Prof. Dr. Recep Şentürk: "Evrensel İslâm ve insan hakları anlayışı tüm dünyaya hatırlatılmalı"

'İnsan Hakları' kavramının Batı dünyasına ait bir kavram olduğu düşüncesini eleştiren İbn Haldun Üniversitesi (İHÜ) Rektörü Prof. Dr. Recep Şentürk, klasik fıkıh eserlerinin bunun tam tersini ortaya koyduğunu belirterek, "Bugün yaşadığımız birçok zulüm, ayrımcılık, ırkçılık ve adaletsizliğin temelinde 'İsmet Ademiyetledir' ilkesinin unutulmuş olması yatmaktadır. 'Evrensel İslam ve İnsan Hakları Anlayışı' hem Müslümanlara hem de tüm dünya insanlarına yeniden hatırlatılmalıdır" dedi.

İbn Haldun Üniversitesi (İHÜ) Rektörü Prof. Dr. Recep Şentürk, 'İsmet Ademiyetledir: Haklarımız Varoluşumuzdandır' adlı son kitabında 'İslam İnancı ve İnsan Hakları' arasındaki ilişkiyi inceledi. Pek çok insanın 'insan hakları' kavramının ilk defa Batı'da ortaya çıktığına inandığını belirten Prof. Dr. Recep Şentürk, İslam'da böyle bir kavramın olmadığı önyargısını reddederek, günümüzde 'İsmet Ademiyetledir' ilkesinde 'Evrensel İslam ve İnsan Hakları Anlayışı' nın unutulduğunu söyledi. Bu anlayışın, hem Müslümanlara hem de tüm dünya insanlarına yeniden hatırlatılmasına ihtiyaç olduğunu vurgulayan Prof. Şentürk, konuya şöyle açıklık getirdi:

"Bu anlayış, on dört asır geniş bir coğrafyada adalet, barış, huzur getirdi"

"'Evrensel İslam ve İnsan Hakları Anlayışı'nı yeniden diriltmeye, hem Müslümanlar'a hem de tüm dünya insanlarına yeniden anlatmaya acil ihtiyaç var. Maalesef on dört asır boyunca Hindistan'dan, Balkanlar'a ve Endülüs'e kadar geniş bir coğrafyada uygulanan ve oralarda yaşayan tüm insanlara mezhep, din, ırk ve cinsiyet ayrımı yapmadan, adalet, barış ve huzur içinde yaşamayı mümkün kılan bu anlayış, artık hiçbir grup veya kurum tarafından temsil edilmiyor. Bu durum sadece İslam dünyası için değil tüm beşeriyet için büyük bir kayıptır. Günümüzde hem İslam dünyasında hem de dünyanın tüm coğrafyalarında 'İsmet Ademiyetledir' ilkesine son derece ihtiyaç var. Bugün yaşadığımız birçok zulüm, ayrımcılık, ırkçılık ve adaletsizliğin temelinde bu ilkenin unutulmuş olması yatıyor."

"Varım öyleyse haklarım da vardır"

"İsmet Ademiyetledir" ifadesine ilk kez Özbekistanlı Merginani'nin ünlü "el-Hidaye" isimli fıkıh kitabında rastladığını kaydeden Şentürk, "Bu ilkeyi günümüz Türkçesine 'Varım öyleyse haklarım da vardır' şeklinde de tercüme edebiliriz. Bu ilke tüm insanların, kadın ve erkek olarak, cinsiyetlerine, ırk, renk, din ve benzeri doğuştan getirilen, miras alınan veya sonradan kazanılan hiçbir özelliğine bakmaksızın sadece insan oldukları için temel insan hak ve dokunulmazlıklarına sahip olduklarını hiçbir şüpheye yer bırakmayacak bir açıklıkla ifade etmektedir. Dolayısıyla "İsmet Ademiyetledir" ilkesi tüm insanları ilgilendiren, hem hukuki, hem siyasi ve hem de ekonomik sistemin temeli teşkil eden son derece geniş uygulama alanı olan kapsayıcı evrensel bir ilkedir" diye konuştu.

'İsmet Ademiyetledir: Haklarımız Varoluşumuzdandır' adlı kitap, İbn Haldun Üniversitesi Yayınları'ndan çıktı. Prof. Dr. Recep Şentürk, insan hakları konusunu kitapta; İslam'da İnsan Haklarına Dair Fıkhi Bir Bakış, Ademiyet ve İsmet Bağlamında İnsan Hakları, Evrensel ve Devletçi Doktrinler Arasındaki Zıtlığın Pratiğe Yansıması, Hakların Evrenselliği Noktasında Fıkıhçılar Niçin Ayrıldı?, İslam Hukuk Geleneğinde Azınlıklar ve Hakları, Osmanlı İmparatorluğu'nda Zımmiden Vatandaşa, Millet Sisteminden Ulus Devlete Geçiş, İslam'da İnsan Haklarına Sosyolojik Bir Bakış olmak üzere 7 başlık altında inceledi.

Prof. Dr. Recep Şentürk kimdir?

Halen İbn Haldun Üniversitesi Rektörü olan Şentürk, Lisans eğitimini Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde tamamladıktan sonra (1986), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü'nde yüksek lisansını yaptı (1988) ve aynı bölümde asistan olarak çalıştı (1988-89). Amerika'da Columbia Üniversitesi Sosyoloji Bölümü'ndeki doktora çalışmasını bitirdikten sonra (1998) Türkiye'ye dönen Şentürk, TDV İslam Araştırmaları Merkezi'nde (İSAM) görev aldı. Şentürk, Atlanta'da Emory Üniversitesi Hukuk Fakültesinde misafir araştırmacı olarak insan hakları konusunda araştırmalarda bulundu (2002-03). 2005 yılında British Academy'nin davetlisi olarak Oxford Brookes Üniversitesi Sosyal Bilimler ve Hukuk Fakültesi'nde insan hakları konusunda çalışmalar yürüttü ve aynı konuda İngiltere'nin çeşitli üniversitelerinde konferanslar verdi. Şentürk'ün Türkçe, İngilizce ve Arapça olarak kaleme alınmış (ve bu dillere tercüme edilmiş) pek çok telif eseri ve makalesi bulunmaktadır. - İSTANBUL