Kahramanmaraş ortaylı: bilmiyoruz, bizim memleketin üstünden bu beton faciası ne zaman kalkar?

Ortaylı: Bilmiyoruz, bizim memleketin üstünden bu beton faciası ne zaman kalkar? (2)

İLBER ORTAYLI İZDİHAMI

Tarihçi ve Yazar İlber Ortaylı, Kahramanmaraş'taki gezisinin sonunda 'Maraş milli mücadelesinin Kurtuluş Savaşı'ndaki yeri' konulu konferansı için Mehmet Akif Ersoy Kültür Merkezi'ne geçti. Ortaylı'yı dinlemek isteyenler izdihama neden oldu. Balkon ve sahne kısmı da dahil salon tamamen dolunca dışarıda kalanlar için dev ekran kuruldu.

'İSTİKLAL SAVAŞI'NIN BAŞLANGICINI VE ZAFERLE YÜKSELİŞİNİ TEMSİL EDEN BİR TARİHTİR'

Kahramanmaraş Valisi Vahdettin Özkan, Kahramanmaraş Büyükşehir Belediye Başkanı Hayrettin Güngör, Kahramanmaraş Cumhuriyet Başsavcısı İlker Yazıcı'nın da katıldığı konferansta konuşan Ortaylı, Maraş'taki savaşın doğrudan doğruya yerel halkın direnişiyle başladığına dikkat çekti. Ortaylı, "Ve netice itibariyle Kasım 1919 ve bu işgalden sonra 21 Ocak 1920'de söylenen şey şudur; daha Büyük Millet Meclisi kurulmamış, büyük hutbe okunuyor ve diyorlar ki, 'Bayrak burada oldukça Cuma namazı farz değildür, vacip de değildür, caiz de değildür.' 11-12 Şubat 1921'de de olay başladıktan çok kısa bir süre, 1 ay bile dolmayan bir müddet içerisinde bölge boşaltılıyor. Bu işte, İstiklal Savaşı'nın başlangıcını ve zaferle yükselişini temsil eden bir tarihtir. Bu şehre kutlu olsun. ve ebedi bir nişanedir" dedi.

'BÖLGEYİ KÜLTÜREL VE STRATEJİK OLARAK BİR BÖLÜM İÇİNDE DÜŞÜNÜRSEK SULH-U SÜKUN DA SAĞLANIR'

Maraş'tan sonra Antep ve Urfa'dan da Fransızların kovulduğunu belirten Ortaylı, şöyle devam etti:

"Şunu unutmayalım; bu bölge, Maraş, Halep vilayetinin bir sancağıdır tıpkı Antep gibi, tıpkı Urfa gibi. ve Halep vilayeti, yüzölçümü bakımından en geniş değildir fakat teşkilatı, nüfusu, tımarlı sipahi sayısı, yardımcı kuvvetleri, askerleri ve verdiği vergiler açısından en önemli bir vilayettir. İkinci özelliği de şudur; Halep bir Türkmen vilayetidir, bugün dahi Türkmen nüfusu burada çok önemli bir miktardadır, tam sayıyı kimsenin vermesi mümkün değildir. Çünkü Suriye'nin sayımlarında böyle bir şey resmen yer almaz ama gözle görünen şeyler vardır. Halep; töre, mimari adet olarak güneyden ok farklıdır. Osmanlı İmparatorluğu'nun tarikat düzeni içerisinde en önemli Mevlevihane buradadır. Osmanlı İmparatorluğu'nun vakıfları içerisinde en önemlisi buradadır. Memluklar bile bu bölgeye çok dikkat etmişlerdir. Gidip eski Memluk eserlerine bakarsanız memlukların bilhassa Kafkas asıllı olan hükümdar ve komutanlarının vakıflarıdır. Çarşılarındaki üretim bu tarafla bir uyum içerisindedir. Asıl önemlisi Halep'te okunan ezan bile burada okunan ezanla aynı makamdadır. Bu, bugüne kadar da böyledir. Onun için bu bölgeyi kültürel ve stratejik olarak bir bölüm içinde düşünmek zorundayız. Bu olduğu taktirde bölgede sulh-u sükun da sağlanacaktır."

YABANCI PROFESÖRDEN EŞİNE TOKAT

1966'da mülkiyede birinci sınıfta okurken Kahramanmaraş'a yabancı bir gazeteci ve eşine mihmandarlık yapmak için geldiğini belirten Ortaylı, bu sırada yaşadığı bir anısını da paylaşarak şunları söyledi:

"Dekanımız Aziz hoca beni çağırttı, 'Danimarka'daki sefirimiz bir gazeteci hanımı çağırmış kocası da profesör, bunlar gezecekler. Karadeniz'e çıkılacak, oradan Bayburt, Tunceli ve Antep'e inecekler, sonrasında Halep'e gidecekler, bunlara bir mihmandar lazım bize de sordular bir talebe verir misiniz diye. Sen gideceksin' dedi. Ben hemen paçayı kurtarmak için 'Ben İngilizce bilmiyorum ki' dedim, 'Ziyanı yok, Almanca biliyorsun gidiver' dedi. Hakikaten herif delinin biriydi. Size bir dedikodu söyleyeyim pek anlatmayın, Gümüşhane'de erkan-ı vilayetin önünde herif karısına bir tokat aşketti. Demek ki bu işler pek medeniyet çevresiyle alakalı değilmiş, usule tabiymiş. Maalesef dünyada problemlerle birbirine çok benziyor."

Konferansın sonunda Kahramanmaraş Büyükşehir Belediye Başkanı Hayrettin Güngör ile Kahramanmaraş Valisi Vahdettin Özkan, İlber Ortaylı'ya çiçek ve hediyeler verdi. Salondan güçlükle ayrılan İlber Ortaylı, dışarı da kendisini bekleyen gençlerin uzattığı kitapları imzaladıktan sonra Kahramanmaraş'tan ayrıldı.