BM ile Fas Arasındaki Batı Sahra Anlaşmazlığı

Uzmanlar, Batı Sahra'daki geçiş sürecinin referandumla sonuçlanması amacıyla Birleşmiş Milletler (BM) tarafından kurulan, barış gücü birliğinin (MINURSO), Fas'ın referanduma karşı çıkarak özerk yönetim üzerinde ısrar etmesi ve onun bölgede etkin bir rol oynamasını istemeyen bazı büyük güçlerin de Batı Sahra sorununun hızlı bir şekilde çözülmesini istememesi nedeniyle kendisinden beklenen görevi yerine getiremeyeceğini savunuyor.

AA muhabirine konuşan Faslı araştırmacı Abdulfettah el-Fettayihi, MINURSO'nun görev kapsamının değiştirilmesi ve acilen Batı Sahra için bir yol haritası oluşturulması gerektiğini söyledi.

Fas ile BM arasında MINURSO'nun görev kapsamıyla ilgili anlaşmazlık olduğuna değinen Fettayihi, "Şuan bu konuda iki görüş hakim. Bunlardan ilki BM'in ortaya attığı barış gücünün yetkilerinin genişletilmesi, diğeri ise Fas'ın öne sürdüğü yetkilerin sınırlandırılması görüşü. Batı Sahra'nın dostları ( Fransa, İspanya, Rusya, İngiltere ve ABD) da bu iki tarafı orta noktada buluşturmak istiyor ancak bu zor." dedi.

Birleşik Arap Emirlikleri'ndeki (BAE) El-Ayn Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Öğretim üyesi Said es-Sadıki "Bazı büyük güçler, Fas'ın bölgede etkin bir rol oynamasını sağlayacağı için Batı Sahra sorununun çözülmesini istemiyor." diye konuştu.

Fas ile Cezayir arasındaki anlaşmazlık devam ettiği sürece Batı Sahra'daki durumun uzun süre değişmeyeceğini öne süren Sadıki, Batı Sahra'nın bu anlaşmazlık halinin sebebi değil bir yansıması olduğunu kaydetti.

"MINURSO'nun Bati Sahra'da yerine getireceği bir görevi kalmadı"

Tanca'daki Hukuk Fakültesi'nde Siyaset ve Uluslararası İlişkiler öğretim üyesi Muhammed el-Umrani ise "BM temsilcilerinin raporları, bölgede referandum yapmanın imkansız olduğunu gösterdi. Bu nedenle barış misyonunun Batı Sahra'da yerine getireceği bir görevi kalmadı." ifadesini kullandı.

Umrani, misyonun, özerk yönetim önerisinin hayata geçirilmesiyle ilgili müzakerelerin yürütülmesine gözetmenlik etme görevini üstlenebileceğini aktardı.

BM Batı Sahrada Referandum Misyonu (MINURSO), BM Güvenlik Konseyi'nin 690 sayılı kararı uyarınca, Fas ile Cezayir arasında sorun olan ve Cezayir'in desteklediği bağımsızlık yanlısı Polisario Cephesi arasında yaşanan sorunların çözümü için Nisan 1991'de görevlendirilmişti.

BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, geçen ay başında Cezayir'in güneybatısında yer alan Tinduf bölgesindeki Batı Sahralı mültecileri ziyaret etmiş ve "İşgal altında bulunan topraklardaki Batı Sahra halkının kendi kaderini tayin hakkı için referandum düzenlenmesine çalıştığını" ifade etmişti. Söz konusu açıklamanın ardından başkent Rabat'ta geniş katılımlı protestolar düzenlenmiş, Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada Ban'ın sözlerinin, Fas Kralı 6. Muhammed ile varılan anlaşmanın ihlali olarak değerlendirilmişti.

Ban Ki-mun'un Batı Sahra ziyaretinde kullandığı "işgal" sözü ile başlayan gerginlik sonrası Fas, bölgedeki BM misyonunun çalışmasını daha da kısıtlamaya yönelik adımlar atıyor.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) 29 Nisan'da, Fas ile BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun arasında yaşanan anlaşmazlık nedeniyle çalışmalarını sınırlandırmak zorunda kalan Batı Sahra'daki BM barış gücü birliğinin (MINURSO) görev süresini bir yıl süreyle uzatmıştı.