Hem Vatandaşı Hem Yatırımcıyı Vurdu

Kurum elektrikte serbest tüketici limitini 4 bin 500 kilovatsaatten (kWh) 4 bin kilovatsaate (kWh) düşürerek aylık 130 lira elektrik faturası ödeyen abonelerin serbest tüketici kapsamına alındığını duyurdu. Geçen yıl, 2015 yılında limiti sıfırlayacağını duyuran EPDK'nın bu kararı, perakende elektrik sektörüne yatırım yapan şirketleri de zora soktu. 2014 yılında, 35 Milyar TL ciroya ulaşan serbest elektrik ticaretinin hacmi, limit sıfırlanmış olsaydı ikiye katlanabilecekti. İndirimli elektrik kullanmanın herkesin hakkı olduğunu ifade eden BİSEN Elektrik İcra Kurulu Başkanı C. Mesut ALPARSLAN, yeni düzenlemeyle sektörün ancak yüzde 10 büyüyebileceğini söyledi. Alparslan, limitin sıfırlanmaması sebebiyle sadece mesken abonelerinin bu yıl elektriğe 1.3 Milyar TL fazladan ödeme yapacağının altını çizdi.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından elektrik kullanımına ilişkin geçtiğimiz yıl yapılan düzenlemeyle ayda 4500 kwh elektrik kullanan, yani ayda ortalama 133 TL elektrik faturası ödeyen tüketiciler serbest kullanıcı olma hakkı kazandılar ve elektriğini istediği şirketten tedarik edebilme imkanı buldular. 2009 yılında yayınlanan Arz Güvenliği Strateji Belgesi'ne göre EPDK'nın 2015 yılı için limiti kaldırması ve tüm abonelerin serbest tüketici sayılması beklenirken, yapılan yeni düzenlemeyle geçen sene 4500 kwh olan limit bu yıl için 4000 kwh'e düşürüldü. Bu şekilde son elektrik zammının ardından şuan 130 TL ödeyen tüketiciler serbest tüketici olma hakkı elde ettiler. Tüketicilere elektriğini istediği firmadan alma hakkı sunan ve bu şekilde tüketicilerin şirketlerin sunduğu yüzde 10'a varan ucuz  elektrik imkanından yararlanabildiği sistem, Türkiye genelindeki 35 milyon elektik abonesinden sadece 3.5 milyon aboneyi kapsayacak şekilde düzenlenmiş oldu. Limitin beklentilerin çok altında bir oranda düşürüldüğünü söyleyen BİSEN Elektrik İcra Kurulu Başkanı C. Mesut ALPARSLAN, EPDK'nın gerekli altyapı yatırımını yapmayarak sektörün büyümesini ve tüm vatandaşların fırsattan yararlanabilmelerini yıldan yıla ertelediğini ifade etti

Yatırımcı da Tüketici de Zararlı Çıkıyor

Alparslan, "Devlet güvencesiyle lisans sahibi olan ve çok ciddi teminatlarla sektöre giren şirketler ne yazık ki beklenen teşviki göremedi. Bu sürecin yol haritasının ortaya konduğu "Arz Güvenliği Strateji Belgesinde" 2015 yılında limitin sıfırlanacağı ve tüm kullanıcıların serbestleşeceği yazıyordu. Bu açıklama tedarikçi şirketlerde büyük beklenti yarattı. Buna karşın da limitlerin sıfırlanması ve tüm kullanıcıların serbestleşmesi için yapılacak çalışmaların sonuçlandırılamadığını görüyoruz. Bu durum bizlere şu an için yaklaşık 1,5 Milyon serbest müşterinin işlem gördüğü PMUM Bilgi İşlem altyapısının, limitin sıfırlanması durumunda gelebilecek 15 – 20 Milyon müşteriyi kaldırmayacak durumda olduğu gösteriyor. İhtiyaç duyulan bilgi işlem sisteminin maliyeti, böylesi büyük potansiyeli olan bir piyasa için oldukça düşük olmasına karşın gerekli çalışmalar hayata geçirilemiyor" dedi. Serbest tüketici olma limiti kaldırıldığında sağlanacak indirim miktarı sayesinde tüketicilere toplamda 2 Milyar TL tasarruf sağlanacağına dikkat çeken Alparslan, limitin sıfırlanmaması sebebiyle sadece mesken bu yıl elektriğe 1.3 Milyar TL fazladan ödeme yapacağını söyledi. Alparslan, devlet tarafından yeterli bilgilendirme yapılmaması sebebiyle şu an bile hak sahibi 3.5 milyon abonenin ancak 1.5 milyonunun bu fırsattan yararlandığı 2 milyon serbest müşterinin ise pahalı elektrik kullanmaya devam ettiğin söyledi.

Dağıtım Şirketleri Zorluk Çıkarıyor

Dağıtım şirketlerinin tedarikçi değiştirmek isteyen serbest tüketicilere zorluklar çıkardıklarını da belirten Alparslan, dağıtım şirketlerinin bu tutum ve davranışları ile kendi paralel perakende satış şirketlerine avantaj sağladıklarını söyledi. Alparslan, "Özelleştirilen elektrik dağıtım şirketleri Elektrik Piyasası Kanunu gereği elektrik dağıtım ve perakende satış hizmetlerini 2013 yılı başından itibaren farklı şirketler eliyle yürütmeye başladılar. Ancak sistemin operatörü durumunda olan ve sektördeki tüm tedarik şirketlerine eşit mesafede olması gereken Elektrik Dağıtım Şirketleri, kendi paralel perakende satış şirketlerine avantaj sağlayabilecek faaliyetlerde bulunmaktalar. Mevzuat gereği tedarikçi değiştirmek isteyen bir serbest tüketicinin sayacı elektronik sayaç olmak zorunda… Ayrıca en son yapılan yasal düzenleme ile sayaçların işletilmesi, tesis edilmesi, okunması yükümlülüğü de dağıtım şirketlerindedir. Kanun hükmü çok açıkken Dağıtım Şirketleri kendi yükümlülüklerinde olan bir işlemleri zamanında yapmayarak serbest müşterilerin kanun ile verilen tedarikçi değiştirme haklarının önüne geçmekteler. Ayrıca Dağıtım Şirketlerinden ayrılan bu perakende satış şirketleri, geçişi zorlaştırmak adına olmayan borçlar ihdas edebilmekte, vadesi gelmemiş borçları sebep göstererek müşteri geçişine izin vermemektedir. Yaşanan bu sıkıntılar sektörde rekabetin artmasını engellemekte, son kullanıcıların indirimli elektrik kullanmasının önüne geçmektedir. Yukarıda sayılan tüm sıkıntıları kısmen ortadan kaldıracak yasal düzenleme hazırlıkları olmasına rağmen, bu düzenlemeler henüz uygulamaya geçmemiştir. Yılbaşında yayınlayarak uygulamaya geçeceği söylenen Dengeleme Uzlaştırma Yönetmeliği (DUY) maalesef henüz uygulamaya geçmemiştir" dedi.

Nüfusun Yüzde 92'si Uygulamadan Habersiz

Serbest tüketici uygulamasının devlet tarafından sahiplenilip halka anlatılmadığının altını çizen Alparslan, yaptıkları araştırma neticesinde nüfusun yüzde 92'sinin uygulamadan habersiz olduğunu söyledi. En bilinçli bölgenin Akdeniz bölgesi olduğunu söyleyen Alparslan, "Halkımız serbest tüketici uygulamasına mesafeli yaklaşıyor. Yaptığımız araştırmada bu konuda kamuoyunda ciddi bir güven eksikliği olduğunu gördük. Halkımız bu uygulamanın devlet tarafından başlatıldığını ve özel firmalara güvenilmesi gerektiğini bilmek istiyor. Öte yandan tüketicilerin %77'si elektriğini hangi firmadan ne şartlarla aldığını dahi bilmiyor. Eğer bir tasarruf ekonomisinden, halkın yararına bir uygulamadan bahsediyorsak öncelikle devletin konuyu sahiplenerek vatandaşına sunduğu bu hizmetin arkasında durması gerektiğine inanıyorum" dedi.

Kamuoyunun Bilgilendirilmesi Şart

Türkiye'de kamuoyunu bilinçlendirme sorumluluğu ola kurumların bu noktada eksik kaldığını söyleyen Alparslan, "Gelişmiş elektrik piyasalarında serbestleşmeyi harekete geçiren unsur müşteri olarak görülmekte ve piyasa düzenleyicileri müşteri bilincinin artması yönünde çaba göstermektedirler. Bu sektörlerin düzenleyici otoriteleri müşterilerin bilinçlendirilmesi ve tedarikçi değişiminin kolaylaştırılması adına kampanyalar dahi düzenleyebilmişlerdir. Liberalleşme sürecinin önemli bir oyuncusu olan müşterilerin bilinçlendirilmesi, piyasanın serbestleşmesini sağlayacak en önemli unsurlar arasında yer almaktadır. Rekabet Kurumunca hazırlanan Elektrik Toptan Satış ve Perakende Sektör Araştırmasında da görüleceği üzere, sektörün rekabete açıklığını gösteren en önemli parametrelerden olan Piyasa Açıklık Oranı 2014 yılında %85'ler seviyesine çıkmıştır. Ancak teorik oran bu kadar yüksek iken pratik oranın %45'ler seviyesinde kalması önemli bir soruna işaret etmektedir. Yani 2014 yılında serbest tüketici hakkına sahip olan, toplam tüketim içinde %40 ağırlığa sahip bir kitle bu hakkını kullanmamıştır. Bu durum, serbest müşteriler arasında farkındalık düzeyinin oldukça aşağılarda kaldığını göstermektedir. Bu bilinci artırmak adına halkı bilgilendirecek kampanyaların yapılması kamu spotlarının hazırlanması ve gerekmekte ancak bu konuda taleplerimizde olmasına rağmen herhangi bir adım atılmamaktadır" dedi.

Fatura Taşımak Çok Kolay

Kullanıcıların online ortamdan dahi kolaylıkla faturalarını taşıyabileceklerini belirten Alparslan, herhangi bir taahhüt veya teminat olmaksızın abonelik kabul ettiklerini söyledi. Alparslan, "Bisen Elektrik olarak tüketicilere faturaları üzerinden yüzde 10 indirim sunuyoruz. Bu da tüketicilerin yılda bir fatura az ödemelerini sağlıyor. Faturasını taşımak isteyen tüketiciler Türkiye çapında sahip olduğumuz acentelerle iletişime geçerek ya da online ortamdaki formu doldurarak işlemlerini gerçekleştirebiliyorlar. Kesinlikle bağlayıcı ya da zorlayıcı bir taahhüt altına almadan tüketicilerin indirimli elektrikten faydalanmalarını sağlıyoruz" dedi.