Madenci Çocuğuna 'Celal Bayar' Bursu

Üçüncü Cumhurbaşkanı merhum Celal Bayar'ın, Atatürk'ün emriyle 1924'te kurduğu Türkiye İş Bankası'ndaki o zamanın parasıyla 85 bin 172 lira 29 kuruşluk hissesini, madencilik alanında üniversite eğitimi alan maden işçilerinin çocuklarına burs olarak verilmesi için, Amele Birliği Biriktirme ve Yardımlaşma Sandığı'na tahsis ettiği ortaya çıktı. Madencilere ek sosyal haklar sağlamak amacıyla 1921'de kurulan sandığın, 1945'ten bu yana bir bankada işlettiği paranın faizi ile şimdiye kadar 19 madenci çocuğuna burs sağlandı.

Zonguldak'ta taşkömürü üretiminin başladığı 1848'den itibaren yabancı şirketler tarafından işletilen kömür yataklarının denetiminin 1920'de Türkiye'nin eline geçmesiyle, havzadaki çalışma koşullarının düzenlenmesi ve maden işçisinin sosyal güvenliğinin sağlanması konusu gündeme geldi. Celal Bayar, 'İktisat Vekili' olarak görev yaptığı 1921'de bu amaç doğrultusunda Türkiye'nin ilk sosyal güvenlik kuruluşu olan Amele Birliği Biriktirme ve Yardımlaşma Sandığı'nın kurulmasına imkan sağlayan, 'Havza-i Fahmiye Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik Kanunu'nun hazırlanmasına ve yürürlüğe girmesine katkıda bulundu.

19 MADENCİ ÇOCUĞUNA BURS

Celal Bayar'ın ayrıca, 1924'te Atatürk'ün emriyle kurduğu Türkiye İş Bankası'ndaki 85 bin 172 lira 29 kuruşluk hissesini, madencilik alanında üniversite eğitimi alan maden işçilerinin çocuklarına burs olarak verilmek üzere, kurulmasına katkı verdiği Amele Birliği Biriktirme ve Yardımlaşma Sandığı'na tahsis ettiği ortaya çıktı. Bayar'ın, 6 Haziran 1945'te noter aracılığıyla gerçekleştirdiği tahsis senedi kapsamında, bu para faiziyle madenci çocuklarına burs verilmeye başlandı. Sandık yönetiminin bir bankada işlettiği paranın faiziyle şimdiye kadar 19 madenci çocuğuna burs verildi.

Bayar'ın, madencilik sektöründeki teknik personel ihtiyacını karşılamak amacıyla oluşturulmasını sağladığı fondan yararlanan öğrencilerin bir kısmının sektörde önemli yerlerde hizmet verdiği, bir kısmının da halen teknisyen, mühendis ve yüksek mühendis olarak çalıştığı belirtildi.

CELAL BAYAR BURSU İLE OKUDU, BAŞBAKANLIK MÜŞAVİRİ OLDU

Türkiye Taşkömürü Kurumu'ndaki (TTK) Genel Müdür Yardımcılığı görevinden sonra Ankara'da Barutsan Genel Müdürü olan ve 2001'de bir dönem Başbakanlık Müşavirliği de yapan Şerafettin Üstünkol'un da 'Celal Bayar' fonundan aldığı bursla 1973'te ODTÜ Maden Mühendisliği Bölümü'nü bitirdiği ortaya çıktı. Ankara'da yaşayan Şerafettin Üstünkol, 7 çocuk babası maden işçisi bir babanın oğlu olduğunu belirterek şöyle konuştu:

"O zamanlar babam 500 lira gibi bir ücret alıyordu TTK'dan. Biz 4 kardeş aynı dönemde üniversitede okuduk. 3 kardeşimiz de lisede okuyordu. Haliyle babamın maaşıyla okumamız imkansızdı. Ben o zaman Celal Bayar fonundan aylık 350 lira burs alıyordum. Ayrıca kırtasiye masraflarım da o fondan karşılandı. O burs sayesinde çok rahat okudum. Çok minnettarım merhum Celal Bayar'a. Hatta sağlığında kendisini çok ziyaret etmek istedim. Ama bir türlü nasip olmadı. Ancak madencilik sektörüyle ilgili yazdığım kitabımda bu konuya yer verdim ve kendisine teşekkür ettim."

Söz konusu fondan en son 2002'de bir öğrenciye burs verildiği belirtilirken, şu anda vadeli hesapta işletilen paranın 11 bin 862 lira olduğu, ancak bu paranın yıllık faiz miktarının bir öğrencinin bursunu karşılamadığı, bu nedenle paranın birikmesinin beklendiği kaydedildi.

YARDIM SANDIĞI DA BURS VERİYOR

TTK ve Çatalağzı Termik Santrali'nde çalışan işçilere geçici iş göremezlik, tedavi, cenaze, defin, iş kazası ve ikaz yardımları gibi ilave sosyal güvenlik hakları tanıyan Amele Birliği Biriktirme ve Yardımlaşma Sandığı'nın Başkanı Hasan Yılmaz, Celal Bayar fonu haricinde de üyelerinin üniversitede okuyan çocuklarına karşılıksız burs sağladıklarını söyledi. Yılmaz, geçen yıl bin 218 üniversite öğrencisine toplam 1 milyon 731 bin 160 lira, iş kazası sonucu ölen üyelerinin ilkokul, ortaokul, lise ve yüksek öğrenimde okuyan toplam 57 çocuğuna ise 112 bin 244 lira burs ödemesi yaptıklarını kaydetti. Yılmaz, geçen yıl yaptıkları toplam yardım miktarının ise 36 milyon 646 bin lira olduğunu ifade etti - Zonguldak