İstanbul, Yargıtay'ın Yükünü Azaltacak

HANİFE SEVİNÇ - FİLİZ KINIK - İstanbul, Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, Kocaeli, Sakarya, Yalova, Bilecik ve Bursa'nın yerel mahkemelerince verilen kararların incelemesini yapmak üzere 20 Temmuz'da çalışmaya başlayacak İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi, yılda yaklaşık 250 bin dosyaya bakarak, Yargıtay'ın iş yükünü azaltacak.

Yasayla 2004'te kurulan bölge adliye mahkemelerinin 20 Temmuz'da çalışmaya başlamasıyla, Türk yargı sistemi yeni bir döneme girecek. İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya, Erzurum, Gaziantep ve Samsun olmak üzere 7 ilde kurulan bölge adliye mahkemeleri, ilk derece mahkemesi ile temyiz incelemesi arasında, ikinci derece bir denetim mekanizması olarak görev yapacak. Böylece yıllardır ağır iş yükü altında bulunan Yargıtay rahatlayarak asıl görevine dönecek ve içtihat oluşturacak.

İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcısı Turan Çolakkadı, AA muhabirinin yeni sisteme ilişkin sorularını yanıtladı.

"İstinaf" olarak tanımlanan bölge adliye mahkemelerinin ilk defa 1. Meşrutiyet döneminde devreye sokulduğunu, 1924'lerde kapatıldığını ifade ederek, yasal olarak 2004'te kurulan bölge adliye mahkemelerinin alt yapısının hazırlanması, yeterli hakim ve savcı görevlendirilmesi gibi işlemler nedeniyle faaliyete bu yıl geçeceğini anlattı.

İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine ilk başsavcının 2011'de atandığını, kendisinin ise dördüncü başsavcı olduğunu belirten Çolakkadı, "Bölge adliye mahkemelerinin kuruluş takvimi 2015 yılının Kasım ayında Resmi Gazete'de yayınlandı. Buna göre görev yapacak hakim ve savcıların kararnamesi, 25 Mart'ta yayınlanarak yürürlüğe girdi. Bu takvim çerçevesinde Türkiye'de 7 yerde istinaf mahkemesi kuruldu. Bizim bölgemiz İstanbul. Genel olarak yargı alanımız Marmara Bölgesi. Başta İstanbul olmak üzere Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, Kocaeli, Sakarya, Yalova, Bilecik ve Bursa'ya bakacağız." diye konuştu.

"Türkiye'nin üçte birine yakın nüfusa hitap edecek"

Çolakkadı, İstanbul'daki mahkemenin Türkiye'nin üçte birine yakın nüfusa hitap edeceğini vurgulayarak, şunları kaydetti:

"İş hacmi kalabalık bölge İstanbul. En büyük istinaf mahkemesi biziz. En çok hakim savcı bize atandı. İstanbul'da, 280 hakim ve savcı görevlendirilerek, 23'ü ceza, 37'si hukuk olmak üzere 60 daire kuruldu. Başsavcı, istinaf başkanı ve daire başkanları var. Biz göreve başladık. Daireler şimdilik bir başkan, 3 üyeyle çalışacak. Sonra üye sayısı 4'e çıkacak. Yeni binamız yapıldığı zaman daire sayısı 85 olacak. Daire başkanları önümüzdeki hafta göreve başlayacak. Üye hakimlerle Cumhuriyet savcıları da haziranda göreve gelecek. 20 Temmuz'da artık dosya incelemeye, yani görev yapmaya başlanacak."

Başsavcı Turan Çolakkadı, İstanbul'daki Bölge Adliye Mahkemesine yılda 150 bin hukuk, 100 bin ceza davası geleceğini tahmin ettiklerini ifade ederek, "Daire başına yılda yaklaşık 4 bin dosya düşecek. Bunların hepsi duruşmalı olmayacak. Daire ilk derece mahkemesinin kararını inceleyerek, istinaf talebini ya reddedecek yani kararı onayacak ya da eksiklik bulunan dosyalar bozma kararı verilerek ele alınacak. Yani daire, önceki kararı kaldırılacak, burada yeni bir karar verecek. Bu karar, geçerli olacak." bilgisini verdi.

"Daire sil baştan yargılama yapmayacak"

Hapis cezası 15 yılı geçen dosyaların doğrudan bölge adliye mahkemelerine geleceğini, 5-15 yıl arasındakilerin ise tarafların istinafa başvurmaları, yani temyiz etmeleri durumunda ele alınacağını anlatan Turan Çolakkadı, süreci şöyle anlattı:

"Ceza davaları önce Başsavcılığı gelecek. Burada iş bölümüne göre savcılar inceleyecek. Soruşturmada, evraklarda eksiklikler varsa tamamlanacak. Savcı, düzenleyeceği tebliğnamede dosyada 'Noksan var mı? Onanması mı, bozulması mı, iade edilmesi mi gerekiyor?' belirleyecek. Duruma göre görevli daireye dosyayı gönderecek. Her daire belli davalara bakacak. Dairenin incelemesinden sonra 3 husus ortaya çıkar. Dosyanın usulüne uygun ele alınmaması, savcı yokken karar verilmesi, hakimin eksik olması gibi durumlarda daire, dosyayı usulüne uygun karar verilmesi için ilk derece mahkemesine iade edecek. Daire, mahkemenin kararı yasalara uygunsa, istinaf talebini reddedecek ve karar kesinleşecek. Maddi araştırma yapılmaması, delillerin eksik toplanması gibi durumlarda ise daire, duruşma açarak dosyaya bakacak. Ancak sadece eksik olan kısımlar incelenecek, yeni bir yargılama yapılmayacak. Örneğin gerektiği halde bilirkişi incelemesi yapılmamışsa, bunu tamamlayıp karar verecek. İlk mahkemenin kararını kaldırmış olacak."

"Kararlar kesin"

Başsavcı Turan Çolakkadı, bölge adliye mahkemelerinin kararlarının kesin olacağını vurgulayarak, istisnai durumlarda dosyanın temyiz edilerek Yargıtay'a gönderilebileceğini belirtti.

Artık ilk derece mahkemelerinin kararlarının temyiz mercinin Yargıtay olmayacağını sadece kişinin yabancı ülkeye iadesiyle ilgili dosyaları direkt Yargıtay'ın inceleyeceğini anlatan Çolakkadı, "Yargıtay, artık temyizde maddi olayı incelemeyecek, içtihat oluşturacak. Ceza davalarının yüzde 91'i, hukuk davalarının yüzde 89'u istinafta kesinleşecek. Yargıtay'ın işi yüzde 10'lara inecek. Ancak Yargıtay, önce elindeki dosyaları inceleyip eritecek." dedi.

"Yeni bina yıl sonunda hizmete girecek"

İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcısı Turan Çolakkadı, ilk etapta Kartal'daki Anadolu Adliyesi binasında hizmet vereceklerini, 110 bin metrekare kullanım alanı olan yeni yerlerinin Dragos'ta yapıldığını söyledi.

Binanın bu yıl sonunda tamamlanacağını ifade eden Çolakkadı, "Orada daha rahat bir ortamda çalışacağız. Modern bir bina. Her dairenin, başkanın, üyelerin odaları var. Her dairenin duruşma salonu ayrı. Otoparkları, restoranları, sosyal tesisleri, güvenlik birimleri olacak. Oraya taşındığımızda kadromuz da artacak." diye konuştu.

Çolakkadı, 20 Temmuz sabahı tam kadro göreve başlayacaklarını belirterek, şunları söyledi:

"İstinafın davaları hızlandıracağını düşünüyoruz. Adil, hızlı karar veren bir sistem. Çünkü Türkiye genelinde 7 yerde ve yeterli kadroyla açılıyor. Çok sayıda daire var. Şimdiki temyiz sistemi gibi bozulup mahkemelere iade edilmediği için ilk derece mahkemelerin işi de azalıyor. İlk derece mahkemelerinde 100 dosyadan 30'unu Yargıtay'dan dönenler oluşturuyor. İstinaf mahkemelerinden geri dönmeyeceği için ilk derece mahkemelerinin 100 işi 70'e inecek. Yani orada da bir rahatlama olacak. İstinaftaki evre de hızlı bitecek. Amaç adaletli, hızlı karar vermek. Çünkü gecikmiş adalet adalet değildir."

Başsavcı Turan Çolakkadı, bölge adliye mahkemelerinde davaların 6 ay ile 1 yıl arasında sonuçlanacağını öngördüklerini ifade ederek, "Yargıtay gerçekten yıllardır özveriyle çalıştı. Çok ağır iş yükü var. İstinaf bu yükü yüklenince Yargıtay'da işlevini, görevini daha iyi yapacak. İstinaf, yüz yılın hukuk devrimi. İstinafın, yargıdaki uzun süreli sıkıntıları azaltacağını, en aza indireceğini düşünüyoruz. Şimdi yargıya güven belli sebeplerle aşağıya düşmüş durumda. Bunu çok yükseklere, daha yukarılara çıkaracağını düşünüyoruz. Hukuk sistemimize yeni yüz, bir çehre getireceğini düşünüyoruz." değerlendirmesinde bulundu.