Kırgızistan ile ABD Arasındaki Kriz

BİŞKEK (AA) – Kırgızistan Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev, hükümetin ABD ile işbirliği anlaşmasını tek taraflı feshetmesini desteklediğini bildirdi.

Cumhurbaşkanı Atambayev, ülkenin tatil merkezi Çolpon-Ata kentindeki Kültür Merkezi'nde siyaset ve medya uzmanları ile yerli ve yabancı gazetecilerle bir araya gelerek gündeme ilişkin soruları yanıtladı.

Atambayev, Kırgızistan hükümetinin, ülkede ömür boyu hapse mahkum edilen Azimcan Askarov'un ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından "insan hakları ödülüne" layık görülmesinden dolayı iki ülke arasında işbirliğinin ve geniş ayrıcalıkları öngören anlaşmanın tek taraflı feshedilmesini de değerlendirdi.

Kırgızistan ile ABD arasındaki ilişkilerin gerilmesine sebep olan Özbek asıllı Kırgızistan vatandaşı Askarov'un ödüle layık görülmesi ile ilgili olarak Atambayev, "Ben hükümetin kararını ve Dışişleri Bakanlığının açıklamasını destekliyorum. Bu ödül gerçek manada çimenlere düşen bir kordur. Çimen yanabilir de yanmayabilir de. Bu ödül ile ülkedeki Özbek diasporasında Kırgızistan'da yaşamanın çok zor olduğu yönünde algı sağlanmaktadır" dedi.

Atambayev, ABD Dışişleri Bakanlığının ödül kararının düşünülmeden alınan bir karar olduğuna inandığına işaret ederek, ödül verilmesinin Kırgızistan'ın güneyinde etnik çatışmayı kışkırtmak amacı taşıyabileceğine dikkati çekti.

Kırgızistan'ın bağımsız bir ülke olduğunu ve kimsenin karşısında boyun eğmeyeceklerini söyleyen Atambayev, ülkesinin istikrarsızlaştırılmasına izin vermeyeceklerini kaydetti.

ABD'nin Bişkek Büyükelçiliğinden yapılan açıklamada, Kırgızistan hükümetinin kararının ABD'de hayal kırıklığı yarattığı belirtilmişti.

Kırgızistan hükümeti, 5 yıl önce Kırgızlarla, Özbekler arasında yaşanan çatışmada, bir polis memurunu öldürmek ve etnik nefret suçu çıkarmaktan suçlu bularak ömür boyu hapis cezasına çarptırdığı Özbek asıllı Askarov'a, ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından verilen "İnsan Hakları Savunucusu" ödülü için tepki göstererek, iki ülke arasında 19 Mayıs 1993'te imzalanan işbirliği anlaşmasının tek yanlı olarak feshetmişti.

Askarov'un, Celalabad kentinde 12-13 Haziran 2010'da Bişkek Oş karayolunun kapatılması üzerine bölgeye sevk edilen 13 polisten birinin "acımasızca" yakılarak öldürülmesi olayına karışanlar arasında yer aldığı ifade edilmişti. Askarov, mahkemeler tarafından suçlu bulunmuş, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılmıştı.

Ülkenin güneyinde 5 yıl önce Kırgızlarla, Özbekler arasında yaşanan çatışmada, yaklaşık 500 kişi hayatını kaybetmiş, binden fazla kişi yaralanmıştı. Çoğunluğu Özbeklere ait ev ve okullar yakılırken, aralarında devlet kurumlarının da bulunduğu 3 bin 746 bina yerle bir edilmişti.

Özbekistan'a sınırı bulunan 5 milyon 800 bin nüfuslu Kırgızistan'da 1 milyon civarında Özbek asıllı bulunuyor.