Serbest Tüketiciler Elektrikte Rekabetten Yararlanacak

GÜLŞEN ÇAĞATAY - Enerji Ticareti Derneği Başkanı Tamer Çalışır, elektrikte serbest tüketici limitinin düşürülmesinin hem tedarikçiler hem tüketiciler için olumlu sonuçları olacağını belirterek, "Gelişmiş piyasalarda serbestleşmenin en önemli ölçütlerinden birisi perakende satış piyasasının rekabete açılmasıdır. Bu uygulamayla tüketiciler için fiyat rekabeti oluşacak, artan rekabet ise şirketlerin daha iyi hizmet kalitesine ulaşmasına neden olacak." dedi.

Çalışır, AA muhabirine, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun (EPDK) elektrikte yıllık 2 bin kilovatsaat olan serbest tüketici limitini 2019 yılı için bin 600 kilovatsaate düşürmesini değerlendirdi.

Uygulamayla aylık ortalama elektrik faturası 67 lira ve üzerinde olan abonelerin yılbaşından itibaren serbest tüketici haklarından yararlanabileceğini anımsatan Çalışır, açıklanan yeni limitle piyasanın teorik olarak yüzde 95'inin kapsandığını, ancak pratikte durumun biraz daha farklı olduğunu anlattı.

Söz konusu oranın pazardaki tüketicilerin yüzde 95'inin tedarikçi seçme hakkını kullanabileceği anlamına geldiğini ifade eden Çalışır, şöyle konuştu:

"Önceki limitin kapsadığı abone yüzde 90'ın üzerindeydi ancak serbest tüketiciliği seçen abone verileri kapsama alanının çok gerisindedir. Özellikle 2017 yılının son aylarından itibaren serbest tüketicilere dönük perakende satış piyasasında düşüş yaşanmaya başladı. Gelinen noktada ise serbest tüketici olma hakkını kullanan tüketici sayısı 2017 yılının Ekim ayında 4 milyonun üzerindeyken bu ay itibariyle 140 binin altına geriledi. Bu süreçte atılan en önemli adım ise 2018 yılının başından itibaren uygulamaya konulan Son Kaynak Tedarik Tarifesi uygulaması oldu. Mevcut durumda bu uygulama kapsamı dışındaki serbest tüketicilere dönük piyasa faaliyetleri yok denecek kadar azdır. Piyasada görebildiğimiz kadarıyla bu konuda tedarik şirketleri nezdinde önemli bir motivasyon kaybı da bulunuyor. Dolayısıyla serbest tüketici limitinin düşürülmesinin, kendi başına perakende satış piyasası için bir hacim beklentisi oluşturmaz."

"Yeni limit piyasaya olumlu yansıyacak"

Buna karşın, elektrikte serbest tüketici limitinin düşürülmesinin ve en sonunda tümüyle kaldırılmasının, gerek tedarikçiler gerekse tüketiciler için olumlu sonuçlar doğuracak gelişmeler olduğunu belirten Çalışır, "Zira gelişmiş piyasalarda serbestleşmenin en önemli ölçütlerinden birisi, perakende satış piyasasının rekabete açılmasıdır. Bu uygulamayla elektrikte tüketiciler için fiyat rekabeti oluşacak, artan rekabet ise şirketlerin daha iyi hizmet kalitesine ulaşmasına neden olacak. Yani öncelikle tüketiciler için fiyat rekabeti oluşacak ve tarifelerle belirlenen fiyatlardan elektrik almak zorunluluğu ortadan kalkacak. Ardından da rekabet, şirketlerin tüketiciler nezdinde öne geçmek için daha iyi hizmet kalitesine ulaşmaya çabalamalarına sebep olacak." değerlendirmesinde bulundu.

Çalışır, serbest tüketici hizmetini almak isteyen elektrik abonelerin söz konusu tedarikçi şirketlerle sözleşme imzalanmadan önce ve sonrasında dikkat edilmesi gereken hususları ise şöyle sıraladı:

" - Perakende satış tekliflerinde ve özellikle daha sonrasında imzalanması öngörülen perakende satış sözleşmelerinde tüketicilerin tüm metni iyi analiz etmiş olmaları, hak ve yükümlülüklerinin farkında olmaları gerekir,

Bu kapsamda tüketiciler özellikle tedarikçi firma bilgileri, teminatlar, ödemeye ilişkin hususlar, sözleşmenin süresi, yenilenmesi ve feshine ilişkin konularla sözleşme fiyatına ilişkin olarak teklif fiyatının içerdiği kalemler, fiyatın hesaplama metodolojisi gibi maddelere dikkat etmelidir,

Abonelik Sözleşmesi/Anlaşması imzalanırken, Enerji Alım-Satım Bildirim Formu/ Bilgilendirme Formu ve varsa Taahhütname mutlaka imzalamak üzere tüketiciye sunulmalı,

Tüketiciye önerilen fiyatlar, serbest olmayan tüketicilere uygulanan fiyatlarla (Tek zamanlı veya çok zamanlı tarife sınıfları) kıyaslanmalı,

Yüzdesel indirimlerde önerilen oranın enerji bedeli üzerinden mi yoksa enerji bedeli ile diğer kalemlerden bazıları veya tümünün toplamı üzerinden mi olacağına dikkat edilmelidir,

14 gün içinde cayma ve EPDK'ye başvuru hakkı

Tüketici, imzaladığı belirsiz süreli veya süresi bir yıl ve daha uzun olan belirli süreli abonelik sözleşmesini herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin istediği zaman feshetme hakkına ve süresi bir yıldan az taahhütlü sözleşme/anlaşma imzalamış ise yürürlüğe girdikten sonra 14 gün içinde cayma hakkı bulunduğu unutulmamalıdır,

Anlaşma/sözleşmeden kaynaklı uyuşmazlıkların çözümünde; tutarı Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca belirlenen değerin altı uyuşmazlıklarda tüketici hakem heyetlerine, değeri belirlenen sınırı aşan uyuşmazlıklarda ise tüketici mahkemelerine, tüketici mahkemelerinin olmadığı yerlerde de asliye hukuk mahkemelerine başvurulması gerekir,

Ayrıca özellikle ilk faturada, sözleşmede imza altına alınan şartlar ile faturadaki tutarların kıyaslaması mutlaka yapılmalı ve farklılıklar varsa mutlaka tedarikçi firma ile irtibata geçilmelidir,

-Tüketicilerin bu konudaki şikayet ve şüpheleri konusunda EPDK nezdinde başvuru haklarının bulunduğu da unutulmaması gerekir."