İran'da Nükleer Anlaşmanın Uygulanması

İran Cumhurbaşkanı Yardımcısı İshak Cihangiri, 2011 yılında ülkesinin petrol gelirinin 118 milyar dolar olduğunu, ülkesine uygulanan ambargolar ve petrol fiyatının düşmesi nedeniyle 2015 yılında bu rakamın 18 milyar dolara gerilediğini söyledi.

İran devlet televizyonunun haberine göre, İhracat Günü münasebetiyle düzenlenen konferansta konuşan Cihangiri, "2011 yılında petrol geliri 118 milyar dolardı. Buna rağmen 2012 yılında ekonomik büyüme eksi 6,8 düzeyindeydi. Bu yıl petrol geliri 20 milyar doların altında, 18 Milyar dolar. Bu durum sorun oluştursa da ekonomik gelişmede bir kesinti yaşanmadı" dedi.

"İran ekonomisi ve bütçesinin şiddetle petrole bağlı olduğunu" dile getiren Cihangiri, nükleer faaliyetlerinden dolayı ülkesine uygulanan ambargoların daha çok petrol gelirleri üzerinde olduğunu ifade etti.

Cihangiri, "Ambargoların Aralık ayında sona ereceğini öngörüyoruz. Ona göre de günlük 1 milyon varil petrol üretimimizi 500 bin varil daha arttıracak hazırlıklarımızı yapıyoruz. Birkaç ay içerisinde de üretimimizi ambargolardan önceki 2 milyon varil seviyesine yükselteceğiz" şeklinde konuştu.

Nükleer anlaşma, İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) beş daimi üyesi ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya (5+1) arasında yürütülen ve iki yıl süren müzakerelerin ardından 14 Temmuz 2015 tarihinde Avusturya'nın başkenti Viyana'da imzalanmıştı.

İran'ın nükleer programına ciddi sınırlamalar getiren anlaşmaya göre, İran'a uygulanan petrol ve petrol ürünlerinin ihracı, ekonomi, finans, bankacılık, gemi yapımı ve nakliyesi, taşımacılık, değerli maden ve para basımı gibi nükleer faaliyetler kapsamında uygulanan ambargolar bu ülkenin anlaşmadaki yükümlülüklerini yerine getirmesi sürecinde Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın onayından (UAEA) sonra kaldırılacak.

- İran'ın yükümlülükleri

Anlaşma İran'a, nükleer faaliyetleri sınırlandırma, santrifüj ve uranyum zenginleştirme oranını azaltma gibi yükümlülükler getiriyor.

Anlaşmada öne çıkan maddeler şunlar:

İran 15 yıl boyunca, uranyum zenginleştirme çalışmalarını sadece Natanz nükleer tesisiyle sınırlı tutacak ve en yüksek yüzde 3,67 oranında uranyum zenginleştirmesi yapabilecek. Fordo tesisindeki uranyum zenginleştirme çalışmaları durdurulacak.

Uranyum üretimi için kullanılan 19 bin santrifüj, 5060'a düşürülecek ve 10 yıl boyunca bu sayıda tutulacak.

Nükleer tesislerde yeni bir faaliyete geçilmeyecek ve yeni bir sistem kurulmayacak. Arıza yapan santrifüjlerin yerine yenileri değil aynı model santrifüjler takılacak. Yeni santrifüj kullanılmayacak. Arak Ağar Su Reaktörü'nde reaktörler arasında bağlantı sağlanmayacak.