'Laleli' Olma Yolundaki İlçede Hayal Kırıklığı

Muhammet KAÇAR Aytekin KALENDER-Bayram Ali SARI BİR dönem bavul ticaretinin merkezi olan İstanbul Laleli'nin benzeri bir pazar haline gelen Gürcistan sınırındaki Artvin'in Kemalpaşa ilçesinde, 10 yıl önce bavul ticareti kısa sürede gelişti. 30 dolayında iş yerinin bulunduğu ilçeye, Türkiye'nin dört bir yanından gelen girişimciler, iş yerlerine dönüştürülen tarlaları, depolar ve ahırları yıllık 15 ila 30 bin lira arasında değişen bedellerle kiraladı. Beldede 700'den fazla ve büyük çoğunluğu tekstil ürünü satışı yapan iş yeri açıldı. Her gün Sarp Sınır Kapısı'ndan geçen Gürcü, Ermeni ve Azeri yaklaşık 10 bin kişinin akın ettiği, dükkan tabelalarının Gürcüce yazıldığı Kemalpaşa'da, iş yerleri de 24 saat hizmet verdi. Ancak son dönemde Gürcistan'ın, Kemalpaşa'daki bu hareketliliği kendi lehine çevirmek amacıyla ülkesine giriş yapanlardan satın aldığı tekstil ürünlerine uyguladığı vergiler, ülkede açılan tekstil işletmeleri ve sınır kapısında geçişlerde yaşanan sorunlar bu hareketliliği bitirme noktasına getirdi. İş yerlerinin çoğu kapandı.

Türkiye'nin Kafkaslara açılan kapısı Sarp Sınırı'na en yakın yerleşim yeri olan Artvin'de geçen yıl ilçe olan 5 bin nüfuslu Kemalpaşa'da, 10 yıl önce hafta sonları kurulan pazar yeri ile başlayan bavul ticareti kısa sürede gelişti. 30 dolayında iş yerinin bulunduğu ilçeye Türkiye'nin dört bir yanından gelen girişimciler, iş yerlerine dönüştürülen tarlaları, depolar ve ahırları yıllık 15 ila 30 bin lira arasında değişen bedellerle kiraladı. İlçede 700'den fazla ve büyük çoğunluğu ev tekstil ürünü satışı yapan iş yerleri açıldı. Her gün Gürcü, Ermeni ve Azeri yaklaşık 10 bin kişinin akın ettiği, dükkan tabelalarının Gürcüce yazıldığı Kemalpaşa'da, işyerleri de 24 saat hizmet vermeye başladı. Sınırın öte yakasından gelenler, düşük fiyata satın aldıkları tekstil ürünlerini, ülkelerindeki işyerlerinde ya da pazar tezgahlarında satmaya başladı. İstanbul Laleli benzeri bir pazar haline gelen Kemalpaşa'da belediye de pazar yeri, ilan, reklam, ruhsat, iş yeri açma belgesi gibi işlemlerden yıllık önemli bir gelir elde etmeye başladı, 2 olan zabıta sayısı artırıldı. KİMİ BATTI KEPENK KAPATTI, KİMİ ZARARINA SATIŞA BAŞLADI

Ancak Gürcistan, Kemalpaşa'daki bu hareketliliği kendi lehine çevirmek amacıyla ülkesine giriş yapanlardan satın aldığı tekstil ürünlerine uyguladığı vergiler, ülkede açılan tekstil işletmeleri ve sınır kapısında geçişlerde yaşanan sorunlar Türkiye'ye giriş yapan Gürcü, Azeri ve Ermenilerin ticari yolculuğu da bitirme noktasına getirdi. Esnafın yüzde 70'inin kepenk kapattığı, kiminin battığı, kimin ise zararına satışlarla kendini kurtarmaya çalıştığı ilçede cadde ve sokaklar da boşaldı. İşyeri sahipleri ise bir umutla dükkanlarını yeniden değerlendirmek amacıyla camlarına 'kiralık' ilanı astı, yeni başlayan inşaatlar ise durdu.

SINIR ÖTESİ MODELİ DE TUTMADI

Bu arada Gürcistan, kendi sınırları içerisinde Sarp Sınır Kapısı'na yakın bir bölgede Kemalpaşa benzeri bir model oluşturmaya çalıştı. Türk esnaf için yeni bir pazar yeri kurdu. Bazı Türk işletmeciler sınır ötesine geçti. Ancak yüksek vergi ve cezalar Türk girişimcilerin işe başlamadan bölgeden ayrılmasına neden oldu. Gürcistan'da açılan tekstil işletmeleri ülkenin ihtiyacını karşılamaya başladı.

'ESKİ GÜNLERİMİZİ ARIYORUZ'

Esnaf Abdi Bostan son dönemlerde işlerinin oldukça kötü olduğunu belirterek Sarp Sınır Kapısı'nda giriş çıkışların aksaması ve Gürcistan'daki ekonomik bozukluk bizim işleri de bozdu. Kapıdaki giriş çıkışların bir düzene kavuşturulması gerekiyor. Eski günlerimizi arıyoruz dedi.

'GÜNÜ 5-10 LİRA KAPATIR HALE GELDİK'

Kemalpaşa'nın üne kavuşmasından buna yana ilçede esnaflık yaptığını anlatan Halit Danışmaz, ilk 5 yılın çok iyi geçtiğini ve güzel işler yaptıklarını belirterek şöyle dedi Son 5 yıl ise her geçen gün işler aşağıya düştü. Günü 5 lira 10 lira ile kapatır hale geldik. Gürcüler artık gelmiyor. Kapımızda giriş çıkışlar çok sorunlu. Gürcüler kapıda bu eziyeti çekmektense 2 lira daha fazla verip ülkesinden alış veriş yapıyor

'24 SAAT İŞYERLERİ HİÇ KAPANMAZDI'

6 yıllık esnaf Salih Ayaydın ise Eskiden gece gündüz işyerleri hiç kapanmazdı. Şimdi ise çok sıkıntı çekiyoruz. İş yok, piyasa durgun. Eskiye nazaran işler çok düştü dedi ve çoğu esnafın işyerini kapattığını belirtti. Akın Küçük de Hafta sonları biraz işler iyi olsa da genelde işler düştü. Eskiden 24 saat iş yapılıyordu. Ama şimdi neredeyse kimse yok dedi.

'BÖYLE GİDERSE HERKES KAPATIR GERİ DÖNER'

Leyla Soku ise 10 yıldır esnaflık yaptığını belirtti, Eskiden çok güzel işler oluyordu. Şimdi tamamen durdu. Gürcistan'da fabrikalar ve mağazalar açıldı ve daha ucuza satış yapılıyor. Bizim işler durdu ödemeleri yapamaz hale geldik diyerek ne yapacaklarını bilemediklerini söyledi. Rize'den gelen Serdar Soku da müşteri olmadan beklediklerini belirterek her yıl işlerin daha da aşağıya düştüğünü söyledi. Soku, Ürünlerimiz artık onlara pahalı gelmeye başladı. Bu yıl en kötü yılımız. Böyle devam ederse herkes dükkanı kapatır ve geri döner ifadelerini kullandı.