"Kurban Derilerinin Yüzde 40'ı Çöpe Gidiyor"

UĞUR ASLANHAN - İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMİB) Yönetim Kurulu Başkanı Lemi Tolunay, "Kurban bayramları sonrası elde edilen deriler, kalite standardı olmaması, son derece karışık ırklardan oluşması, amatörce kesim yapıldığı için hasarlı, kesikli ve delikli olması, endüstriyel anlamda yetersiz kalitede ham madde özelliği taşıması nedeniyle sektöre ve ülke ekonomisine yeterince katma değer sağlamıyor" dedi.

Tolunay, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türk deri endüstrisinin büyükbaş ve küçükbaş hayvanlarda, belirli bir kalite standardıyla üretim sürekliliğini sağlayabilecek, sürdürülebilir ham maddeye gereksinimi olduğunu söyledi.

Kurban bayramlarında, derilerin çok fazla ülke ekonomisine kazandırılamadığına dikkati çeken Tolunay, "Kurban bayramları sonrası elde edilen deriler, kalite standardı olmaması, son derece karışık ırklardan oluşması, amatörce kesim yapıldığı için hasarlı, kesikli ve delikli olması, endüstriyel anlamda yetersiz kalitede ham madde özelliği taşıması nedeniyle sektöre ve ülke ekonomisine yeterince katma değer sağlamıyor"  ifadelerini kullandı.

Tolunay, derilerin kesimden sonra özensiz şekilde tuzlanması ile stoklama ve bekleme şartlarının yetersiz olması nedeniyle de ekonomik değerini kaybettiğini belirtti. Yetkili makamlar ile bu konudaki sektörel birlik, vakıf ve derneklerin yıllardan beri görüşmeler yaptığını anlatan Tolunay, buna rağmen "ham deri değerlendirmesine ilişkin" bir yönetmelik, tebliğ veya yasa oluşturulamadığını kaydetti.

Yılda bir defa elde edilen kurban derilerinin, hayvan ırkı ve kesim sırasında, itinasız davranma nedeniyle genel kalitesi düşük bir ham madde olarak sektöre girdiğini dile getiren Tolunay, "Bu nedenle standartı olmayan mal grubu olarak, üst kalite konfeksiyon veya deri ürünleri imalatında kullanılma şansı son derece sınırlı olmaktadır. Türkiye, deri ürünlerinde dünya pazarlarında kalite ve fiyat yönünden en üst segmentte bulunduğundan, kurban derilerinin ihracata yönelik kullanılma oranı çok çok düşük kalıyor. İhracat yönünden katma değer yaratmıyor" diye konuştu.

"Kurban derilerinin yüzde 40'ı çöpe gidiyor"

Lemi Tolunay, kurban derilerinin, uluslararası deri ticareti teamül ve kalitelerine uygunluğunu taşımaması, milyonlarca kesimden elde edilebilen derilerin belirli bir kalite standartına sahip olmaması nedeniyle çoğunlukla ikinci ve üçüncü kalite olarak değerlendirildiğini bildirdi. Tolunay ancak ayakkabı veya saraciye sektörlerinde bu derilerin astarlık malzeme olarak kullanıldığını belirterek, büyükbaş kesimlerin çok az bir kısmının yine düşük kaliteli ham madde olarak, ayakkabı ve deri aksesuar sektörlerinde kullanıldığını kaydetti.

Derinin organik bir madde olduğunu bu nedenle kesimden sonra tuzlanması, katlama şekli, soğuk hava depolarında muhafaza edilmesi ve deri endüstrisi için ham madde olarak kullanılabilir şekle dönüştürülmesinin önemli bir değer zinciri oluşturacağını vurgulayan Tolunay, şöyle devam etti:

"Ancak kurban derileri, bu konularda tamamen bilinçsiz ve bilgisiz kişiler tarafından amatörce kesilip, hiçbir itina gösterilmeden yüzüldüğü için tuzlama aşamasında da aynı bilgisizlik süregeldiğinden, önemli bir kısmı kullanılamaz şekilde çöpe gitmektedir. Ülkemizde net kesim sayısı bilinmemekle beraber, işlenen derilerden yola çıkarak bir tahmin yapılırsa kurban derilerinin yaklaşık yüzde 40'ı çöpe gidiyor. Bu da ülkemizin hayvancılık sektörü açısından önemli bir bir kayba ve zarara yol açmaktadır.  Tekrar yararlanılması için deri, çok itinali bir şekilde konserve edilmeli ve tuzlanmalıdır. Kurban Bayramı sırasında elde edilen deriler, hiçbir şekilde olması gerektiği gibi konserve edilmiyor. Kurbanın derisini bilgisizce ziyan ediyoruz malesef."

"Ham deri ithalatı devam etmekte"

Tolunay, manda, sığır, dana gibi büyükbaş hayvan derilerinin ayakkabı, saraciye, deri aksesuar ve mobilya sektörlerinde, koyun, kuzu, keçi gibi küçükbaş hayvan derilerin de konfeksiyon, giyim ve moda sektörlerinde kullanıldığını aktararak, bu derilerin üst kalitelerinin ürün olarak, alt kalitelerinin de astarlık olarak değerlendirildiğini söyledi.

Deri endüstrisi ve deri sektörü için alınan tedbir ve önlemlerin, Türk deri endüstrisini korumak ve kollamak adına yetersiz olduğunu savunan Tolunay, ayakkabı, saraciye, deri aksesuarlarının ithalatının serbest olmasının iç piyasada kalitesiz, ucuz, insan sağlığına aykırı ürünlerin satılmasına ve Türkiye'nin ciddi anlamda döviz kaybına uğramasına yol açtığını anlattı.

Tolunay, bu durumun "cari açığın tetiklenmesine katkıda bulunduğunu" öne sürerek, ilgili makamlar ile sektörel kurumların her fırsatta görüşmeler yapıp tedbir alması gerektiğini kaydetti. - İstanbul