Prof. Dr. Demir : Enerji Üretimleri Sınırlı Olan Hes'ler Kısa ve Uzun Vadede Çevreye Etki Eder

Ondokuz Mayıs Üniversitesi OMÜ Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Başkanı Karadeniz Bölgesi'nde 270'in üzerinde planlanmış HES olduğunu anlatırken, "Kısa vadede karlı gözüken bazı projeler, uzun vadede büyük zarar ve bedeller ortaya koyabilmektedir. HES'lerin büyük çoğunluğunun enerji üretimleri oldukça sınırlı, kısa ve uzun vadede çevreye olumsuz etkileri oldukça fazladır" dedi.

Karadeniz Bölgesi'nin, coğrafi konumu, iklimi, doğal yapısı ve bölgesel avantajları nedeniyle son yıllarda ülkenin en gözde bölgelerinin başında geldiğini ifade eden OMÜ Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Başkanı Prof.Dr. Yusuf Demir, bölgenin turizm açısından cazibe merkezi haline geldiğini belirterek, şöyle dedi:

"Özellikle küresel iklim değişimi ve bunun uzun vadede ülkeye etkileri incelendiğinde Karadeniz bölgesinin bu süreçten en az etkilenecek bölgelerin başında gelme olasılığı, bölgenin önümüzdeki 30 yıllık periyotta kuraklıktan etkilenme riskinin düşük olması ve yeşil kalacak nadir alanlardan biri olması, bölgeyi turizm açısından da önemli hale getirmektedir. Var olan su kaynaklarını ve bölge topoğrafyasının avantajların kullanmak isteyen yatırımcılar bölgede 270'in üzerinde planlanmış Hidro Elektrik Santralini (HES) faaliyete geçirmeye başlamış, bu sürecin aynı trendle devam etmesi halinde önümüzdeki 10 yıl içerisinde bu HES'lerin sayısının 400'ü aşması beklenmektedir. Son yıllarda yaşanan süreç ve teknolojik gelişmeler ülkemizin enerji ihtiyacını her geçen gün artırmaktadır. Bu ihtiyacın karşılanmasında önemli uygulamalardan biri olan HES'lerin kurulmasına da bilinçsizce karşı olmak mümkün değildir. Ancak dünyanın hemen tüm gelişmiş ülkelerinde bu tür yatırımlarda temel ilke sürdürülebilir doğal kaynak kullanımı ve doğa ve çevre korunumu prensibine dayanmaktadır. Kısa vadede karlı gözüken bazı projeler, uzun vadede büyük zarar ve bedeller ortaya koyabilmektedir."

Karadeniz Bölgesi'nde planlanan ve kurulan HES'lere de öncelikle bu mantık çerçevesinde bakmak gerektiğini ifade eden Prof.Dr.Yusuf Demir, şöyle devam etti:

"Uzun vadede hem enerji üretimine katkı yapan hem de doğal ve çevresel kaynaklarımızın korunması ve geleceğe aktarılması konusunda fayda sağlayan HES'ler teşvik edilmeli ve kurulmalıdır. Ancak bölgede kurulan HES'lerin büyük çoğunluğunun enerji üretimleri oldukça sınırlı, kısa ve uzun vadede çevreye olumsuz etkileri oldukça fazladır. Bu özellikleri taşıyan HES'leri savunmak ve kurulmasına göz yummak yanlış ve bedelleri gelecek nesillerin ödeyeceği uygulamalardır. Bölgede kurulan ve kurulacak HES'lerin önemli bir kısmının orta ve uzun vadede bölgenin hem turizmine olumsuz etkisi görülebilir hem de bölgenin iklimi üzerine etkisi düşünülmektedir. Bölgede HES'lerin büyük çoğunluğu rakımı yüksek olan noktalarda kurulmaktadır, dağların arasındaki vadilerde ve yüksek yerlerde oluşturulan yapay göl yüzeylerinden oluşacak buharlaşmalar, bölgedeki hidrolojik döngüyü etkilemesi ve bunun sonucunda bölgenin yağış rejiminde ciddi değişimlerin oluşması söz konusudur. Yağış rejimindeki bu değişimler ani seller, kurak dönemler ve aşırı yağışlı periyotların oluşmasını tetikleyebilir, bunun sonucunda bölgenin hem doğal dengesini etkilenebilir hem de turizm alt yapısı ve turist sirkülasyonunu etkilenecektir. Bölge üzerinden planlama yapan uygulayıcıların HES planlamalarını kısa vadeli kar zarar hesabı üzerinden değil, uzun vadeli olumlu ve olumsuz etkileri üzerinden yapmaları bir zorunluluktur.  Zararın neresinden dönülürse kardır. Bu konuda proje üreten planlamacıların ve karar vericilerin konuyu bu çerçeveden ele almaları, Karadeniz bölgesinin sürdürülebilir geleceğine katkı yapacak ve gelecek nesillere daha güzel bir coğrafyayı taşıyabileceğiz, aksi takdirde oluşacak olumsuzlukların vebalini hepimiz taşıyacağız ve hesabını tarih sorgulayacaktır." - Samsun