Fas'ta Anayasa Değişikliği Çağrılarıyla Ne Hedefleniyor?

HALİD MECDUB - Fas'ta Kral'a seçimlerde birinci gelen partiye hükümeti kurma yetkisi veren Anayasa maddesinin değiştirilmesi çağrıları tartışma konusu olurken, uzmanlar bu talebin arkasında İslami eğilimli kesimi saf dışı bırakma planlarının yattığını düşünüyor.

Fas Anayasası'nın 47'nci maddesinde "Kral, parlamento seçimlerinin sonuçlarına göre birinci gelen siyasi partiden Başbakanı ve onun teklifiyle kabine üyelerini atar." ifadeleri yer alıyor.

Bu maddenin değiştirilmesini talep eden kesimler, seçimlerde ilk sırada çıkmayan parti ya da koalisyondan birinin de hükümeti kurmakla görevlendirilebilmesini istiyor.

Anayasal değişiklik talebini dile getirenler arasında ana muhalefet partisi "Asalet ve Çağdaşlık Partisi" ve sol kanattan hükümet ortağı Halk Gücü Sosyalist Birliği partisi öne çıkıyor.

Değişiklik çağrılarını değerlendiren Faslı uzmanlar, yeni düzenleme planıyla ülkede İslami eğilimiyle bilinen Adalet ve Kalkınma Partisinin 2021'de yapılacak seçimlerde birinci çıksa dahi hükümeti kurma imkanını elde edemeyeceğini belirtiyor.

Uzmanlar, seçimlerde birinci gelen partiye hükümeti kurma yetkisi veren 47'nci maddenin değiştirilmesi çağrılarıyla ülkede İslami eğilimli kesimin saf dışı bırakılmasının hedeflendiği ifade ediyor.

"Adalet ve Kalkınma Partisinin önünü kesmeye çalışıyorlar"

Faslı siyaset uzmanı Bilal et-Telidi, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 2011 ve 2016 seçimlerinde İslami eğilimli Adalet ve Kalkınma Partisinin büyük başarı elde ettiğini hatırlatarak, bunun sonucunda şu an bazı kesimler tarafından Anayasa'nın 47'nci maddesinin değiştirilmesi taleplerinin gündeme getirildiğini belirtti.

Değişikliklerle hükümeti kurma yetkisinin seçimlerde birinci gelen parti dışından birine verilmesinin önünün açılmak istendiğini aktaran Telidi, şunları söyledi:

"Anayasal düzenleme fikrine iten korkunun arkasında aslında bir sonraki seçimlerde Adalet ve Kalkınma Partisinin yeniden birinci çıkması ihtimali yatıyor. Değişiklik isteyen partiler, gelecek dönemde Adalet ve Kalkınma Partisinin hükümetin başı olmasının önünü kesmeye çalışıyor."

2. Hasan Üniversitesi Siyasal Bilimler Profesörü Ömer eş-Şarkavi de söz konusu maddede değişiklik çağrıların siyasi ve hukuki olmak üzere iki boyutu olduğunu belirtti.

Şarkavi, siyasi boyutun Adalet ve Kalkınma Partisiyle alakalı olduğuna işaret ederek, "Bu tartışmaların arkasında yatan siyasi sebepler var. Bu kapsamda Adalet ve Kalkınma Partisi, söz konusu düzenlemenin yansımalarından endişe ediyor. 47'nci maddenin değişmesi halinde partinin siyasi arenadan azledilmesinden korkuyorlar." dedi.

Konunun hukuki boyutuna ilişkin ise Şarkavi, yeni düzenlemeden yana olanların seçimlerde birinci gelen partinin kabineyi kuramaması gibi bir durumda maddenin hukuki açıdan boşluklara neden olduğunu savunduğunu söyledi.

Eski Fas Başbakanı Abdulilah Benkiran döneminde hükümetin kurulamamasından dolayı hükümet ve parlamentonun 6 ay hizmet veremediğini hatırlatan Şarkavi, bu haliyle 47'nci maddenin seçimlerde birinci gelen partinin kabineyi kuramaması durumunda başka tercih imkanlarına yer bırakmadığını vurguladı.