Fatih Dönemine Ait Belgeler, Vatandaşlara Ulaştırılacak

Fatih Sultan Mehmet dönemine ait Türkiye ve çeşitli ülkelerdeki arşivlerden örnekleri alınan 150 belge, kitaplaştırılarak vatandaşlara ücretiz dağıtılacak.

Yazar Ebul Faruk Önal, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Gebze Belediyesi tarafından başlatılan proje kapsamında, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanı Dr. Önder Bayır, Kırklareli Üniversitesi'nden Yrd. Doç. Dr. Raşit Gündoğdu ile Fatih Sultan Mehmet dönemine ait belgelerle ilgili bir çalışma yaptıklarını söyledi.

Önal, Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Topkapı Sarayı Arşivi, Sabancı Müzesi, Venedik Arşivi ve Dubrovnik Arşivi'nden, ferman, berat, hüküm, vakfiye, hüccet, döneme ait defter örnekleri ve vakayinamelerde yer alan Fatih Sultan Mehmet'le ilgili görsel malzemelerin de bulunduğu 150 belgeye ulaşıldığını kaydetti.

Belge örneklerinin, "Fatih Sultan Mehmet Dönemi Osmanlı Arşiv Belgeleri" adlı kitapta bir araya getirildiğini dile getiren Önal, kitabın, Fatih Sultan Mehmet'in ölümünün 532. yılı dolayısıyla vefat ettiği Hünkar Çayırı'nda 1-3 Mayıs'ta düzenlenecek programda, vatandaşlara ücretsiz dağıtılacağını anlattı.

Önal, ferman ve beratların, klasik tarzda üretildiğini, sonraki devirlerde karşılaşılan süsleme özelliğinin bulunmadığını vurgulayarak, "Daha çok bir mülkün tasarrufu veya bir işle görevlendirme için verilmişlerdir. Defterlere kaydedilmiş olan ferman suretlerinde çeltik, asayiş gibi değişik mevzulara ait kanun metinleri vardır. Fatih'in bizzat kendisiyle ilgili kaynaklar, sadece vakayinameler ve batılı eserlerdedir. Belge olarak kendisinden bahsedilen bir belge yoktur. Hükümdarlığı döneminde üretilen belgeler ise çok çeşitlidir" diye konuştu.

Önal, Osmanlı devleti arşiv kaynaklarının, Kanuni Sultan Süleyman ile çoğalmaya başladığını dile getirerek, önceki dönemlere ait belge örneklerinin sayılabilecek kadar az olduğunu bildirdi.

-"Birçok dilde belge üretiliyordu"-

Bu çalışmayla az olan Fatih dönemi belgelerini bir araya toplamayı amaçladıklarını anlatan Önal, "Fatih Sultan Mehmet'in kaç ferman ve beratının olduğu konusunda net bir bilgi bulunmuyor. Mesela Dubrovnik Arşivi'nde 22 belge tespit ederken, Osmanlı Arşivi'nde 10 civarında ferman bulunmaktadır. Venedik Arşivi'nde, Fatih tuğralı 15 belge bulunurken, Topkapı Sarayı'nda yaklaşık 40 civarında belge var" ifadesini kullandı.

Önal, belgeleri incelediklerini belirterek, çalışmada ortaya çıkan en önemli sonucun, varlığını bildikleri Arapça ve Farsça belgelerin yanı sıra, devletin Bizans Grekçesi ve Arkaik İtalyanca ile belge ürettiğinin örneklerle tespit edilmesi olduğunu kaydetti. - KOCAELİ