Karzai, ABD Karşısında "Dik Duruyor"

Amerikan askerlerinin 2014 sonrasında Afganistan'da kalmasına olanak sağlayan İkili Güvenlik Anlaşması'nın imzalanması konusundaki ağırdan alan tavrı, Hamid Karzai'yi ülke içinde yalnızlaştırırken siyasilerin de eleştirilerinin hedefi haline getirdi.

Bir yandan da Washington'ın yıl sonundan önce imza atılmasını, aksi takdirde bu ülkedeki askeri varlığını sonlandıracağı yönündeki çağrılara kulak tıkayan Afgan lider, şimdilik geri adım atmıyor. Hamid Karzai'nin talebiyle toplanan 2 bin 500 kişilik Afgan Halk Meclisi'nin (Loya Cirga), Amerikan kuvvetlerinin Afganistan'da kalmasına onay vermesine ve yıl sonundan önce anlaşmanın imzalanması çağrısı yapmasına rağmen Karzai, şimdilik adım atmıyor. Hatta Amerikalı yetkililerin Kabil ziyaretleri, ikna turları ve telefon görüşmeleri de sonuç vermiş değil.

Bazı Halk Meclisi üyeleri, "Madem Karzai kendi bildiğini yapacaktı o halde neden bu meclisin toplanması çağrısında bulundu?" sorularını yöneltiyor. Karzai'yi eleştirenler sadece siyasiler değil, aynı zamanda ülkede devam eden kalkınma projelerine sağlanan maddi desteğin kesilmesinden endişe duyan sivil toplum kuruluşları da sesini yükseltiyor. Kimileri Karzai'yi ülkeye akacak milyarlarca dolarlık kaynakları tehlikeye atmakla suçluyor.

Ancak Afganistan Cumhurbaşkanı Hamid Karzai, ABD ile üzerinde anlaşmaya vardıkları İkili Güvenlik Anlaşması'nı cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yapılacağı nisan sonrasına bırakacağını dile getiriyor.

-Afgan evlerine baskın düzenlenmesi-

Hamid Karzai'nin dik durmasının perde arkasında yatan sebeplerse sözcüsü tarafından defalarca dile getirildi. Afganistan Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Eymel Feyzi, Karzai'nin Loya Cirga'dan da onay aldıktan sonra şimdilik ülkedeki yabancı askerlerin Afgan halkına karşı tavrını görmek istediğini ve aslında NATO ve ABD askerlerine karşı kuşkuyla yaklaştığını dile getiriyor.

Daha önce terörle mücadele kapsamında Afgan halkının evlerine baskınlar düzenleyen Amerikan askerleri, zaman zaman da hava saldırıları ile sivil kayıplarına yol açmışlardı.  26 başlıktan oluşan İkili Güvenlik Anlaşması'nın en tartışmalı maddelerinden olan Afgan evlerine girip arama yetkisi, Washington'ın geri adım atarak "Amerikan askerlerinin sadece olağanüstü durumlarda Afgan hanelerine girebileceği" şeklinde değiştirildi. Tarafları uzun süredir karşı karşıya getiren bir diğer madde de ülkede kalacak Amerikan askerlerinin bu ülkede suça karışması halinde Amerikan kanunlarına göre mi yoksa Afgan kanunlarına göre mi yargılanacağıydı. Bu konuda da Kabil tarafı geri adım attı ve Amerikan yasalarına göre yargılanmaları üzerinde fikir birliğine varıldı.

Afgan Halk Meclisi'nin 26 maddeyi de onaylayarak anlaşmaya "Tamam" demesinin ardından Karzai, muhataplarının karşısına yeni taleplerle geldi. Afgan kamuoyunda şaşkınlık yaratan bu istekler, Guantonamo'daki Afgan tutukluların kendilerine teslim edilmesinden önümüzdeki nisanda yapılacak cumhurbaşkanı seçimlerine müdahele edilmemesi gibi anlaşmanın içerisinde bulunmayan bir dizi taleplerdi.

Afgan basını da Karzai'yi bu konuda eleştiriyor. Özellikle yabancı medyanın Afgan temsilcileri, Karzai'yi işi yokuşa sürmekle itham ediyor. Kimileri ise Karzai'nin imzayı attıktan sonra gücünü ve pazarlık payını kaybetme endişe taşıdığı için şimdilik uzak durduğunu dile getiriyor.

Hamid Karzai'nin İkili Güvenlik Anlaşması'na imza atmaması konusundaki spekülasyonlara ülkedeki yabancı misyon temcilcileri ve yabancı analistler de katılıyor.

Cumhurbaşkanının sözkonusu anlaşmaya nisandan sonra imza atacağını belirtmesi, yabancılara göre, olası seçim iptali sonrası kontrolü kaybetmeme ve ülkeyi yönetmeye devam etme talebi. Adının açıklanmasını istemeyen bazı batılı diplomatlar, iki dönem üst üste cumhurbaşkanlığı görevini yürüten Karzai'nin seçimlerin iptal olması ihtimali ile bir süre daha ülkenin yönetiminde kalıp söz sahibi olabilmek. Anlaşmayı imzalası halinde ise pasifize olmaktan çekiniyor.

Bazı Afgan analistlere göreyse Karzai, ABD'nin sıfır tolerans ve anlaşmanın imzalanmaması halinde çekilme kararı vermesi çıkışlarını inandırıcı bulmuyor. Analistler ayrıca Karzai'nin, ABD'nin 2 yıl önce Irak'tan çekilmesiyle Afganistan'dan çekilmesi kararının aynı şeyler olmayacağını düşündüğünü dile getiriyor.

-Karzai, ABD askerlerinin "tavrını" gözlemliyor-

Karzai ayrıca yabancı güçlerin Afganistan'da kalma arzusunu da biliyor ve bu konuda güveni tam. Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Feyzi, ABD askerlerinin Afganistan'da kalmasına olanak sağlayacak İkili Güvenlik Anlaşması'nın imzalanacağını ancak bunun biraz zaman alacağını dile getiriyor.

Feyzi'nin konuya ilişkin açıklamasında ise "Sayın Cumhurbaşkanı halkın talepleri doğrultusunda bu anlaşmaya elbette imza atacak. Sözkonusu anlaşma şüphesiz imzalanacak ama sayın Cumhurbaşkanının bazı ön koşulları var ve bunlar karşılanmalı" ifadelerine yer verildi.

Karzai'nin anlaşmayı onaylamadan önce şu aşamada ABD askerlerinin tavırlarını ve Afgan halkına yaklaşımını gözlemlediği biliniyor. Ancak son olarak ABD askerlerinin insansız hava araçları ile ülkenin güneyindeki Helmand'da bir evi hedef alması sonucu bir bebeğin ölümü ve iki kadının yaralanması, Karzai'yi yeniden rahatsız etti. ABD'yi sert ifadelerle kınayan Karzai, "ABD'nin bu tarz tavrılarının devam etmesi halinde anlaşmanın imzalanmasının mümkün olmadığı" dile getirildi.

-Halk, fiili işgalin sona ermesini istiyor-

Taliban'ı barış masasına dönmeye ikna etmek isteyen Karzai'nin imzayı geciktirmesinin onların gözünde pozitif adım olacağını düşünenler de az değil.

Karzai'nin tüm baskılara rağmen imza atmamasının bir diğer nedeni de son 12 yıldır "Amerikan kuklası" olarak görülmesine bir set çekme olarak değerlendiriliyor.

Vatandaşlar da ABD ve diğer yabancı askerlerin ülkeden tümüyle çekilmesini, ülkenin gelişimine katkı sağlamak isteyenlerin merkezi hükumet üzerinden bu yardımlarını yapmalarını, fiili işgalin sona ermesini istiyor.

Karzai'nin anlaşmayı imzalaması halinde 8 ile 12 bin arasında ABD askerinin Afganistan'da kalması öngörülüyor. Washington yönetimi ayrıca, Afgan asker ve polisinin eğitimine katkıda bulunacak ve yıllık 4.1 milyar dolarlık askeri yardım yapılacak. ABD ayrıca, daha önceden imzalanan Stratejik İşbirliği Anlaşması kapsamında ülkede devam eden kalkınma projelerine de kaynak aktarmaya devam edecek. - Kabil