Grafikli - Ikby'de Yeni Hükümetin Kurulmasında Sona Doğru

MAZIN BAQAL - Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'inde (IKBY) 30 Eylül 2018'de yapılan milletvekili genel seçimlerinin ardından siyasi partiler arasında devam eden koalisyon kurma görüşmelerinde sona doğru geliniyor.

Seçimlerde hiçbir partinin tek başına hükümeti kuracak yeterli oy oranına ulaşamadığı IKBY'de en çok oyu alan eski IKBY Başkanı Mesut Barzani liderliğindeki Kürdistan Demokrat Partisi (KDP), yaklaşık 5 aydır koalisyon hükümeti kurmak için siyasi partilerle görüşmeler yürütüyor.

KDP'nin hükümeti kurmak için yoğun görüşmeler gerçekleştirdiği partilerin başında seçimden 2'nci çıkan Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) ile Goran (Değişim) Hareketi geliyor.

AA muhabirinin elde ettiği kulis bilgilerine göre, koalisyon hükümetinde yer alacak partiler arasındaki bakanlık dağılımı büyük oranda netleşmeye başladı.

KDP yeni kabinede önemli bakanlıkları elinde tutacak

Barzani'nn KDP'si, resmi seçim sonuçları açıklandıktan sonra 2017'den bu yana askıya alınan bölgesel başkanlığın yanı sıra başbakanlık için de adayını açıkladı. KDP'nin adaylarına bölgedeki siyasi partilerden itiraz gelmemesi bu isimlerin taraflarca kabul gördüğü şeklinde yorumlandı.

Kurulacak koalisyon hükümetinde başkanlık koltuğuna üç dönemdir başbakanlık görevini sürdüren Neçirvan Barzani oturacak. Başbakanlığa ise Mesut Barzani'nin oğlu ve IKBY Güvenlik Ajansı Müsteşarı Mesrur Barzani gelecek.

Kulis bilgilerine göre KDP, başkan ve başbakanlık dışında IKBY hükümet sözcülüğü, meclis başkan yardımcılığı, güvenlik ajansı müsteşarlığı, dış ilişkiler dairesi sorumlusu ile içişleri, doğal kaynaklar ve petrol, maliye ve diyanet işleri gibi bakanlıkları da elinde tutacak.

KYB'ye başbakan yardımcılığı

KDP, ezeli rakibi KYB ile bir yıldan uzun süredir, 1 6 Ekim 2017'de yaşanan Kerkük olayları nedeniyle, çok güçlü ilişkilere sahip değil. Önceki seçimlerde hükümetteki bakanlıkları yarı yarıya bölüşen bu iki parti, bu sefer alınan oy oranına göre kabinede bakanlık paylaşımına gidecek.

KYB yeni paylaşım modeline itiraz etse de KDP'nin bu konuda ısrarcı olduğu görülüyor. Geçen cuma günü IKBY'deki hakim iki partinin yeni hükümet konusunda anlaşmaya vardığı açıklandı. Ancak partiler arasındaki bakanlık paylaşımının nasıl olacağına ilişkin ise herhangi bir bilgi verilmedi.

Alınan bilgilere göre daha önce de KYB'nin elinde bulunan IKBY Başbakan Yardımcılığına yine Kubat Talabani'nin geleceği iddia ediliyor. Başbakan yardımcılığının yanı sıra KYB'ye, meclis başkanlığı ile peşmerge, belediyeler, tarım ve şehitler bakanlıklarının verileceği dillendiriliyor.

Goran'a başkan yardımcılığı

Seçimlerde aldığı oyla 12 milletvekili çıkararak mecliste 3'üncü parti konumuna gelen Goran Hareketi'nin KDP'den bölgesel başkan yardımcılığı ile planlama, eğitim, imar ve meclis işleri gibi bakanlıkları istediği belirtiliyor.

KDP, Komel'in hükümete katılmasında isteksiz

Mecliste 7 milletvekili ile 5'inci parti konumdaki İslami Toplum Partisi (Komel) ise KDP'yi yakın zamana kadar hükümet kurma görüşmelerinde kapısını çalmamakla eleştiriyordu. Ancak KDP, iki hafta önce Komel'i ziyaret ederek yeni hükümet konusunda görüşmeler gerçekleştirdi.

Komel'in hükümete dahil edilmesi konusunda belirsizlik devam ederken, KDP'nin bu partinin hükümete katılması noktasında isteksiz bir tavır sergilediği görülüyor.

-Türkmenlere meclis başkan yardımcılığı

Kota sistemine tabi olup mecliste 5 milletvekiliyle temsil edilen Türkmenlere ise iki meclis başkan yardımcılığından birinin verileceğine kesin gözüyle bakılıyor.

Söz konusu makamın Türkmenlere verilmesi konusunda siyasiler kameralar önünde kesin bir dil kullanmasa da kendi aralarında bu konuda uzlaşıyla vardıkları belirtiliyor.

Türkmenlere ayrıca yeni kabinde adalet veya ticaret ve sanayi bakanlığının verilmesi de gündemde.

Hristiyanlara bir bakanlık verilebilir

Türkmenler gibi kota sistemine tabi olup mecliste 6 milletvekili bulunan Hristiyan azınlığın da KDP'den bir bakanlık talep ettiği ifade ediliyor. Hristiyanların istediği bakanlığın ulaştırma ve iletişim olduğu kaydediliyor.

- İki parti muhalefet cephesinde

Seçimlerde aldıkları oylarla meclise milletvekili göndermeyi başaran iki parti, Şasivar Abdulvahid liderliğindeki Yeni Nesil Hareketi ile Salahaddin Bahaddin liderliğindeki Kürdistan İslami Toplum Partisi (Yekgirtu) ise muhalefette kalmayı tercih ettiklerini duyurdu.

İlk kez seçimlere giren ve 8 milletvekili çıkaran Yeni Nesil Hareketi, tek başına iktidarı hedeflediklerini ve buna ulaşana dek koalisyon hükümetinde yer almayacaklarını açıkladı.

Elde ettiği oy oranıyla meclise 5 milletvekili gönderen Yekgirtu ise parti meclisinin aldığı kararla hükümete katılmama ve muhalefet cephesinde kalma yolunu tercih etti.

IKBY'de 30 Eylül 2018'de yapılan ve yüzde 57 katılımın sağlandığı genel seçim sonuçlarına göre KDP 45, KYB 21, Goran Hareketi 12, Yeni Nesil Hareketi 8, Komel 7, Yekgirtu'nun yer aldığı Islaha Doğru Koalisyonu 5, Azadi ile Modern listeleri de birer milletvekili çıkarmıştı.

Kota sistemine tabi olan Türkmenler 5, Hristiyanlar da 6 milletvekilini meclise göndermişti.