Seta Ekonomi Uzmanı Prof. Dr. Karagöl Açıklaması

Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) Ekonomi Uzmanı Prof. Dr Erdal Tanas Karagöl, "Biz kendimize enerji merkezi olarak bakıyoruz ama Rusya, Ukrayna'ya bakış açısı gibi bakıyor ve Türkiye'nin transit ülke olması gerektiğini düşünüyor" dedi.

SETA, Rusya'nın Suriye müdahalesi sonrası yeni enerji denklemi konulu panel düzenledi.

Karagöl, burada yaptığı konuşmada Rusya'nın Türkiye'ye bakış açısının değiştiğini savundu. Türk Akımı projesinde Rusya'nın tavrına ve Türkiye'nin enerji merkezi olma arzusuna dikkati çeken Karagöl, "Proje önce dört hatla başladı, daha sonra ikiye düşürüldü. Biz kendimize 'enerji merkezi' olarak bakıyoruz ama Rusya, Ukrayna'ya bakış açısı gibi bakıyor ve Türkiye'nin transit ülke olması gerektiğini düşünüyor. Aldığı kararlardan da Suriye müdahalesi sonrası gelişen olaylara bakıldığında da bu durum çok açık şekilde bize ifade ediliyor" değerlendirmesinde bulundu.

"Coğrafyanın maliyetini yüklendik"

Karagöl, enerji tüketiminin sürdürülebilir olarak belli ülkelere bağımlı olmadan yapılması gerektiğini vurgulayarak, şunları kaydetti:

"Enerji arz güvenliği Rusya-Ukrayna ilişkilerinden sonra en önemli konulardan biri olmaya aday. AB ülkelerini düşündükçe Türkiye'nin de ilk defa bu bağımlılığını azaltma ya da iyi imkanlarla enerji arz güvenliğini sağlama konusunda coğrafyanın getirdiği iyi şartlara sahip olduğunu bir dönemdeyiz. Coğrafyanın hep maliyetini yüklendik ama Güney Gaz Koridoru adı altında TANAP, Türkmenistan, İran, Irak ve olası Kıbrıs gazını düşününce geniş bir yelpazeden bahsediyoruz."

Türkiye'nin enerji alanındaki önemine dikkati çeken Karagöl, "Coğrafi konumumuzu merkeze alabilecek, Türkiye'yi hub haline getirebilecek durumlar var. Türkiye sadece doğalgaz hatlarının içinden geçtiği Ukrayna gibi bir ülke değil" diye konuştu.

Karagöl, Türkiye'nin enerji anlamında en önemli eksiklerinden birinin doğalgaz depolama tesisleri olduğunu kaydederek, şöyle devam etti:

"Türkiye'nin enerji merkezi olması adına depolama imkanları olmalı. Rusya'nın Türk Akımı için depolamayı planladığı kısım maalesef Yunanistan'da. Bu da Yunanistan'ı önceledikleri, öne çektikleri bir süreç. Rusya'nın, enerji gücünü kullanarak tehditkar olmasa da 'istediğimi yaparım' havasında olması soru işaretleri oluşmasına neden oluyor. Rusya'nın yalnızlaştığı, ekonomik problemler yaşadığı bir dönemdeyiz. Siyasi fikir ayrılıkları ekonomiye, enerjiye yansıyor. Rusya'nın ihracat gelirlerinin yüzde 60'tan fazlası enerjiden geliyor. Rusya bu konuda aklıselim davranmalı. Attığı adımlar kendi maliyetini yükseltiyor. Rusya, Türk Akımı'ndan vazgeçemez, ekonomik anlamda baktığımızda buna devam etmeleri gerek. Üstelik Türk Akımı'nın kapasitesi de arttırılmalı. 1 Kasım seçimlerinden sonraki tablo Rusya'nın tavrını değiştirebilir."

"Enerji çeşitliliği yeterli düzeyde değil"

Medipol Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi öğretim görevlisi Prof. Dr. Mert Bilgin ise enerji güvenliğinin çok temel parametreleri olduğunu vurgulayarak, "Miktar, fiyat, yer ve zaman enerji güvenliğinin en önemli parametreleridir. Taraflar arasındaki konuşmalar ne olursa olsun muhakkak suretle bunlar belirleyicilikte rol oynar. Türkiye için oynamasa Rusya için, Rusya için oynamasa Türkiye için oynar. İki taraf için de oynamadığı zaman da arzu edilmeyen bir siyasi ortam var demektir. İki ülkenin de çok geniş çerçevede ortak paydalarının olduğunu söyleyebiliriz ancak Türkiye'nin daha fazla dezavantajlı olduğunu görüyoruz. Türkiye'de enerji çeşitliliği yeterli düzeyde değil ve bunu çeşitlendirmek de 20-30 yıldan önce kolay değil. Geçtiğimiz 20 yıla bakınca tablo çok olumlu olsa da bunu değiştirmek kolay değil" dedi.

Bilgin, Türkiye'nin ürettiği elektriğin yüzde 50'ye yakınının doğalgazdan karşılandığını hatırlatarak şunları söyledi:

"Türkiye'nin doğalgazındaki Rus etkisinden, elektrik kullanımında yaz aylarında yüzde 50'ye yakın doğalgaz kullanımından bahsediyoruz. Rusya'da doğalgazdan elektrik üretimi yüzde 22 iken bu başlı başına çarpıklıktır. Düzeltmesi de zordur. Rusya'yla yapılan anlaşmalara baktığımızda, masaya oturduğunuzda karşı taraf sizin bildiğinizi sizin kadar biliyor. Ankara'daki solunmaz havayı da biliyorlardı. Hikayeye buradan başlarsak, belli ölçülerde Rusya'ya olan bağımlılığımızı, yüksek meblağları belli ölçülerde meşru zemine taşıyabiliriz."