TBMM Kit Komisyonu

Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürü veYönetim Kurulu Başkanı Dr. Orhan Yılmaz,  şirketin 2014 yılı brüt karının 1 milyar lira olmasını hedeflediklerini belirterek, " 2014 Eylül sonu itibarıyla brüt karı 750 milyon lira seviyelerine ulaştı. Son 10 yılda kar 26 kat arttı" dedi.

Eti Maden'in 2012 yılına ilişkin hesapları TBMM Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT) Komisyonu toplantısında görüşülerek ibra edildi.

Toplantı öncesinde şirket hakkında bilgi veren Yılmaz, 2013 yılında 1,8 milyon ton bor kimyasalı ve eşdeğer ürün üretimi gerçekleştiğini, 2014 yılında ise 2,1 milyon ton bor kimyasalları ve eşdeğeri ürün üretimi planlandığını, Eylül sonu itibariyle 1,49 milyon ton üretim gerçekleştirildiğini kaydetti.

Yılmaz, son 10 yılda üretim kapasitesinin yatlaşık 4 kat artış gösterdiğini dile getirerek, gelecek 10 yılda da 2,5 katına çıkarılmasının hedeflendiğini bildirdi.

Dünyada 4 milyar ton cevher olduğunu, bunun yüzde 70'inin yaklaşık 3,2 milyar tonun Türkiye'nin değişik yerlerinde rezervleri buluduğunu belirten Yılmaz, şu anda 16 farklı kimyasal madde ürettiklerinin altını çizdi.

Yılmaz, ARGE çalışmaları sonucunda borun tarım alanında kullanımıyla büyük katkılar elde ettiklerini, tarım sektöründe kullanılan borun tüketiminin son 3 yılda 2 katına çıktığını belirterek, " Bu seneyi 150 bin tonla kapatacağız. Bor tarımda mikro besleyici olarak kullanılıyor. Bir çok ülkede yüzde 80-90'a kadar arpada rekolte artışı yaşandı" dedi.

Düz camda bor kimyasalları kullanmaya başladıklarının altını çizen Yılmaz, Rusya'da yaptıkları bir çalışmada reel şartlarda bor kimyasallarını kullanarak yüzde 10 enerji tasarrufu sağladıklarını bildirdi.

Geliştirdikleri temizlik ürünü Eti Matik'in içerisinde petrol türevi olmadığını, dışa bağlı hiçbir girdinin olmadığını belirten Yılmaz, piyasadaki ürünlerle kıyasladıklarını, Eti Matik'in en popüler markaları geçtiğini bildirdi.

Yılmaz, dünya toz çamaşır deterjan piyasasının 85 milyar dolar olduğu bilgisini vererek, "Biz bu pazarın yüzde 10'ununa ulaşmayı hedefliyoruz. Yani 8,5 milyar dolarlık bir hedef var önümüzde" dedi.

-Satış hedefleri

2013 yılında toplam bor ürünleri satışından 826 milyon dolar elde ettiklerinin altını çizen Yılmaz, ihracat tutarının ise 799 milyon dolar olarak gerçekleştiğini belirtti.

Yılmaz, 2014 yılında ise 880 milyon doları ihracat olmak üzere toplam 910 milyon dolar bor satışı gerçekleştirmesinin programlandığını açıkladı.

Genel Müdür Yılmaz, 2014 yılı eylül sonu itibariyle 639 milyon dolar bor ihracatı gerçekleştirdiklerini dile getirerek, şunları kaydetti:

"Şirketin 2013 yılı satışlarından 841 milyon lira kar elde edildi. 2014 yılı brüt karının 1 milyar lira olmasını hedefliyoruz. 2014 Eylül sonu itibarıyla brüt karı 750 milyon lira seviyelerine ulaştı. Son 10 yılda kar 26 kat arttı. Eti Maden'in satışlarından elde ettiği gelir ve karın yaklaşık yüzde 97'si ihracat yoluyla gerçekleşti. Şirketin tarihi boyunca Hazine'ye ödediği temettünün yüzde 90'ı son 10 yılda ödendi. Bu dönemde Hazine'ye 2,3 milyar lira temettü ödemesi gerçekleşti."

-2015 yılında 360 milyon lira yatırım

Yılmaz, 2014 yılında 90 ana başlıkta 150 proje için yaklaşık 230 milyon lira yatırım yapılacağını ifade ederek 2015 yılında ise 360 milyon lira yatırım yapılmasının programlandığını kaydetti.

Lityum karbonat pilot tesisi ve borlu soda üretimi projelerinin faaliyete geçmesine yönelik çalışmalarının devam ettiğinin altını çizen Yılmaz, Kırka'da kurulması planlanan Merkezi Kalsilasyon ve Çözme Ünitesi ile Bigadiç Kalsin Kolemanit Tesisi Projelerinin yatırım programına uygulama projesi olarak ilave edilmesi için Kalkınma Bakanlığı nezdinde girişimlerinin devam ettiğini bildirdi.

Yılmaz, önümüzdeki dönemlerde özel bor kimyasalları olarak tanımlanan ve özel sektör tarafından geliştirilmesi için gerekli destek verilmesine rağmen önemli gelişmelerin kaydedilemediği bor karbür, bor nitrür, ferro bor başta olmak üzere pek çok kimyasalın daha Eti Maden'in ürün portföyünde yer almasının gündeme gelebileceğini bildirdi.

Eti Maden'in bor tüketim miktarını artırmak için başta borlu temizlik ürünleri olmak üzere düz cam, cam yünü kompozit ürünler geliştirmenin yanı sıra küresel oyuncu olma yolunda yurtdışında şirket satın alma ortaklık kurma tesis kurma dahl işbirliklerinin geliştirilmesini hedeflediğini anlatan Yılmaz, "Stratejik alanlarda belirlenen üretim ve satış hedeflerinin gerçekleştirilmesiyle 2019 yılında yüzde 65 pazar payına ulaşarak 2,5 milyar dolar satış geliri hedefliyoruz. 2023 vizyonunda bor kimyasalları üretim kapasitesini 5,5 milyon tona satış gelirini 2,5 milyar dolara, brüt karın ise 1,5 milyar dolara çıkarılması ve 2 bin 500 kişiye yeni istihdam sağlanması hedefleniyor" diye konuştu.

-Borun tarımsal alanlarda kullanımı

Sunumun ardından soru ve öneriler kısmında söz alan İzmir Milletvekili Alaattin Yüksel, borun tarımsal alanlarda kullanımının artırılmasını ve tarım örgütleriyle irtibata geçilerek borun tarımda daha yaygın kullanılmasını sağlayacak tedbirlerin alınması gerektiğini bildirdi.

CHP Tunceli Milletvekili Kamer Genç de toprakta kullanılan bor ürünlerinin çiftçi ve kullanıcılara hitap edilecek bir isim konulmasına ilişkin önerisini sundu.

MHP Bursa Milletvekili Necati Özensoy da karbon salınımının azaltılması için baca gazı filtrasyonunun çok önemli olduğunun altını çizerek, Eti Maden'in bu konudaki çalışmalarının artırılması gerektiğini vurguladı.

Öneriler hakkında söz alan Yılmaz da tarım sektöründe kullanılan borla ilgili iç piyasa ve dış piyasadaki durumun çok farklı olduğunu belirterek, "İç piyasada bu malı bedava versek de bir şey olmaz. Sektör kullanmaz. İlk başta bu kültürü oluşturmak lazım. Biz buna karar verdik referans topraklar alacağız. Rekolteleri karşılaştırmamız lazım. Referans topraklar alarak referans değerler toplamaya çalışıyoruz. Bizim hedefimiz gerekiyorsa ürünü bedava vermek ve referans topraklardan referans bilgiler almak." diye konuştu.

Yılmaz, Türkiye'deki tarımsal alanlarda bor kimyasal ürününün doğru kullanımının yaygınlaşması için yerli gübre üreticileri, üniversiteler ve tarım örgütleriyle de irtibata geçtiklerini bildirdi.

Ulusal Bor Araştırma Enstitüsüsü'nün (BOREN) herhangi bir üniversite ile işbirliği yapmadığı ve Eti Maden'e ARGE anlamında katkısının yeterli olmadığı eleştirilerini de yanıtlayan Yılmaz, " Danıştay'ın verdiği karara göre Eti Maden İşletmeleri ARGE çalışması yapamaz. Ama bizim ana statümüzde ARGE çalışması yapabilir yazıyor. Eğer bir kurum yaşayacaksa ve söz sahibi olacaksa proje üretmesi gerekiyor. Ne yapalım frene mi basalım? BOREN'e ayrılan bütçe ile bu konuşulan şeylerin yapılması mümkün değil" diye konuştu.

BOREN Başkanı Şükrü Öztürk de konuya ilişkin, BOREN olarak patent müracatlarının 30'a yaklaştığını, 2014 yılı sonuna kadar da 50'ye ulaşmasını hedeflediklerini kaydetti.

Öztürk, ARGE süreçlerinin uzun süreli yatırımlar gerektrdiğini belirterek, bor alanında bir uzmanlık alanının bulunmadığını, farklı alanlardaki uzmanlıkları bor için mobilize etmeye çalıştıklarını ifade etti. - TBMM