN - Mısır'ın ilk seçilmiş Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi göreve geldiğinden bu yana görüşmelerini yaptığı Uluslararası Para Fonu'ndan  (IMF) ülke ekonomisinin ihtiyaç duyduğu  4,8 milyar dolarlık yardım paketi alamazken, darbe sonrasında Körfez ülkeleri toplamda 12 milyar dolara varan yardım paketi için seferber oldu. Darbe öncesine göre borsa yüzde 6,77 değer kazandı.

Askeri darbe öncesinde 2 Temmuz'da günü 4.987 puandan tamamlayan EGX 30 endeksi, darbe sonrasında dalgalı da olsa yükseliş trendini devam ettirerek 5.334 puana kadar yükseldikten sonra 5.325 puan seviyelerinde dengelendi.

Darbe öncesine göre yaklaşık yüzde 6,77 oranında değer kazanan EGX endeksi, bu hafta son iki ayın en hızlı yükselişini gerçekleştirdi. Endeks toplumsal olaylar başladıktan sonra 24 Haziran tarihinde gördüğü 4.523 puan seviyesine göre ise yüzde 17,73 oranında yükseliş kaydetti.

Kahireden AA muhabirinin sorularını yanıtlayan finans uzmanı Nour  Mohei-El-Din, askeri darbe sonrasında Mısır Borsası'ndaki ani yükselişe ilişkin olarak, "(Askeri) Müdahaleden sonra borsa hareketlendi. Yardım kararları alındıktan sonra da özellikle Dubai gibi Körfez bölgelerinden yatırımcılar pozisyonlarını artırmak yönünde hareket etti.  Darbenin sonrasında Avrupalı ve ABD'li yatırımcılar da daha çok sormaya ve piyasa ile ilgilenmeye başladı. Birkaç hafta önce defter değerinin yüzde 30 altında olan varlıkların değeri giderek yükseldi. Borsa da bazı şirketlerin hisseleri yüzde 60 oranında artış kaydetti. Yabancı yatırımcılar alım fırsatı gördü" ifadelerini kullandı.

Seçilmiş ilk Cumhurbaşkanı Mursi'nin bölge ülkeleriyle ticari ilişkilerini arttırma çabalarına rağmen yeterli desteği bulmayan Mısır'a, ordunun yönetime el koymasının ardından bir haftada tam 12 milyar dolarlık destek sözü aldı.

Mursi döneminde Katar ve Türkiye dışında istediği ekonomik desteği göremeyen Mısır'a Suudi Arabistan 5 milyar dolar, Birleşik Arap Emirlikleri 3 milyar dolar, Kuveyt 3 milyar dolar yardımda bulunma taahhüdünde bulundu.

"Körfez yardımının fayda sağlayacağından şüphem var"

Konuya ilişkin AA muhabirinin sorularını cevaplayan Gelişmekte olan Piyasalar Ekonomisti Timothy Ash, "Körfez ülkelerinin 12 milyar dolarlık vereceği desteğe rağmen Mısır ekonomisinin iç politika istikrarı sağlanmadıktan sonra işe yaracağından şüpheliyim. Mısır'ın için gerçek olan ekonomisinin makro temellerinin son derece kötü bir durumda olduğu. Fakir halkın beklentilerini yüksek ve kısa zamanda bunu karşılamak oldukça zor" değerlendirmelerini yaptı.

Bölge ekonomilerini yakından takip eden Ash, gerekli siyasal istikrarların sağlanmaması halinde Körfez ülkelerinden Mısır askeri yönetimine gelen mali yardımların büyük oranda faydalı olmayacağını vurguladı.

AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Ekinci Economics Consulting (EEC) Kurucusu ve Ekonomist Şevin Ekinci, dün Mısır borsasında yüzde 1,5'a yakın yükseliş olduğunu belirten Ekinci, "Demek ki Mursi'nin uzun süredir gitmesini bekleyen önemli bir yatırımcı grubu vardı Mısır için" dedi.

Yabancı analistlerin Mursi sonrası gelecek olan yönetim için çok olumlu beklenti içerisinde olduklarını aktaran Ekinci, şunları kaydetti:

"Ama şu ana kadar Mısır'da kabul edilen yardımların Katar, Suudi Arabistan, Kuveyt ve Türkiye'den gerçekleştiğini, IMF yardımının sözde kaldığını ve realize olmadığını unutmamalılar. Mursi'nin gidişini sevinçle karşılayan yatırımcıların pozisyonu önümüzdeki 6 ayda Mısır'da politik tarafta gerçekleşmelere ve gelecek yeni yönetime göre değişecek. Borsanın yükselmesinin nedenin Mısır'a yapılacak mali yardımlar olduğunu ifade etti. Mısır'da gerginliğin bitmesine dair beklentinin yanlış olacağını, şu anda daha riskli bir duruma gidiliyor."

-IMF'de para yok, yakın takip var

IMF'den bir heyet 2-15 Nisan tarihleri arasında Kahire'yi ziyaret etmişti.  Heyet, Başbakan Hisham Kandil, Mısır Merkez Bankası Başkanı Hisham Ramez, Maliye Bakanı Al- Mursy Hagezy, Planlama ve Uluslararası İşbirliği Bakanı Ashraf Al -Araby, diğer üst düzey yetkililer ve diğer siyasi partileri temsil eden liderlerle bir araya gelmiş ve büyük oranda IMF'nin 4,8 milyar dolarlık pakette büyük oranda anlaşmaya varılmıştı.

Ziyaretin sonunda IMF Heyetİ Başkanı Andreas Bauer, siyasi parti liderlerinin ekonomik reformlar ve IMF'den gelecek yardırn konusunda gösterdikleri yapıcı tavır heyeti cesaretlendirdi. Bütün taraflar, reform niteliğindeki önlemler uygulanırken kırılgan sektörlerinde korunması konusunda hemfikirler" açıklamasını yapmıştı.

IMF'nin Arap Baharı sonrasında Mısır'la gündeme gelen  4,8 milyar dolarlık yardım paketine ilişkin AA muhabirin sorularını yanıtlayan Thomson, "(Gelişmelerin) Mısır'ın çok ciddi ekonomik zorluklarına çözüm bulunması için IMF'nin (süregelen) çalışmalarına dair olası sonuçlarını değerlendiriyoruz. Gelişmeleri yakından izlemeye devam ediyoruz. Halen IMF tarafından ekonomik zorluklar içerisindeki Mısır'a bu yardım paketinin herhangi bir dilimi serbest bırakılmış değil" açıklamasını yaptı.

"Körfez ülkeleri  Mursi'nin gitmesini istedi"

Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu (USAK) Bilim Kurulu Başkan Yardımcısı Prof. Kamer Kasım, Suudi Arabistan, Kuveyt ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) Mısır'a yardım yapmasına ilişkin, "Körfez ülkeleri zaten mevcut durumu destekliyor yani Mursi'nin gitmesini istiyorlar" diye konuştu.

Kasım, geçiş dönemi içerisinde bir takım pazarlıkların konusu olabileceği ihtimali üzerinde durarak, Suudi Arabistan'ın çok açık bir şekilde Selefi Nur Partisi'ni desteklediğini ve taleplerinin yeni kurulacak yönetim içerisinde yansımasını görmek istediğini dile getirdi.

"IMF ağır şartlar öne sürdü"

IMF'nin Mısır'a kredi vermek için çok ağır şartlar ileri sürdüğünü vurgulayan Kasım, "İnsanlar çok düşük maaşla da olsa bir şekilde çalışıyorlar. IMF kredi vermek için bu sübvansiyon sisteminin değişmesini istiyor. Bunu Mursi'den de istedi ancak o yapamadı. Fakat Suudi Arabistan, BAE ve Kuveyt'in ekonomiye ilişkin şu anda bir talepleri yok. Bu çok ciddi bir para. Mısır çok büyük bir ülke, nüfusu kalabalık. Bu kadar büyük bir ülke olmasına rağmen bu paranın belli ölçüde rahatlama sağlayacağı düşünülebilir" ifadelerini kullandı.

Kasım açıklamalarına şöyle devam etti:

"Mısır ekonomisinin temeli devletin bazı ürünleri sübvanse etmesine dayanıyor. Devlet mesela çok ucuza nerdeyse bedavaya ekmek dağıtıyor. Bu yüzden dünyanın en önemli buğday, tahıl üreten ülkelerinden bir tanesi. Buğday mesela Mısır'da çok ucuz, neden ucuz, devletin sübvanse etmesinden dolayı ucuz. Ama IMF'de kredi vereceği zaman her zaman neyi ister, kamu harcamalarının kısılmasını ister. Kamu harcamalarını nereden kısacaksınız? Bu tarz şeylerden yani bu sübvansiyonların kısılmasını istiyor."

AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Hazar Strateji Enstitüsü (HASEN) Ekonomi ve Kalkınma Araştırmaları Merkezi Uzmanı Dr. Cemil Ertem, Amerikan Dışişleri Bakanı Kerry'nin Mart ayında Mısır'ı ziyaret ettiğini ve 450 milyon dolarlık yardımı almak istiyorlarsa IMF'nin şartlarının kabul edilmesi gerektiğinin öne sürüldüğünü söyledi.  Ertem, "Kerry'nin uyarısına rağmen anlaşma olmadı. Bu sefer darbe oldu" dedi.

Ertem, "Bu aslında iki ülkenin de iradesi değil, doğrudan Batı'nın iradesi ve Mısır'da işte Müslüman Kardeşlerin olmadığı ya da etkisinin en az olduğu yeni bir yönetim oluşacak. Şu anda bakir bir Afrika pazarı var. Oraya Türkiye gibi ülkelerin Almanya'yla, Fransa'yla rekabet ederek ondan önce girmesinin de önüne geçiliyor böylece" diye konuştu. - İstanbul