Doğal Sit Alanlarına Şartlı Hes Koruması

Özgün ekosistem yapısına sahip ve endemik türlerin üreme ve beslenme ve göç yollarını içeren, göç yollarını ihtiva eden, iklim değişikliklerine tampon sağlayan doğal alanlarda hidroelektrik santralı (HES) yapımına izin verilmeyecek.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın Doğal Sit Alanlarında Planlanan Hidroelektrik Santralleri (HES) Projelerinin Gerçekleştirilmesine Yönelik İlke Kararı Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlandı. Kararda, doğal sit alanlarında yapılacak HES Projelerine ilişkin Bölge Komisyonlarına gelen başvuruların değerlendirilmesinde bilimsel temele dayalı karar alma bütünlüğünü sağlamak amacıyla Merkez Komisyonunun İlke Kararı alınmasına ihtiyaç duyulduğunun ifade edildi.

Alınan ilke kararına göre, doğal sit alanlarında, Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırma Raporu sonucunda; bölgesel, ulusal veya dünya ölçeğinde olağanüstü ekosistemleri/türleri bulunduran, özgün ekosistem yapısına sahip, doğal alanların ekolojik bütünlüğünü sağlayan ve besin zinciri içinde yer alan kritik türleri barındıran, küresel ve ulusal ölçekte dar yayılımlı, kritik, nesli tehdit ve tehlike altında endemik tür veya türlerin, üreme ve beslenme alanlarını ihtiva eden, hayati ihtiyaçlarını temin edebileceği uygun yaşama şartlarını sağlayan, göç ve yayılma alanlarını ve göç yollarını ihtiva eden, ekolojik süreçleri, ekosistem hizmetlerini, ekolojik barınakları muhafaza eden, iklim değişikliklerine tampon sağlayan, jeolojik ve jeomorfolojik açıdan istisnai özellikte olan kriterlerden en az birini bünyesinde bulunduran doğal sit alanlarında HES yapımına izin verilmeyecek.

-ŞARTLI İZİN-

Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırma Raporu sonucunda doğal sit alanı barındırmayan alanlarda, bölge halkının içme ve tarımsal amaçlı su kullanım ihtiyaçlarının dikkate alınarak, ekolojik ihtiyaç debisinin araştırma çalışmasında belirlenerek su yatağındaki biyolojik çeşitliliğin devamını sağlayacak şekilde teminat altına alınarak, balık türlerinin geçişine izin verilecek şekilde düzenlenerek, yaban hayvanlarının geçişlerinin engellenmesi halinde uygun geçiş alanlarının oluşturularak doğal sit alanlarında HES taleplerine değerlendirilme sonucu izin verilebilecek. Mevcut doğal sit derecelerine göre, doğal sit alanlarında yeniden değerlendirme yapılıncaya kadar; özgün ekosistem yapısına sahip ve endemik türlerin üreme ve beslenme ve göç yollarını içmek, göç yollarını ihtiva etmek, iklim değişikliklerine tampon sağlamak gibi özellikleri bünyesinde barındırmayan 1'inci, 2'nci ve 3'üncü derece doğal sit alanlarında 2. maddede belirtilen şartlar doğrultusunda HES yapılmasına izin verilebilecek. Korunan Alanların Tespit, Tescil ve Onayına İlişkin Usul ve Esaslara Dair Yönetmelikte tanımlanan kategorilere göre; kesin korunacak hassas alanlarda HES projelerine izin verilmeyecek. Nitelikli Doğal Koruma Alanlarının, özgün ekosistem yapısına sahip ve endemik türlerin üreme ve beslenme ve göç yollarını içmek, göç yollarını ihtiva etmek, iklim değişikliklerine tampon sağlamak gibi 1. maddedeki özelliklerden en az birini barındırması halinde HES yapılmasına izin verilmeyeceğinin belirtildiği ilke kararında, bu özellikleri taşımayan alanlarda ise 2. maddedeki şartların yerine getirilmesi halinde onay verilebilecek.

-UZMANLARDAN GÖRÜŞ ALINACAK-

Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanlarında ise bölge halkının içme ve tarımsal amaçlı su kullanım ihtiyaçları, su yatağındaki biyolojik çeşitliliğin devamını sağlayacak şekilde teminat altına alınarak, balık türlerinin geçişine izin verilecek şekilde düzenleme yapılarak, yaban hayvanlarının geçişlerinin engellenmesi halinde uygun geçiş alanlarının oluşturulması, şartıyla HES talepleri değerlendirilerek izin verilecek.

İlke kararında, tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonlarında ekolojik temelli bilimsel araştırma raporunun konusu ile ilgili uzmanların bulunmaması durumunda, biyolojik çeşitlilik konusunda uzman biyologların ve/veya jeologlardan komisyonca görüş alınması gerektiğine karar verildi.

Kararda, Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonundan izin verilen alanlarda yapılacak HES projelerinin, alanın topoğrafik yapısı ve peyzaj değerleri dikkate alınarak projelendirilmesi ve bu projeye ilişkin ilgili Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonundan uygunluk kararı alınması gerektiği belirtildi.