Eğitim İzleme Raporu 2019 "Öğrenciler ve Eğitime Erişim" dosyası

Eğitim Reformu Girişimince (ERG) hazırlanan eğitimin içeriği ile ilgili gelişmeler, ortaöğretim tasarımı, toplumsal cinsiyet eşitliğiyle ölçme ve değerlendirme alanlarına odaklanan Eğitim İzleme Raporu 2019'un üçüncü dosyası "Öğrenciler ve Eğitime Erişim" yayımlandı.

ERG'nin 2008'den bu yana yayımladığı Eğitim İzleme Raporu 2019'un üçüncü dosyası "Öğrenciler ve Eğitime Erişim" ERG Eğitim Gözlemevi Koordinatörü Burcu Meltem Arık ve Araştırmacı Fidan Gözde Ertekin'in katıldığı basın toplantısında kamuoyuyla paylaşıldı.

Arık, toplantıda, 2007'den bu yana eğitim alanında daha etkili politikalar üretilebilmesi ve iyi örneklerin belirgin bir şekilde ortaya konabilmesi için eğitim izleme raporları yayımladıklarını anlatarak, bu yıl rapora bir farklılık getirerek 5 parçaya böldüklerini ve bugün 3'üncüsünü paylaştıklarını söyledi.

Geçen yıl 2023 Eğitim Vizyonu'nun yayımlandığını anımsatan Arık, şöyle konuştu:

"Vizyon çok önemli bir çerçeve sundu. Erişimle ilgili önemli hedefler var burada. Erişimle ilgili hedefler ağırlıkla okul öncesinde, özel eğitimde ve ortaöğretim alanında. Burada koşulları elverişsiz aileler için destek mekanizmaları oluşturulması çok önemli. Ortaöğretimde eğitimden kopuşun olduğu bir dönem. Bunun engellenmesine yönelik de iyileştirilmiş, kapasitesi artırılmış pansiyon hizmetlerin ve bazı uygulamaların ortaya konulması öngörülüyor. Bunların bir kısmı hayata geçti, bir kısmı önümüzdeki dönemlerde hayata geçecek. Vizyonun biraz daha güçlenmesi için orada görmediğimiz ama olması gerektiğine inandığımız bazı grupları hedef almalı diye düşünerek, katkı olarak geçici koruma altındaki çocuklara yönelik daha etkin bir hedefin vizyon belgesinde de yer almasının anlamlı olacağını ve belgeyi güçlendireceğini düşünüyoruz."

Kız çocukları için eğitime erişimin belirli bölgelerde arttığına dikkati çeken Arık, bunda zorunlu eğitim sürecinin etkili olduğunu dile getirdi.

"Öğrenciler ve Eğitime Erişim" dosyası

Raporda, 2018-2019 eğitim öğretim yılında Türkiye genelinde okul öncesinde net okullaşma oranlarının 3-5 yaş için yüzde 39,1, 4-5 yaş için yüzde 50,8, 5 yaş için yüzde 68,3 olduğu belirtilirken, 5 yaş net okullulaşma oranının en yüksek olduğu illerin yüzde 93,5'le Burdur, yüzde 90,9'la Kocaeli; en düşük olduğu illerin ise yüzde 51,3'le Şanlıurfa ve yüzde 55,4'le de İstanbul olduğu bildirildi.

İlkokul düzeyinde net okullulaşma oranının 2017-2018 yılında yüzde 91,5 iken, 2018-2019'da yüzde 91,9'a yükseldiğine işaret edilen raporda, bu oran kızlar için yüzde 92,1, erkekler için ise yüzde 91,8 oldu.

Raporda, ilkokul düzeyinde net okullulaşmanın en yüksek olduğu iller Şanlıurfa (yüzde 94,3), Diyarbakır (yüzde 94,2) ve Ağrı (yüzde 94,1); en düşük olduğu iller ise 2017-2018'de olduğu gibi Gümüşhane (yüzde 67,8), Çankırı (yüzde 76,3) ve Tokat olarak sıralandı.

Ortaokulda net okullulaşma oranının ise 2017-2018'de yüzde 94,5 iken, 2018-2019'da 1 yüzde puan gerileyerek yüzde 93,3'e düştüğü belirtilen raporda, kızların ortaokul kademesinde net okullulaşma oranının yüzde 93,6, erkeklerin ise yüzde 92,9 olduğu ifade edildi.

Ortaöğretimde net okullaşma oranının 2017-2018'de yüzde 83,58 iken, 2018-19'da yüzde 84,2'ye yükseldiğine dikkati çekilen raporda, kızların ortaöğretimde net okullulaşma oranının yüzde 83,9, erkeklerin ise yüzde 84,5 olduğu bilgisi verildi. Raporda, oranın en yüksek olduğu iller yüzde yüz ile Bolu, yüzde 98,6 ile Rize ve yüzde 96,8 ile Isparta; en düşük olduğu iller ise yüzde 53,5'le Muş, yüzde 56,4'le Ağrı ve yüzde 61,7'yle Şanlıurfa oldu.

Rapora göre, Ortaöğretim Genel Müdürlüğü'ne bağlı liselerde öğrenim gören öğrencilerin payı yüzde 39,2, Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü'ne bağlı liselerde yüzde 34,9, Din Öğretimi Genel Müdürlüğü'ne bağlı bağlı liselerde ise yüzde 11,7'dir.

Açıköğretimde öğrenci sayısı azalırken özel eğitimde arttı

2018-2019'da açıköğretim lisesinde öğrenim gören toplam öğrenci sayısının 2017-2018'e göre yüzde 0,4 oranında azalarak 1 milyon 389 bin 937 olduğu kaydedilen raporda, Mayıs 2019 tarihli verilerine göre, açıköğretim lisesine devam eden 14-17 yaş aralığındaki öğrenci sayısı 2017-18'e göre yüzde 23,6 azalarak 254 bin 476 oldu.

Raporda, ortaöğretim çağındaki kızların yüzde 4,3'ünün, erkeklerin ise yüzde 5,5'inin açıköğretimde okuduğu belirtildi.

Özel eğitim hizmetlerinden yararlanan çocuk sayısının 2018-2019'da önceki yıla göre yüzde 12,8 artarak 398 bin 867 olduğu kaydedilen raporda, öğrenci sayısının okul öncesinde yüzde 28,5 artarak 4 bin 771, ilkokulda yüzde 9,6 artarak 153 bin 503, ortaokulda yüzde 16,2 artarak 166 bin 333 ve ortaöğretimde yüzde 11,2 artarak 74 bin 260'a ulaştığını aktarıldı.

Türkiye'de 1 milyon 82 bin 172 eğitim çağında Suriyeli çocuk var

Raporda, Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü'nün (HBÖGM) yayımladığı verilere göre, Eylül 2019 itibarıyla Türkiye'de 1 milyon 82 bin 172 eğitim çağında Suriyeli çocuğun bulunduğu bildirildi.

Geçici koruma altındaki çocukların genel okullulaşma oranının 2017-2018'de yüzde 62,5 iken, 2018-2019'da yüzde 61,4, Eylül 2019'da ise yüzde 63,2 olduğu kaydedilen raporda, okullulaşan geçici koruma altındaki çocukların yüzde 50,7'sinin erkek, yüzde 49,3'ünün kız olduğu belirtildi.

Rapora göre, Eylül 2019 itibarıyla 11 ilde bulunan 199 geçici eğitim merkezinde 39 bin 178, açık okullara kayıtlı 24 bin 822 geçici koruma altında Suriyeli öğrenci bulunuyor.

Çalışan çocuk oranlarına değinilen raporda, 2018'de 15-17 yaş çocuk istihdam oranının yüzde 18,2 olduğuna dikkati çekilerek, bu yaş grubunda istihdam oranına cinsiyete göre bakıldığında önemli bir fark bulunduğu, 15-17 yaş kız çocuklarda istihdam oranı yüzde 10,2 iken, erkek çocuklarda yüzde 25,7 olduğu vurguladı.